Гъунапкъэхэм язэIу­хын­кIэ тисэнэхьат амалы­шIоу зэрэщытыр мыгъэ джыри зэ тыушэтыгъ.

Ау гъунапкъэм бэ къыхиубытэрэр. Хэхыгъэ шъолъырым е къэралыгъом къыгъэгъунэрэ чIыпIэ къодыеу щымытэу, ар гъэнэфэгъэ шапхъэмэ къахиубытэрэ щыIэкIэ-псэукI, шэн-­хабз, зэхэтыкI… Гъунапкъэр зэ­Iупхы­нышъ, уахэхьаным уфэ­хьазырын фае ыкIи пшъэдэкIыжь гъэ­нэфагъэ пылъ.
Шъолъыр
зэIофшIэгъухэм
язэпхыныгъ
ЗэкIэмэ анахь шъхьэIагъэр ткъош шъолъырхэм — Къэ­бэртэе-Бэлкъарым ыкIи Къэрэщэе-Черкесым ялъэпкъ гъэзетхэм илъэс 40 фэдиз хъугъэу адытиIэ зэпхыныгъэм ылъэныкъокIэ лъэбэкъукIэ зэрэтшIы­шъугъэр ары. Журналист зэдэлэжьэныгъэмкIэ тызэхэхьагъ, лъэпкъ гъэзетищым — «Адыгэ макъэм», «Адыгэ псалъэм» ыкIи «Черкес хэкум» — яжурналистхэр къош шъолъырхэм арыхьэ­хэзэ ащылэжьагъэх. «Адыгэ псалъэмрэ» «Черкес хэкумрэ» къыздэкIыхэрэр илъэси 100 зэрэхъугъэхэр мыгъэ адэдгъэ­мэфэкIыгъ. ЗэIофшIэгъухэмкIэ къэттхыжьыгъэхэм тигъэзет нэкIубгъохэр къызэрагъэбаи­гъэм, тишъолъырхэм цIыф цIэ­рыIоу, хьалэмэтэу ащыпсэухэ­рэм якъэбар къызэрэтIотагъэм имызакъоу, лъэпкъ мэхьэнэ куу зиIэ Iофыгъо инэу ар хъугъэ.
АпэрэмкIэ, лъэпкъ журналистикэм хахъо ышIынымкIэ журналист зэдэлэжьэныгъэр амалышIоу къэнэфагъ. ТиIофшIэкIэ шIыкIэ-амалхэмкIэ тызэкIырыплъыжьыгъ, гъэзетхэм яре­дакциехэм ащылажьэхэрэмкIэ благъэу нэIуасэ тызэфэхъугъ. Лъэпкъ гъэзетищми электрон-
нэ шапхъэхэр зэрэдгъэфедэхэ­рэр тыушэтыгъ, ахэм яшIуагъэ­кIэ IэкIыбым щыIэ тилъэпкъэгъухэм зэпхыныгъэ къыддашIын алъэкIы.
ЕтIани къыхэгъэщыгъэн фаер тидиалектхэр зэрэбайхэр ары. Къэбэртэябзэри, черкесыбзэри, литературнэ адыгабзэу дгъэфедэрэм фэдэу, къош гъэзетхэм агъэлажьэ. Ныдэлъфыбзэм ибаи­гъэ дгъэлъэшын, диалект пчъагъэм кIуачIэ ахэдгъуатэу тызэдэлэжьэн зэрэфаер нафэу зэхэтшIагъ.
Журналист зэдэлэжьэны­гъэмкIэ НэкIэпыджэ Замири, Аслъаныкъо Мадини, Анцокъо Ирини, сэри къэттхыжьыгъэ ма­териалхэм диалект гущыIэхэр, гущыIэухыгъэхэр тигуапэу гъэзетищми ащыдгъэфедагъэх, тиIофшIэгъумэ яупчIэхэр, гущыIэгъу тызфэхъугъэмэ якъэ­IуакIэхэр, ахэм ямэхьанэ гъэзетеджэхэм агу нэдгъэсымэ тшIоигъоу, зэтымыдзэкIыжьхэу ахэдгъэуцоу къыхэкIыгъ. Ар десэ гъэшIэгъон тфэхъугъ.
ШъолъырищымкIи къэралыгъо къулыкъухэм яшIэ хэлъэу, ахэм япащэхэм заIудгъакIэзэ, тиIоф­шIэн лъэпкъ, шъолъыр зэфы­щытыкIэ, къэралыгъо мэхьанэ зэриIэр къыдгурыIозэ, пшъэ­рылъэу зыфэдгъэуцужьыгъэр дгъэцэкIагъэ. АР-м лъэпкъ Iоф­хэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащы­псэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр, КъЧР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, коммуникацие жъугъэхэмкIэ ыкIи хэутынымкIэ иминистрэу Мурат Есенеевым ыкIи КъБР- Медиа ипащэу Бежан Бес­лъан зэкъош шъолъырищым яжур­налистхэм зэдэлэжьэны­гъэмкIэ ашIыгъэ лъэбэкъум осэ ин зэ­фэдэу фашIыгъ.
Дунэе Адыгэ Хасэм итхьаматэу Сэхъурэкъо Хьаути зэ­­къош республикищым яжурналистхэм язэдэлэжьэныгъэ уасэ фишIэу мэфэкI пчы­хьэзэхахьэу тфызэхищагъэм къыщиIогъагъ:
— Шъоры тызэзыпхырэр, ти­шъолъырхэр нахь зэпэблагъэ зышIыхэрэр. Шъузэрэзэдэла­жьэрэм, шъузэрэзэхахьэрэм ар къеушыхьаты.
Джащ фэдэу Къэбэртэе-Бэлъ­къарым, Адыгеим ыкIи Къэ­рэщэе-Черкесым я Адыгэ Ха­сэхэм ятхьаматэхэу ХьашIуцIэ Мухьамэд, ЛIымыщэкъо Рэмэзан, Аслъаныкъо Алый журналист зэдэлэжьэныгъэм мэхьанэшхо ратэу къош шъолъырхэм арыхьэщтыгъэ тиIофшIэгъухэм заIуагъакIэщтыгъ.
Европэ Адыгэ Хасэм итхьаматэу Вэрэкъо Заати журналист зэдэлэжьэныгъэм иIофтхьабзэ­хэр зэшIотхызэ Адыгеими, Къэ­рэщэе-Черкесми, Къэбэртэе-­Бэлъкъарми тащыIукIэнэу хъугъэ ыкIи IэкIыб адыгэхэм къабгъо­дэкIэу Iофэу тшIэрэм уасэ къы­фишIыгъ: «Къэбар жъугъэм иамалхэр лъэмыдж тфэхъугъэх. Джы шъо ар лъэныкъо пчъа­гъэхэмкIэ зэрэжъугъэлъэшы­гъэр шIогъабэ зыпылъ Iоф».
IэкIыб
дэкIыгъохэр
Лъэпкъ гъэзетым мыгъэ зэшIуихыгъэ лъэныкъохэм ащыщэу джыри зы къыхэзгъэщымэ сшIоигъу — Тыркуем тIогъогогъо тижурналистхэр кIуагъэх. «Адыгэ макъэр» шъолъыр зэпхыныгъэхэм ашъхьадэкIи, къэ­ралыгъо зэпхыныгъэхэм ягъэпытэн ылъэныкъокIэ ишIуа­гъэ къыгъэкIуагъ. Шъыпкъэ, тапэкIи IэкIыб дэкIыгъохэр «Адыгэ ма­къэм» ижурналистхэм къа­дэхъоу хъущтыгъэ. Мызыгъэгум илъэсэу икIырэм IэкIыб дэкIыгъуитIоу щыIагъэхэм ямэхьанэ нахь куоу сеплъы. Адыгеим и Кощхьэблэ район ит къуаджэу ХьакIэмзые илIыкIо куп ащ ицIэджэгъоу, ыгъэкъошырэ адыгэ чылагъоу Тыркуем ипсэупIэу Дюздже пэмычыжьэу щысым шэкIогъум кIогъагъэ. Купым хэтыгъ ­«Адыгэ макъэм» ижурналистэу, тэ ти ХьакIэмзые щыщэу Анцокъо Иринэ. Ежь Тыркуе хьакIэм­зыехэри ащ ыпэкIэ хэкужъым ит ялъэпсэ чылэ щыIагъэх. Лъэпкъ зэкъош зэIукIэгъухэм афэгъэхьыгъэ тхыгъэ гъэшIэ­гъонэу Иринэ «Адыгэ макъэм» къыхиутыжьыгъэхэм гъэзетыр къагъэбаигъ. «ГъэшIэгъонба, хымэ къэрал сыщыIэу зэхасшIэ­щтыгъэп, тичылэ сыдэтым фэдэу къысщыхъущтыгъэ», — изэхашIэхэмкIэ Иринэ къыддэгощагъ. Мы дэкIыгъом журналистым идунэееплъыкIэхэм щэч хэмылъэу ахигъэхъуагъ. Тыркуем ит ХьакIэмзые къоджэ псэупIэм итхьаматэу Къуанэ Сейдат игущыIэхэр сыгу икIыхэрэп: «Анцокъо Иринэ «Адыгэ ма­къэм» ижурналистэу къызэрэ­кIуагъэр дгъэлъэпIагъэ, лъэш дэдэу гуапэ тщыхъугъ».
Ащ къыкIэлъыкIуагъ творческэ зэхэт купэу «Ошъадэм» ТыркуемкIэ апэрэ дэкIыгъоу ышIыгъэр. Истамбылрэ Анкарарэ ахэтэу Тыркуем икъэлэ 11-мэ «Ошъадэм» къащитыгъэ концерт 12-м Тыркуер аIэтыгъ, адыгэ культурэм ыцIэ щыIугъ, тилъэпкъэгъоу щыпсэухэрэм къэгъэлъэгъонхэр гуIэтыпIэ афэ­хъугъэх. Купым ипащэу, АР-м изаслуженнэ артисткэу Едыдж Викторие «Ошъадэм» итыркуе дэкIыгъо къэтыжьыгъэнымкIэ «Адыгэ макъэр» зэрэхихыгъэр тигопагъ. ТхьамэфитIум тиартистхэм сырягъусэу Тыркуем икъалэхэр къадэскIухьагъ, ти­лъэпкъэгъухэм зэIукIэгъу гъэшIэгъонхэр адытиIагъэх, къэлэ зэфэшъхьафхэм ащызэхэщэгъэ Адыгэ Хасэхэм тыряхьэкIагъ. А зэпстэур Кавказ Хасэхэм я Конфедерациеу Тыркуем щызэхэщагъэм фызэшIокIыгъ. Истамбылрэ Анкарарэ ащыкIогъэ концертхэм УФ-м и Консульствэ шъхьаIэу Тыркуем щы­Iэм ивице-консулхэр ащы­Iа­гъэх. Тыркуем икъалэхэм «Ошъа­дэм» къащитыгъэ концертхэр Урысыемрэ Тыркуемрэ язэ­фы­щытыкIэхэр нахь шъуашэ зышIырэ Iофтхьабзэхэм ащыщэу алъытагъ. А зэпстэум якъи­Iоты­кIын, якъэгъэлъэгъон ­«Адыгэ макъэр» хэлэжьагъ. «Ошъадэм» икъэгъэлъэгъон Бозуюк зыщэ­кIом, КАФФЕД-м итхьаматэу Хьалау (Улучай) Юнал илъэIукIэ Бозуюк имэр зэдэгущыIэгъу дэсшIыгъ. Творче­скэ купэу къэ­кIуагъэм лъэпкъ гъэзетым ижур­на­лист зэригъусагъэм КАФФЕД-мкIэ мэхьанэшхо иIагъ.
2024-рэ илъэсыр IофшIэн шэпхъэшIухэм яушэтыпIэу тфэ­хъугъ, тылъыкIотагъ, зэIофшIэгъухэмкIэ ащ къыщытымыгъакIэу ыпэкIэ едгъэхъун тимурад.
Тэу Замир.