ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием лIыхъужъныгъэу щы­зэрихьагъэм пае медалэу «За отвагу» зыфиIорэр къызфагъэшъошагъэхэм ащыщ Виталий Кукоба.

Ау джыри дзэ операциер къежьэ­гъагъэп зэзэгъыныгъэкIэ къулыкъу ыхьыныр кIэлэ ныбжьыкIэм къызыхехым. Виталий ищыIэныгъэ къулыкъушIэныр пытэу зэрэхэтыр, гражданскэ пшъэ­дэкIыжьэу иIэр «Адыгэ макъэм» къыфиIотагъ.
ЗыкIэхъопсыщтыгъэ дзэ Iофыр
ТигущыIэгъу Калининградскэ хэкум къыщыхъугъ. Гурыт еджапIэр, колледжыр ащ къыщиухыгъэх, ыныбжьыкIэ къытефэрэ дзэ къулыкъури къыщихьыгъ. ЧIыдэгъэ-газ Iофхэм япхыгъэу апшъэрэ гъэсэныгъэ зэригъэгъотыгъ. Виталий 2015-рэ илъэсым Адыгеим къэкIожьынэу хъугъэ. Ащ янэ мыщ щыщ, ицIыкIугъом янэжъ-ятэжъхэм адэжь бэрэ щыIэщтыгъ. НэмыкI иIахьылхэри къыблэ лъэныкъом зэрэщыIэхэм фэшI ыгукIэ мыщ нахь зыкъыфищэигъ.
Сэнэхьат зэфэшъхьафэу зэригъэгъотыгъэхэм ямылъытыгъэу, ар сыдигъокIи зыкIэхъопсыщтыгъэр дзэ Iофым зыфигъэзэныр ары.
— Сэ къызэрэсшIошIырэмкIэ, ­хэтрэ кIали ицIыкIугъом полицейскэ, мэшIогъэкIуасэ е дзэкъулыкъушIэ хъуным кIэхъопсы. Сэри джащ фэд, дзэкъулыкъу­шIэ­ным сыгукIэ сыфэщагъэу щы­тыгъ. Сыда пIомэ щысэте­хыпIэ сфэхъун цIыфхэр бэу сиIагъэх. СятэжъитIу дзэкъулыкъу­шIагъэх: зыр автомобиль ротэм икомандирыгъ, адрэм аэродромым къулыкъу щихьыщтыгъ. Сяти илъэс заулэрэ аэродромым Iоф щишIагъ. Сыкъызыщыхъугъэ чIыпIэри «дзэ къэлэ цIыкIукIэ» алъытэщтыгъ. ЗэрэхъурэмкIэ, сыкъызхэхъухьагъэхэр зэкIэ джащ фэдэх. Дзэ Iофым псын­кIэу сыфеджэнэу мыхъугъэми, Мыекъуапэ сыкъызэрэкIожьы­гъэм тетэу зэзэгъыныгъэкIэ ­къулыкъу схьыныр къыхэс­хыгъ, къалэм икъокIыпIэ лъэныкъо щыIэщтыгъэ я 33-рэ бригадэм связымкIэ иба­тальон IофшIэныр щезгъэ­жьагъ. Охътэ гъэнэфагъэ тешIагъэу Родниковскэм щыIэ аэродромым сыкIо­жьыгъ, — къытфиIотагъ Виталий Кукоба.
ЗэзэгъыныгъэкIэ къулыкъу ахьыныр ныбжьыкIабэм къыхахы. ЯIоф­шIэнкIэ лъэгэпIэ гъэнэфагъэхэм анэсынхэм ыкIи ежь ашъхьэкIэ, яунагъокIэ щыIэкIэшIу яIэнымкIэ мыр амалышIоу бэхэм алъытэ. Илъэс 30 нахь зымыныбжь кIалэм пэкIэкIыгъэр бэми, ышIыгъэ лъэбэкъум рыкIэгъожьырэп.
Теубытагъэ хэлъэу
ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операциер зыщырагъэжьэгъэ 2022-рэ илъэсым ишышъхьэIу мазэ Виталий къулыкъур зыщихьыщтыгъэ чIыпIэм телеграммэ къэкIуагъ. Къэралыгъор зэрыфэгъэ чIыпIэм елъытыгъэу, специалист гъэнэфагъэхэр зэрящыкIагъэр ащ итхэгъагъ.
— Нэбгыри 10 тыхъоу тыкъыхахи, тфэлъэкIыщтымкIэ Хэгъэгур къэтыухъумэнэу дзэ операцием тыкIуагъ. Тызэхэтыгъэ дзэкъулыкъушIэхэм ащыщ къызэкIэ­кIуа­гъэп, зигъэбылъыгъэп. Теубытэгъэ пытэ хэлъэу а лъэбэ­къур тшIыгъэ, Хэгъэгур къэтыу­хъумэн зэрэфаер, ар зэрэтиIоф­шIэныр къыдгурыIоу щытыгъ, — къыхигъэщыгъ Виталий.
Плъыр-стырыгъор, уIагъэхэр
ДзэкIолIыр десантнэ-штурмовой полкым хэтэу дзэ пшъэрылъхэр ыгъэца­кIэщтыгъэх. Херсон анахь зыщыплъыр-­стырыгъэ лъэхъанхэм ахэфагъ. Мафэ горэм къухьэлъатэхэр къашъхьарыбыбэхи щэ­рыоныр къарашIылIагъ. Къута­фэхэр бэу къытефагъэх, апэрэ къэо­гъум — ыныбэкIоцI ыкIи ылъакъо, ятIонэрэм — ыбг зэхэт ахэр апхырыкIыгъэх.
— ПсынкIэ дэдэу апэрэ IэпыIэ­гъур сагъэгъотыгъ, — ыгу къэ­кIыжьы Виталий. — Апэ шъоф госпиталым сащагъ, автомобилыр щыIэу тефи, охътэ лые тырамыгъашIэу стационар госпиталэу Новэ-Каховкэм дэтым сынагъэсыгъ, ащ скIоцI лъыр имыуцоным пае операцие сыщашIыгъ. Слъакъо ащ фэдэу зи рашIылIэнэу хъугъэп, уIагъэр аукъэбзыгъ, апхыгъ. Нэужым вертолеткIэ Севастополь, етIанэ Москва сащагъ. Ащ слъа­къо щыпахын фаеу хъугъэ.
Унагъор
къыпкъотыныр
ТигущыIэгъу къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, уIэгъэ хьылъэхэр тещагъэ хъуи ипсауныгъэ зэрэзэщыкъуагъэр, ылъакъо па­хынэу къызэрэраIуагъэр ыгукIэ ыштэныр псынкIагъэп. Ау етIани псаоу иунагъо къызэрэхэнэжьыгъэмкIэ, нэмыкI дзэ­кIолIэу къыдычIэлъхэм язытет елъытыгъэмэ, ежь нахьышIоу къызэрэнагъэмкIэ зигъэIэсэжьыщтыгъ.
Анахьэу зыгъэгумэкIыгъэр ишъхьэ­гъусэ ащ къыриIолIэщтыр ары.
— Иринэ сикъэбар зэрэлъыIасэу Москва къэбыбыгъ. Операцие ужым сыкъызэнэхъэжьым, сянэрэ арырэ зэгосхэу къэслъэ­гъугъэх. Сигупсэ нэгухэм сыгу нахь къыдащэягъ. «Плъакъо пымытыжьы пае къанэрэп, нахь лъэшыжьэу шIу усэлъэгъу» къысиIуагъ си­шъхьэгъусэ. Джащ къыщегъэ­жьагъэу мэзи 7-м къыкIоцI сымэджэщ зэфэшъхьафхэм сачIэлъыфэ Иринэ емызэщэу сауж итыгъ, къыспекIокIыгъ, сыгу къыдищэягъ. Апшъэрэ категорие зиIэ врачхэм операциехэр къысфашIыгъ, бэлахьэу сауж итыгъэх, слъэ сыкъытырагъэуцожьыгъ. Психологическэ IэпыIэгъум къыщегъэ­жьагъэу зэкIэ сагъэгъотыгъ, — къы­Iуагъ Виталий.
ИкIэрыкIэу
щыIэныгъэм
зыхигъэгъозэжьыгъ
Мыекъуапэ къызегъэзэ­жьым, тхылъхэм ягъэпсынкIэ шъо­лъыр фондэу «Хэгъэгум иухъумакIохэр» зыфиIорэр ыкIи дзэ частэу зыхэтыгъэр къыдеIагъэх. Ифэшъошэ ахъщэ тынхэр зэкIэ къэралыгъом къыритыгъэх. ЯтIо­нэрэ купым хахьэу сэкъатныгъэ иIэу ипсауныгъэ игъорыгъозэ зыпкъ ригъэуцожьыгъ. Адаптивнэ спортым, есыным пылъ. Ылъакъо протез пытэу икIэрыкIэу щы­Iэныгъэм зыхигъэгъозэжьыгъ.
— ЦIыф къызэрыкIохэм афэдэу сищыIэкIэ-псэукIэ макIо. Уна­гъом илъ IофшIэн пстэури згъэцэкIэн сэлъэкIы. ЧIылъэ унэшъ тызэрысыр псэолъэшIын Iоф­хэри щысэшIэх. Ары пакIошъ, дзэкъулыкъушIэу сызэрэщыт, сиIофшIэгъу илъэсхэри макIох. АР-м идзэ комиссариат специалистэу Iоф щысэшIэ, старшэ лейтенант цIэри къыс­фагъэ­шъошагъ. ЗэрэхъурэмкIэ, нахь лъагэу сыдэкIоягъ, ащ къегъэ­нафэ хабзэм ынаIэ къызэрэттетыр. УIэгъэ хьылъэхэр стелъэу сыкъызэрэнагъэм пае самыгъэтIысыжьэу, IофшIэни сагъэгъотыгъ. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием бэрэ сыхэты­нэу мыхъугъэми, тапэкIи зэуапIэм сыIумытыщтми, мыщ сишIуагъэ къыщызгъэкIощт, — еIо тигущыIэгъу.
Кукобэ зэшъхьэгъусэхэм яунагъо игу­шIогъошху — Iоныгъо мазэм пшъэшъэ­жъыеу Варвара къафэхъугъ, ащ зэрэщыгушIукIыхэрэр гъунэнчъ.
Iэшъынэ Сусан.
Сурэтыр: Виталий ихъарзынэщ.