Культурэр 2024-м
Къэгъэлъэгъонхэр, фестивальхэр, творческэ зэхахьэхэр, спектаклэхэр — сыдигъуи фэдэу дгъэкIотэжьырэ илъэсыр культурэм ылъэныкъокIэ зэмылIэужыгъуагъ ыкIи IофтхьабзэхэмкIэ баигъ.
Творческэ проект инхэм ащыщ хъугъэ «Ислъамыем», «Налмэсым», Нысхъэпэ театрэу «Дышъэ къошыным», АР-м и Камернэ музыкальнэ театрэу Хьанэхъу Адам ыцIэ зыхьырэм Урысыем культурэмкIэ и Министерствэ зэхигъэуцогъэ программэу «Тэры Урысыер» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу IофшIэгъу дэкIыгъохэр зэряIагъэхэр.
Джащ фэдэу АР-м и Камернэ музыкальнэ театрэ АР-м и Лъэпкъ театрэ, Урыс къэралыгъо драматическэ театрэр дэкIыгъо фестивальхэу Ростов хэкум, къалэхэу Грознэм, ЦIэмэз ащыкIуагъэхэм ахэлэжьагъэх.
— Культурэм щылэжьэщт цIыфхэр тиIэнхэм, ахэм ягъэхьазырын нахьышIу хъуным фытегъэпсыхьагъэу къэралыгъо программэу «Культурэм хахъо егъэшIыгъэныр» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр зэхэтэщэх. Художественнэ гъэсэныгъэмкIэ ыкIи сэнаущыгъэ зыхэлъ кIэлэцIыкIухэр къыхэгъэщыгъэнхэмкIэ IофшIэкIэ амалэу тиIэ хъугъэр къызэтегъэнэгъэным ыкIи зегъэужьыжьыгъэным ар афэIорышIэ. Ащ елъытыгъэу, илъэ-
сым зэнэкъокъу, къэгъэлъэгъон, фестиваль 12 редгъэкIокIыгъ,
— къыддэгощагъ АР-м культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу Кушъу Светланэ.

Лъэпкъ творчествэр республикэм икультурэ иIахь шъхьаIэхэм ащыщ. Мы лъэныкъомкIэ Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр республикэм щырекIокIыгъэх. Ахэр: театральнэ купхэм яшъолъыр фестиваль, жанрэ зэфэшъхьафхэмкIэ лъэпкъ творчествэм ифестиваль, «Адыгеим ижъогъожъыехэр», адыгэ культурэм ифестиваль ыкIи шъолъыр мэхьанэ зиIэ Iофтхьабзэу «Лъапсэм къыфэбгъэзэжьыныр — зыужьыжьыгъэным игъогу».
— А пстэури зыкIызэхатщэрэр творческэ сэнаущыгъэ зыхэлъхэм зыкъызэIуахын амал яIэныр ыкIи хагъэхъоныр ары. Джащ фэдэу культурэм, творчествэм цIыфхэр афэщэгъэнхэр типшъэрылъ, — къыIуагъ Кушъу Светланэ.
БлэкIыгъэ илъэсым къыщегъэжьагъэу «Культурэм иунэхэр — цIыфхэр зыфэзыщэхэрэ гупч» зыфиIорэ проектыр республикэм щэлажьэ. Шъолъыр министерствэм зэригъэнэфагъэм тетэу къэгъэлъэгъонышIухэр зиIэ культурэм иунэхэр ауж къинэхэрэм IэпыIэгъу афэхъух. Ахэм адэжь макIох, Iофтхьабзэхэр ащызэхащэх, цIыфхэм къэгъэлъэгъонхэр къафаты. Джащ фэдэ шIыкIэм тетэу IэпэIэсэныгъэмкIэ зэхъожьых. Клубнэ IофшIэным хэщагъэхэм япчъагъэ илъэсым ыкIэм ехъулIэу процент 1,3-рэ хэхъуагъ.
Лъэпкъ проектэу «Культурэм» къыдыхэлъытагъэу «Зы мафэ музеим» зыфиIорэр илъэсищ хъугъэу мэлажьэ. Iофтхьабзэм республикэм ирайонхэр зэкIэ хэлажьэх. ЯщыкIагъэу ыкIи мэхьанэ иIэу щыт. Ащ фэшъхьафэу, къекIокIырэ къэгъэлэгъонитIумэ Iоф ашIэ: «Тарихъ шIэжьым бзылъфыгъэм идунай зэрэхэуцорэр», «Пасэм къыщегъэжьагъэу лъэхъаныкIэм нэс адыгэ дзэкIолIым иIашэхэр». Къыблэ ыкIи Темыр Кавказ шъолъырхэм ахэр къащагъэлъэгъуагъ.
ШъхьаIэр, муниципальнэ музееу тиIэхэм зы къахэхъуагъ — В. М. Королевым ыцIэ зыхьырэ Краеведческэ музей Инэм иIэ хъугъэ.
Лъэпкъ проектэу «Культурэм» къыдыхэлъытагъэу модельнэ тхылъеджапIэхэм язэтегъэпсыхьан лъэкIуатэ. Урысыем культурэмкIэ и Министерствэ зэхищэгъэ зэнэкъокъоу «Золотая полка» зыфиIорэм Шэуджэн районым ит псэупIэу Тихоновскэм дэт модельнэ тхылъеджапIэр щытекIуагъ. Ифонд зэрэзэтегъэпсыхьагъэмкIэ къэралыгъомкIэ пэрытэу алъытагъ. Федеральнэ мылъкур къоджэ цIыкIум итхылъеджапIэ хаплъхьэмэ шIуагъэу къыхьырэм ар ищысэшIу. ЦIыфхэр нахьыбэу зэрищэлIагъэх, ныбжьыкIэхэр Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэм ахэлажьэх.
— Модельнэ тхылъеджапIэхэм ягъэпсынкIэ IофшIэкIэ амалэу тIэкIэлъыр къызфигъэфедэ шIоигъоу Ханты-Мансийскэ автоном хэкум икъэралыгъо тхылъеджапIэ зыкъытфигъэзагъ. АР-м и Лъэпкъ тхылъеджапIэ дэлэжьэнымкIэ зэзэгъыныгъэм тызэдыкIэтхагъ. Апэрэ телелъэмыджыр Джа-
джэм имодельнэ тхылъеджапIэ щыкIуагъ. Тигуапэ зэдэлэжьэныгъэм зызэриушъомбгъурэр, — еIо Кушъу Светланэ.
Анцокъо Ирин.
Сурэтхэр: АР-м культурэмкIэ
и Министерств.