Top.Mail.Ru

Нэтыхъуаехэр рэгушхох

Тызыщыщ нэтыхъое лъэпкъыр зыщыпсэущтыгъэ хы ШIуцIэ Iушъом къикIыжьи, АдыгеимкIэ Тэхъутэмыкъое районым къызыкIожьыгъэр илъэси 100 хъугъэ.

А уахътэм къыкIоцI Меркицкэ лIакъом ыцIэ шIукIэ раIо, янахьыжъэу, ашъхьэу Алый ыкъо Амин къыщежьэу, ыкъом ыкъохэмкIэ, ахэм акъожьхэмкIэ кIэкIыжьэу. Унагъом ышъхьэу Амин зэдеIэжьыгъэнымкIэ мэкъумэщышIэ обществэм икомитетэу 1926-рэ илъэсым къуаджэм щызэхащэгъагъэм ипэщагъ.
Ыкъо нахьыжъэу Рэщыдэ усэкIуагъ, фольклорым иугъоекIуагъ, ау бэгъашIэ хъугъэп, нэмыц-фашистхэм Адыгеир заштэм, ар, аIорэр зэрафимышIагъэм пае, янэ ыпашъхьэ раукIыхьагъ.
ЯтIонэрэ къом – Ибрахьим, хэбзэухъумэкIо къулыкъухэм Iоф ащишIагъ, Тэхъутэмыкъое районым ипрокурорыгъ, заор къызежьэм IэнатIэр къыгъэтIылъи, ащ кIуагъэ. Зэо ужым Шэуджэн ыкIи Кощхьэблэ районхэм ыкIи хэкум прокурорэу ащылэжьагъ.


Ибрахьимэ ыпхъухэу Сарэ, Светэ, Марьет Адыгеим щызэлъашIэрэ кIэлэегъэджагъэх.
Ибрахьим ыкъоу Аскэр щэIэфэкIэ следственнэ къулыкъухэм Iоф ащишIагъ.
Ибрахьимэ ыкъоу Ким мы лIэкъо шIагъом къыхэкIыгъ. Комсомольскэ ыкIи партийнэ органхэм ащылэжьагъ, илъэс 35-рэ журналистикэм фигъэшъошагъ. Хэку гъэзетым исобкорэу, район гъэзетэу «Кошехабльские вести» иредактор шъхьаIэу Iоф ышIагъ. Икъуаджэ, ихэку лъэшэу ыIэтхэу, гум нэсырэ тхыгъэхэр къыIэкIэкIыщтыгъэх, зэлъашIэрэ цIыфхэм афатхэщтыгъ.
Меркицкэ Кимэ епIожьын имыщыкIагъэу, къызщалъфыгъэу, зыщапIугъэу, исабыигъо ыкIи икIэлэгъу-ныбжьыкIэгъу зэпхыгъэр зэриIэтыщтым пылъыгъ, икъуа­джэу Нэтыхъуае зыкIи щыгъупшагъэп.
Меркицкэ Рэщыдэ ыныбжь илъэси 100 зэрэхъугъэр Нэтыхъуае щыхагъэу­нэфыкIыгъагъ, ащ къоджэдэсхэр Меркицкэ Амин иунагъо щыщхэу, Адыгеим зэфэдэкIэ хэгощагъэ хъугъэхэм щаIукIагъэх. ЛIакъом щыщхэу чылэм къэкIуагъэхэр лъэшэу къафэрэзагъэх ягупсэ усакIом ыцIэ шIэжьэу, уасэу фашIы­гъэмкIэ.


Журналистикэм зыфигъэсэ къодыягъ Кимэ командировкэ тхын ин ышIынэу, Хэгъэгу зэошхом илъэхъан, къумалыгъэ къызхэфагъэхэм яхьылIэгъэ статья ытхын фае зэхъум. Ау игухэлъ апэ къо­джэдэс нахьыжъхэм ариIуагъ, ахэм ащыщым къыгуригъэIуагъ ар зэкIэ зэхэмыфыпагъэу, лъапси шъхьапи умышIэу птхын зэрэмылъэкIыщтыр. КъыраIуагъэм ежь Кими ригъэгупшы­сагъ, джыри опыт гъэнэфагъи иIагъэп, къыгурыIуагъ мы темэ иныр дэгъоу, икъоу зэхэпфын зэрэфаер.
Игъорыгъоу, журналист сэнэхьатым фэсакъэу зыфигъэсагъ, щыIэныгъэм хэлъ-хэс пстэумкIи, ежь ышъхьэкIи ишIошI къыIоным фэхьазыр хъугъэ. Ихэку цIыкIукIэ, икъуаджэкIэ Кимэ гукIэгъушIагъ. ИчIыпIэгъухэм ягумэкIи ягушIуагъуи сыдигъуи адигощыщтыгъ. Икъуаджэу Хьатрамтыку фызэхилъхьэгъэ усэр ныбжьырэу къэнагъ.
Сыгу зыпэблагъэу сичылэ цIыкIу,
О узэрашIэрэр Хьатрамтыку.
Нэтыхъое лъэпкъым о ущыщыгъ,
ЛIэшIэгъу пчъагъэ къызэпып­чыгъ…
УикIэлэ бланэхэр, уипшъэшъэ чанхэр
Къуаджэми хабзэми афэлэжьагъэх.
Ащ икъэбзагъэрэ яIофышIакIэрэ­кIэ,
Хэкум пцIэ дахэкIэ щарагъэIуагъ.

Кимэ ятэ егъашIэм ыугъоигъэ щы­IэкIэ-псэукIэм ехьылIагъэхэр зэригъэу­Iужьхи, Нэтыхъуае ыкIи къоджэдэсхэм ящыIэкIагъэр тарихъымкIэ къикIэу, зэз­гъэфэжьыгъэр ыкIи къыхэзыутыжьы­гъэр. Тхылъэу «Мой аул Суворово-Черкесский» (ар къуаджэм ятIонэрацIэу иIагъ) зыфиIорэр егъэжьапIэ фэхъугъ Нэты­хъуае фэгъэхьыгъэ тхылъэу «Трижды рожденный» зыфиIорэм.
Ким ыныбжьыкIэ тефэу зэтIысыжьми, тхэщтыгъ. Усэу «Сиадыгабз» зыфиIорэм ныдэлъфыбзэр зэрэрагъэшIагъэм, ащ уасэ фишIэу зэрапIугъэм зэрэрыгушхорэр къыщиIуагъ.
Сиадыгабзэ – сянэ икIэн,
Сэпсэуфэ ар згъэлъэпIэн,
Пхъорэлъфы цIыкIухэм къафэзгъэнэн,
Тишэн-хабзэхэм арыхэсщэн.

Меркицкэ Ким Ибрахьим ыкъор АР-м изаслуженнэ журналист СССР-м, Урысыем ижурналистхэм я Союз хэтыгъ, Советскэ Союзым и ЛIыхъужъэу Андырхъое Хъусен ыцIэкIэ агъэнэфэгъэ премиер къы­фагъэшъошагъ.
Кимэ сыдигъуи къыготыгъ къыфэшъып­къэу, зэхэзышIыкIэу, ишъхьэгъусэу Рахь­мэт. Ари творческэ цIыфыгъ, кIэлэегъэджэ IофшIэным иветераныгъ, лъэпкъ гъэ­сэныгъэм иотличникыгъ. Гъэзетхэм афатхэщтыгъ, зигъо Iофыгъо­хэр къыIэтыхэзэ щыIа­кIэр нахь дэгъу зэрэхъущтым пылъыгъ.
Зэшъхьэгъусэхэр зызэдэпсэухэрэр илъэс 50 зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ мэфэкI усэу Кимэ зэхилъхьагъэм орэдышъор фишIыгъ Хъут Рустам, ащ тамэ ыгъотыгъ.
Нэтыхъуае итарихъ цIыфхэм алъызгъэIэсыщт бзылъфыгъэ къуаджэм къыдэкIыгъ, ар Хьа­хъурэтэ Светлана Федор ып­хъур ары, ащ иIэпыIэгъугъ АкIэгъу Разиет. Меркицкэ Кимэ зэкIэ атхырэм еджэжьыщтыгъ, редактировать ышIыщтыгъ. Джарэу Кимэ гумзэгъэ дэдагъ, икъуаджэ, ичIыпIэу къызщыхъу­гъэр илъэпIагъэх. Тхылъыр къыдэкIыгъ, цIыфхэми агу рихьыгъ, ежь Кими зэкIэми афэрэзагъ.
ЩыIэныгъэр лъыкIуатэщтыгъ, Кимэ ипсауныгъи къызэщы­къуагъ: ынэхэм амылъэгъу мэхъу. Мы уахътэм Рахьмэт ащ нэу иIагъэр, тхылъхэми, анахьэу лъэпкъ гъэзетхэми къафеджэщтыгъ. ГъозэпIэ инэу лIым фэхъугъэр радиор ары. Ялъфыгъэхэр ыкIи ахэм ясабыйхэр къызэкIэхъухьэщтыгъэх. Ыпхъоу Розэ журналистикэм хэхьагъ, район гъэзетэу «Кошехабльские вести» иредактор шъхьаI. Кимэ икIалэу Юрэ Социальнэ фондым икъутамэу Кощхьаблэ щыIэм ипрограммист – иIофышIэ шъхьаI. Меркицкэхэм щысэ зытепхын плъэкIыщт нахьыжъ Iушхэр ахэтыгъэх, а зэкIэм лIакъор зэрапхы, агъэпытэ.
Бэрэ зысымэджэгъэ уж Кимэ ыныбжь илъэс 86-м итэу идунай ыхъожьыгъ. Тэ, къуаджэу Нэтыхъуае щыпсэухэрэм, ащ тырэгушхо, лъэуж шIагъо мы чIым къытыринагъ. Иунагъо ыкIи зэкIэ Меркицкэ лIакъом тафэтхьаусыхэ, щымыIэжьым Тхьэм джэнэт лъапIэр къырет.
АкIэгъу Разиет.

Сурэтхэр: Меркицкэхэм яхъарзынэщ.