АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат тыгъуасэ зэрищэгъэ зэIукIэр зыфэгъэхьыгъагъэр демографием ылъэныкъокIэ Iоф­хэм язытет нахьышIу шIыгъэным ыкIи Урысые Федерацием и Къэралыгъо Совет изэхэсы­гъоу кIэуххэр зыщызэфахьысыжьыгъэхэм УФ-м и Президентэу Владимир Путиным къы­щигъэнэфэгъэ пшъэрылъхэр гъэцэкIэгъэнхэм япхыгъэ Iофыгъохэр ары.

ЗэIукIэм хэлэжьагъэх Адыгеим и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэмрэ ащ игуадзэу Iащэ Мухьамэдрэ, АР-м и Къэралыгъо Совет – Хасэм ипрофильнэ комитет итхьаматэу Наталья Широковар, АР-м иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэу КIэрэщэ Анзауррэ ащ игуадзэу – АР-м финансхэмкIэ иминистрэу Виктор Орловымрэ, Адыгеим и ЛIышъхьэрэ иминистрэхэм я Кабинетрэ я Администрацие ипащэ игуа­дзэу Хъоткъо Саниет, АР-м IофшIэнымрэ социальнэ хэхъоныгъэмрэкIэ иминистрэу Мырзэ Джанбэч, АР-м псауныгъэм икъэухъумэнкIэ иминистрэу Мэрэтыкъо Рустем.
Республикэм ипащэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, илъэсэу къихьащтым ­лъэпкъ проектыкIэу «Унагъор» зыфиIоу хэгъэгум и Президент кIэщакIо зыфэхъу­гъэр агъэцакIэу рагъэжьэщт. Лъэпкъ проектэу «Демографием» пыдзагъэу ар щытыщт, унагъор, унэгъо хэбзэ-зэхэтыкIэ дахэхэр гъэпытэгъэнхэм, унагъо­хэм ясоциальнэ Iофыгъохэр зэшIохыгъэн­хэм афытегъэпсыхьэгъэщт. Владимир Путиным шъолъырхэм апашъхьэ ащ фэдэ пшъэрылъ къыщигъэуцузэ, унагъом и Илъэс тегъэпсыхьагъэу рагъэжьэгъэ Iофтхьабзэхэр лъагъэкIотэнхэ зэрэфаер къыхегъэщы.
Ащ телъытагъэу федеральнэ лъэгапIэм тетэу амал зэфэшъхьафхэр игъо къафалъэгъух. Адыгеир мылъку IэпыIэгъу зэратыщт шъолъырхэм ахэфагъ. ГущыIэм пае, илъэсищым (2025 – ­2027-рэ илъэсхэр) сомэ миллион 200 илъэс къэс ны ныбжьыкIэхэмрэ сабыйхэр зэрыс унэгъо ныбжьыкIэхэмрэ IэпыIэгъу ятыгъэным пэIуагъэхьащт.
Iофтхьабзэхэм ащыщ заулэ Адыгеим щагъэцакIэу рагъэжьэгъах. ГущыIэм пае, коммунальнэ фэIо-фашIэхэм атефэрэм щыщ Iахь сабыибэ зэрыс унагъохэм афалъэгъужьы, кIэлэцIыкIухэм ыпкIэ хэмылъэу Iэзэгъу уцхэр къаратых, сэнэхьатхэр зыщызэрагъэгъотыхэрэ еджапIэхэм ачIэсхэр ыпкIэ хэмылъэу общес­твеннэ транспортымкIэ зэращэнхэ фит хъугъэх, республикэ бюджетым ­къыхагъэкIызэ зэтыгъо ахъщэ IэпыIэгъу ящэнэрэ е ащ къыкIэлъыкIорэ кIэлэцIыкIухэм апае аратыщт, унэгъо ныбжьыкIэхэм ыпкIэ хэмылъэу чIыгу Iахь къаIахыным иамали яIэ хъущт. Ахэм анэмыкIэу IофтхьэбзакIэхэр джыри агъэ­нэфагъэх: унэгъо Iужъухэм арыс кIэлэцIыкIухэм ыпкIэ хэмылъэу яшIэныгъэхэм ахагъэхъон, музейхэм, къэгъэлъэгъопIэ зэфэшъхьафхэм ащыIэнхэ алъэкIыщт, илъэсыкIэ еджэгъур зыщаублэщтым ехъулIэу еджапIэм зэрэкIощтхэ ыкIи спорт шъуашэхэр къыращэфынхэмкIэ субсидиехэр аIэкIагъэхьащтых.
Мыщ фэдэ IофшIэным кIэухышIухэр фэхъух: сабыибэ зэрыс унагъохэм къа­рыхъухьэрэ кIэлэцIыкIухэм япчъагъэ нахь хэхъо. НепэкIэ республикэм ащ фэдэ унэгъо мини 9,6-м ехъу щэпсэу. АР-м и ЛIышъхьэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, лъэпкъ проектыкIэу «Унагъом» къыдилъытэрэ Iофтхьабзэхэр гъэцэкIагъэ зыхъухэкIэ, демографием ылъэныкъокIи Iофхэм язытет нахьышIу хъущт.
ЗэIукIэм джащ фэдэу щахэплъагъэх Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэу мы проектым тегъэпсыхьагъэу 2025-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу Адыгеим щыпхыращыщтхэм. Пстэуми апэу ар бзылъфыгъэ ныбжьыкIэ лъэрымыхьхэу очнэу еджэхэрэм IэпыIэгъу ятыгъэным, сабыибэ зэрыс унагъохэу ипотекэр зыштагъэхэм субсидиеу аIэкIагъахьэрэм хэгъэхъогъэным япхыгъэщтых.
ГущыIэм пае, бзылъфыгъэ ныбжьыкIэхэу очнэу еджэхэу сабыим икъэхъун зыфэзгъэхьазырыхэрэр (мэфи 180-м нахь мымакIэу зэрэлъэрымыхьхэмкIэ пIалъэ зиIэхэм) учетым хагъэуцохэ зыхъукIэ зэтыгъо ахъщэ IэпыIэгъоу сомэ мини 100 аратызэ ашIыщт. Ащ нэмыкIэу джырэкIэ щыIэ бзылъфыгъэ консультациехэм атегъэпсыхьагъэу къулыкъу гъэнэфагъэхэр зэхащэщтых, ахэр ны-ты хъущтхэм сабыим икъэхъункIэ IэпыIэгъу къафэхъущтых.
Сабыибэ зэрыс унагъохэу унэм епхыгъэ ипотекэ зыштагъэхэм чIыфэр атыжьын зыхъукIэ субсидиеу аIэкIагъа­хьэщтыгъэр сомэ миллионым нагъэсыщт. Мыр зыфэгъэхьыгъэр 2025-рэ илъэсым щылэ мазэм и 1-м ыуж ящэнэрэ е ащ къыкIэлъыкIорэ кIэлэцIыкIухэр къызфэхъущт­хэр ары.
Ащ нэмыкIэу ящэнэрэ ыкIи ащ къыкIэлъыкIорэ кIэлэцIыкIухэм апае ны мылъкоу аратыщтыр фэдитIукIэ нахьыбэ шIыгъэным фэгъэхьыгъэ унашъор аштэгъах. НепэкIэ а ахъщэр сомэ мини 100 зэрэхъурэр. Илъэсэу къихьащтым щылэ мазэм и 1-м къыщегъэжьагъэу ар аратызэ ашIыщт. Ныхэу илъэс 26-м шIомыкIыгъэхэм апэрэ е ятIонэрэ сабыеу 2025-рэ илъэсым щылэ мазэм и 1-м ыуж къафэхъугъэхэм зэтыгъо ахъщэ IэпыIэгъоу сомэ мин 25-рэ аратынэу агъэнэфагъ.
«Джыри зэ къыхэсэгъэщы: демографием, унагъом, ным, тым ыкIи кIэлэцIыкIухэм якъэухъумэнрэ ахэм Iэпы­Iэгъу афэхъугъэнымрэ тэркIэ апшъэрэ мэхьанэ зиIэ пшъэрылъхэм ащыщых. Ныхэр насыпышIонхэм, кIэлэцIыкIухэм зэдиштэу хэхъоныгъэ ашIыным, унагъо­хэм щыIэкIэ Iэрыфэгъу яIэным апае Адыгеим тапэкIи алъэкIыщтыр зэкIэ щагъэцэкIэщт», — къы­хигъэщыгъ респуб­ликэм ипащэ.
АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу