Ди газетыр илъэси 100 зэрырикъуар щыдгъэлъэпIа мы илъэсым иджыри къэс диIа гуращэхэм ящыщ зым дытеIэбауэ пхужыIэнущ. Зи гугъу сщIынур адыгэбзэкIэ газет къыщыдэкI республикищым къыщыдахыу, екIуу зэфIэгъэкIа, «Ди бзэр зыщ» проектыщIэрщ.

Лъэпкъыр зэкъуэувэным нэхърэ нэхъ Iуэху щхьэпэ зэрыщымыIэм тепщIыхьмэ, ар къозыгъэхъулIэну Iэмалхэм я нэхъыфIыр бзэм и къудамэхэр зэрыубыдыжынырщ. А хъуэпсапIэм хуэунэтIа лъэбакъуэщ адыгэхэр щыпсэу республикищым лъэпкъыбзэкIэ къыщыдэкI газетхэм къыдаха проектыщIэм мы гъэм ичар. Псори къыбгурегъаIуэ абы и къыхуеджэныгъэм: «Ди бзэр зыщ».
Iуэхум щыщIидзар Налшыкщ, 2024 гъэм и накъыгъэрщ. ­Илъэс куэд дыдэ хъуауэ номер зэхэт­хэр къыдэзыгъэкI, адыгэбзэкIэ традзэ газетищым («Адыгэ псалъэ» (КъБР), «Адыгэ макъ» (Адыгэ Республикэ), «Черкес хэку» (КъШР), я унафэщIхэмрэ журналист зыбжанэрэ щызэхуэ­са зэIущIэм иджыри сыт хуэдэ щIыкIэкIэ зедгъэубгъу хъуну пIэрэ ди зэдэлэжьэкIэм жаIэу, упщIэ щызыхуагъэувыжым, журналистхэмкIэ «дызэхъуажэ» щIыкIэу, зы газетым и лэжьа­кIуэр махуэ зыбжанэкIэ адрейм и редакцэм щыIэу, ялъэгъуар езыхэм я диалекткIэ ятхыж зэрыхъунур хъуэпсапIэ папщIэу къэдгъэнэIуауэ щытащ.
Хъуни-мыхъуни? Хэтыт зыщIэр а упщIэм и жэуапыр? Журналистхэр махуэ къэси хьэзырщ я хьэпшыпхэр зэралъхьэу, дэнэ лъэныкъуэкIи кIуэцIрыкIыну. Ауэ лэжьыгъэм щхьэпагъ гуэр къыздихьу къо­хъулIэн папщIэ, къэралым зыкъыпщIигъэкъуэным мыхьэнэшхуэ иIэщ. «Ди бзэр зыщ» проектым и мурадхэр къехъулIэн папщIэ, я IэнатIэми къызыхэкIа лъэпкъми яхуэпэжу къыщIэкIа къулыкъущIитIым я фIыщIэр тхуэгъэкIуэдынукъым. Япэр — Къэрэшей-Шэрджэсым къыщыдэкI «Черкес хэку» газетым и редактор нэхъыщхьэ Абидокъуэ Люсанэщ. Проектыр къыхэтлъхьа къудейуэ, иджыри зэрыхъу­нур дымыщIэу, япэу журналистхэр и редакцэм езыгъэблэгъар аращ. ЕтIуанэр — Адыгэ Рес­публикэм печатымрэ информацэхэмкIэ и министр Щхьэла­хъуэ Аскэрщ. Люсанэ япэу журналистхэр езым зи унафэ зэрихьэ редакцэм иригъэблэгъащ. Министрым екIуэкI Iуэхугъуэм и хъыбар зэрызэхихыу, проектым сыт и лъэныкъуэкIи «уэздыгъэ удзыфэ» къыхуигъэблащ. Адыгэбзэм епха жэрдэм псоми жану зыщIэзыгъэкъуэн апхуэдэ къулыкъущIэхэр нэхъыбэу Тхьэм къыдит.
Журналист IэщIагъэм зи псэр хэпщIам фIыуэ ещIэ цIыхухэм гу зэIухакIэ уабгъэдыхьэфыным нэхърэ нэхъ лъапIэ и лэжьыгъэм зэрыхэмытыр. Ди газетым къыбгъэдэкIыу проектым хэта НэщIэпыджэ Замирэ езым и Iэдакъэ къыщIэкIа тхыгъэхэм нэмыгъэ­сауэ зыри къыщигъэна хуэдэкъым. Ауэ езыр щылажьэ газетыр фIыуэ зэрилъагъумрэ адыгэ тхыбзэм хуиIэ гумызагъагъымрэ и IэбэкIэм щызэхыхьэжу, Замирэ республикищым ди зэхуакум лъэмыж хуэдэу къызэрыдэувари тхыдэм къыхренэ. Ардыдэр яхужытIэфынущ проектым и фIыгъэкIэ къэтцIыхуа псоми. Япэ илъэсым нэIуасэ къытхуищIа Тэу Замирэ, Анцуэкъуэ Иринэ («Адыгэ макъ»), Аслъэныкъуэ Мадинэ «Черкес хэку») сымэ иджы къызэрытлъы­тэр куэд дэмыкIыу дызыIущIэну, махуэ къэси чэнджэщэгъу тхуэ­хъуну ди лэжьэгъухэущ.
Ди бзэм и къарум щыхэщI лъэхъэнэм зы республикэм абы щрипсалъэхэм я бжыгъэр мащIэу щытми, республикищым я ма­къыр куэдкIэ нэхъ инщ. Зи мыхьэнэр дымыщIэж псалъэхэм къаруущIэ къазэрыщIыхьэжым къыдэкIуэу, ди анэдэлъхубзэмкIэ къытхуэмыIуатэ гупсысэхэр абы и нэгъуэщI къудамэм зэризагъэм укIэлъыплъыну щIэщыгъуэу къыщIэкIащ. Лэжьыгъэр екIуэкIыху къэбэрдей бзэ къудамэри, хьэжрэтым ейри, адыгей къэпсэлъы­кIэри дахащэу зэгъусэу зэрызэдэIуар а псом я щхьэжщ. Проектым и япэ илъэсыр щIэзыдза цIыхуиплIым кърахьэлIа лэжьыгъэхэр зытеухуа Iуэхугъуэ­хэри, зэпсэлъахэри зэщхьщ, ауэ щхьэж ар езым и бзэ къудамэм­кIэ къиIуэтэжащ, и псэлъэгъум дилъэгъуари адрейм гу зылъимыта гуэрщ.
Дыщогугъ мы илъэсым дызытехьа гъуэгум нэхъри зиубгъуну, ди бзэм и къару гъэтIылъахэр абы и фIыгъэкIэ къызыкъуихы­жыну.
ЧЭРИМ Марианнэ.