Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат Къэралыгъо телерадиокомпаниеу «Адыгеим» ипчыхьэ эфир къызфигъэфедэзэ, республикэм щыпсэухэрэм яупчIэхэм яджэуапхэр тыгъуасэ къаритыжьыгъэх. Джащ фэдэу зэIухыгъэ зэдэгущыIэгъур КъТРК-у «Адыгеим» и «Rutube-канал», платформэу «Смотрим» зыфиIорэм, социальнэ хъытыухэу «ВКонтакте», «Одноклассники» къащатыгъ.

«Илъэс къэс зэIухыгъэ зэдэгущыIэгъу адэтэшIы, тиIофшIэнкIэ мэхьанэшхо зиIэхэм ар ащыщ хъугъэ. Ащ амал къытеты занкIэу цIыфхэм тадэгущыIэнэу, ягумэкIыгъохэр зэдгъэшIэнхэу, тызыдэлэжьэн фэе Iофыгъохэр къыхэдгъэщынхэу. Ащ фэдэ зэдэгущыIэгъум ишIуагъэ къэкIо обществэр зыгъэгумэкIырэмрэ тэ тшIэрэмрэ зэтефэхэмэ дгъэунэфынымкIэ, цIыфхэм яшIоигъоныгъэхэр къыдэтлъытэзэ тиIофшIэн зэхэтщэнымкIэ», — хигъэунэфыкIыгъ АР-м и ЛIышъхьэ.
КъумпIыл Мурат сыхьати 2,5-м ехъурэ цIыфхэм адэгущыIагъ. Канал заулэхэмкIэ а зы уахътэм упчIэхэр аIахыгъэх: электрон почтэмкIэ ыкIи къулыкъоу «122-м» икол-гупчэкIэ. ПстэумкIи ­Адыгеим и ЛIышъхьэ зэIухыгъэ зэдэгущыIэгъур окIофэ нэбгырэ 1500-м ехъумэ зыкъыфагъэзагъ. ЦIыфхэм ашъхьэ епхыгъэ, общественнэ мэхьанэ зиIэ упчIэхэри ащ къыратыгъэх. Лъэныкъо зэфэшъхьафхэм ахэр афэгъэхьыгъагъэх — псауныгъэм икъэухъумэн щегъэжьагъэу чIыпIэхэм язэтегъэпсыхьан нэсэу.
ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм, иветеранхэм, ахэм яунагъохэм арысхэм IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэным епхыгъэ Iофыгъохэм шъхьафэу анаIэ атырагъэтыгъ. Ащ фэдэ Iофыгъом­кIэ зэIухыгъэ зэдэгущыIэгъур рагъэ­жьагъ. АР-м и ЛIышъхьэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, мы лъэныкъомкIэ республикэм Iоф гъэнэфагъэ щагъэцакIэ, къэралыгъо фондэу «Хэгъэгум иухъумакIохэр» зыфиIорэм иреспубликэ къутамэ ащ фэгъэзагъ. IэпыIэгъу лъэпкъхэм ахэхьэх хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм, ахэм яунагъохэм арысхэм IэпыIэгъоу аратырэр, гъэсэныгъэ зыщарагъэгъотырэ организациехэм якIолIэрэ кIэлэцIыкIухэр ыпкIэ хэмылъэу зэрагъа­ш­хэрэр, гъэмэфэ лагерьхэм защагъэпсэфынхэу путевкэхэр зэраратыхэрэр, зыныбжь хэкIотэгъэ ны-тыхэм ыпкIэ хэмылъэу ясоциальнэ фэIо-фашIэхэр зэрафагъэцакIэхэрэр, унэм гъэстыныпхъэ шхъуантIэр зэрэращагъэм мылъкоу пэIухьагъэм къызэрэрагъэгъэзэжьырэр, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэми, ахэм яунагъохэм арысхэми ыпкIэ хэмылъэу юридическэ IэпыI­эгъу зэраратырэр, транспорт хэбзэIахьыр зэраIамыхырэр.
ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием иветеран иупчIэ зыфэгъэхьыгъагъэр хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием сэкъатныгъэ хэзыхыгъэхэм IэпыIэгъоу аратыщтыр, ветеранхэм япсауныгъэ зыпкъ зэрэрагъэуцожьыщтыр, спортым ипаралимпийскэ лъэпкъхэм апылъынхэмкIэ амалэу щыIэхэм зягъэушъомбгъугъэныр ары. УпчIэм джэуап къыритыжьызэ, АР-м и ЛIышъхьэ Херсон хэкумкIэ Геническэ районым IэпыIэгъу етыгъэнымкIэ Iофышхо зэрэзэшIуахырэр, «Единэ Россием», Народнэ фронтым, АР-м ибзылъфыгъэхэм я Союз, нэмыкI общественнэ объединениехэм ыкIи гупыкI зиIэ цIыфхэм шIушIэн Iофтхьабзэхэр зэрэзэрахьэхэрэр къыIотагъ. Геническэ дэсхэр ящыIакIэ зэхъокIыныгъэшIухэу фэхъугъэхэм акIэгушIух, социальнэ псэуалъэхэр зэрафагъэпсыгъэ­хэмкIэ республикэм ипащэхэм тхьашъу­е­­гъэпсэу къараIо. Адыгеим ихэбзэ къу­лыкъухэмрэ республикэм щыпсэухэ­рэмрэ зэрафэразэхэр зэIухыгъэ зэдэгущыIэгъумкIэ къаIуагъ.

«ТидзэкIолIхэм, ахэм яунагъохэм арысхэм, шъолъырыкIэхэм къарыкIыгъэхэм, Геническэ районым исхэм джыдэдэми IэпыIэгъу ятэты, тапэкIи ар лъыдгъэкIотэщт. Урысыем псэолъэшIынымкIэ и Министерствэ къыздыригъэштэгъэ планым тетэу Iофхэр зетэхьэх. Геническэ районым щыIакIэу илъыр нахьышIу тшIыщт, Урысыем щыIакIэу щыряIэм ар нэдгъэсыщт. Урысыем и Президент пшъэрылъ къызэрэтфишIыгъэм тетэу тэзекIо», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
ЗэIухыгъэ зэдэгущыIэгъум къыщаIэтыгъэ Iофыгъохэм зэу ащыщ демографиемкIэ Iофхэр нахьышIу шIыгъэнхэр, кIэлэцIыкIухэр зэрыс унагъохэм Iэпы­Iэгъу ягъэгъотыгъэныр. АР-м и ЛIышъхьэ зэрэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, ныхэмрэ кIэлэцIыкIухэмрэ якъэухъумэн респуб­ликэм мэхьанэшхо щараты. Унагъом и Илъэс зыщыхагъэунэфыкIырэм ны ныбжьыкIэхэм IэпыIэгъу зэраратыщт амалыкIэхэр къыхахыгъэх. Къуаджэхэм адэс специалистхэмрэ унэгъо ныбжьыкIэхэмрэ унэхэр ягъэгъотыгъэнхэмкIэ Iофыгъуабэ зэшIуахы. НыбжьыкIэ организациехэм яIофшIэн нахь чанэу зэхащэ хъугъэ, социальнэ лифтхэр агъэпсых, ныбжьыкIэ сэнаущхэм яегъэджэнкIэ амалхэр къагъотых. Джащ фэдэу гъэсэныгъэ куурэ медицинэ IэпыIэгъу дэгъурэ ягъэгъотыгъэнми мэхьанэшхо раты. ЦIыфхэм яупчIабэмэ ащ фэдэ Iофыгъо­хэр къащаIэтыгъэх. Iофыгъохэм язэшIохынкIэ ашIэхэрэм АР-м и ЛIышъхьэ къатегущыIагъ. ГущыIэм пае, мы охътэ благъэм IэзэпIакIэ Инэм къыщызэIуа­хыщт, АР-м и ЛIышъхьэ псэупIэм дэсхэр зэкIэ ащ къэкIонхэу къыригъэблэгъа­гъэх.

ПсэупIэхэм язэтегъэпсыхьан епхыгъэ упчIаби цIыфхэм къатыгъ. Адыгеим и ЛIышъхьэ зыгъэпсэфыпIэу «Мэздахэм» игъэпсынкIэ Iофэу ашIэрэм, къэлэ паркым бассейныр зэрэщагъэцэкIэжьырэм, Мыекъуапэ ипчэгу шъхьаIэ, ащ къыпэгъунэгъу унэхэр, хьакIэщэу «Европейская» зыфаIощтыгъэ унэр зэрагъэцэкIэжьырэм къатегущыIагъ. Джащ фэдэу Мыекъуапэ ыпэкIэ теплъэу иIагъэм къегъэгъэзэжьыгъэнымкIэ, драматургэу Евгений Шварц фэгъэхьыгъэ гъогууанэм, нэмыкI зекIо гъогууанэхэм зягъэушъомбгъугъэнымкIэ Iофэу ашIэрэм къатегущыIагъ. Гупчэу «Адыгеим иныбжьыкIэхэр» зыфиIорэм игъэцэкIэжьын ыкIэм фэкIо. Лагерэу «Зэкъошныгъ» зыфиIощ­тыгъэм ныбжьыкIэ форумхэмрэ гъэсэныгъэмкIэ программэхэмрэ атегъэ­псыхьэгъэ глэмпинг щашIынэу рахъухьэ. Къихьащт илъэсым муниципальнэ ныбжьыкIэ гупчэхэр къызэIуахынхэ ямурад.КъумпIыл Мурат къызэрэхигъэщыгъэм­кIэ, республикэм ипсэупIэ пстэуми цIыфхэм зэфэдэ Iэрыфэгъу щыIакIэ щыряIэным Адыгеим ихэбзэ къулыкъу­хэм лъэшэу анаIэ тырагъэты. Респуб­ликэм и ЛIышъхьэ къызэриIуагъэмкIэ, къэралыгъо программэхэмрэ лъэпкъ проектхэмрэ яшIуагъэкIэ муниципалитет пэпчъ социальнэ ыкIи инженер инфраструктурэм хэхъоныгъэ ышIынымкIэ проектхэр ащызэхагъэуцох. Къуаджэхэм зэфэдэу хэхъоныгъэ ашIыным ипрограммэ те­гъэпсыхьагъэу бэ зэшIуахырэр, ахэм афэхъурэ кIэуххэм осэшIу къафишIыгъ Урысые Федерацием мэкъу-мэщымкIэ иминистрэу Оксана Лут бэмышIэу къызэкIом.

КъумпIыл Мурат чIыпIэхэм ягъэкъэ­б­зэнкIэ, пыдзэфэ пытэхэр дэщыгъэнхэмкIэ графикым зэхъокIыныгъэ фашIынэу пшъэрылъ заулэ къафигъэуцугъ, анахьэу ар зыфэгъэхьыгъэр Тэхъу­тэмыкъое районымрэ къалэу Мыекъуапэрэ. А муниципалитетхэр ары нахьыбэу тхьаусыхэ тхылъхэри къыздикIыгъэхэр. АнаIэ зытырагъэтыхэрэм ащыщых хэбзэнчъэу шIомыкIыр зыгъэстыхэрэм апэшIуекIогъэныр. Общественнэ транспортым Iоф зэришIэрэм епхыгъэу пшъэ­рылъ шъхьафхэри ащ къыгъэуцугъэх. Республикэм ихэбзэ къулыкъухэм автобусыкIэхэр къащэфыгъэх. Ащ нэмыкIэу къэуцупIэхэри кIэу агъэпсыгъэх, транспортымкIэ зэрэзекIохэрэм ыпкIэ сомэ 25-рэу къагъэнэжьыгъэми, водительхэм ялэжьапкIэ къаIэтыгъ.

Гъогу хъызмэтым ихэхъоныгъэ епхыгъэ Iофыгъохэри къаIэтыгъэх. Мы лъэныкъомкIэ республикэм бэ щызэшIуахырэр. Ащ къыхэкIэу Адыгеир анахь гъэ­хъэгъэшIухэр зышIыгъэхэм ахэфагъ лъэпкъ проектэу «Щынэгъончъэ ыкIи шэпхъэшIухэм адиштэрэ гъогухэр» зыфиIорэм ипхырыщынкIэ. ЦIыфхэм къагъэхьыгъэ тхылъхэм къащыхагъэщы республикэм игъогухэр нахь дэгъу зэрэхъугъэхэр, ау ащ дакIоуи ягугъу къашIы гъэцэкIэжьын IофшIэнхэр зищыкIэгъэ гъогу Iахьхэм. Республикэм энергетикэмкIэ иIофхэм язытет нахьышIу шIыгъэным, ащкIэ гухэлъхэу яIэхэм защагъэгъуазэмэ ашIоигъоу бэмэ упчIэхэр къатыгъэх. А Iофыгъом изэшIохынкIэ Адыгеим и ЛIышъхьэ Iофтхьэбзабэмэ ягугъу къышIыгъ, нафэу зэрэщытымкIэ, инвестициехэр нахьыбэ хъунхэмкIэ, экономикэм зыкъыIэтынымкIэ ахэм мэхьанэшхо яIэу щыт. Тэхъу­тэмыкъое районым промышленнэ шъо­лъыр щызэхэщэгъэным, джащ фэдэу мэхьанэшхо зиIэ проектыр – зыгъэпсэфыпIэ чIыпIэу «Лэгъонакъэ» гъэцэкIэгъэным республикэм нахь псынкIэу хэхъоныгъэ ышIынымкIэ амал дэгъухэр къатыщтых. ДжэгокIо гъэхъунэм Iофтхьабзэхэр нахьыбэу щызэшIуахынхэм пае чIыпIэшхо агъэхьазыры, адыгэ къуа­ем ифестиваль ащ щырагъэкIокIызэ ашIыщт.

Республикэм исоциальнэ-экономикэ хэхъоныгъэкIэ гухэлъэу щыIэхэм къатегущыIэзэ, АР-м и ЛIышъхьэ къащыуцугъ ащ къыфэкIонхэм пае зэшIуахын фэе Iофыгъохэм. Анахьэу мыщкIэ къыхэгъэ­щыгъэн фаехэр унэе программэу Урысые Федерацием и Правительствэ Адыгеим пае ыухэсыгъэр, лъэпкъ проектхэр, къэралыгъо программэхэр, ахэм къахеубытэх бизнес цIыкIумрэ гурытымрэ IэпыIэгъу ятыгъэным епхыгъэ Iофыгъохэр. ЦIыфхэр къакIэупчIагъэх IофшIэпIэ чIыпIакIэхэм язэхэщэнкIэ зишIуагъэ къэкIощт программэхэм, грант зэнэкъокъухэм ыкIи нэмыкI Iофтхьабзэхэм. АР-м и ЛIышъхьэ къызэрэхигъэ­щыгъэмкIэ, бизнесым хэхъоныгъэ ышIынымкIэ республикэм амалыбэ иI. Ахэр чанэу къызфагъэфедэх, анахьэу етIани къоджэ псэупIэхэм. ГущыIэм пае, мы аужырэ илъэси 8-м фермер 300-мэ ежь яунэе Iоф къызэIуахыным пае грантхэр аратыгъэх. ЕзгъэжьэгъэкIэ чIыгулэжьхэм 2025-рэ илъэсым сомэ миллион 208-рэ аратынэу агъэнэфагъ (2024-рэ илъэсым къафыхагъэкIыгъагъэр сомэ миллиони 123-рэ).

«Iофтхьабзэу зэшIотхыхэрэм, Президентэу Владимир Путиныр кIэщакIо зыфэхъугъэ Iофхэм яшIуагъэкIэ респуб­ликэм иэкономикэ илъэныкъо шъхьа­IэхэмкIэ лъэгапIэу тызнэсыгъэр къэдгъэ­нэжьын тлъэкIыгъ. Бюджетым ежь ихахъохэр нахьыбэ мэхъух. Ащ амал къеты социальнэ пшъэрылъхэр зэшIохыгъэнхэмкIэ, республикэм ис цIыфхэм ящыIакIэ зыкъегъэIэтыгъэнымкIэ, ахэм анаIэ нахь атырагъэтынымкIэ, цIыф гъашIэм хэхъонымкIэ», — къыхигъэщыгъ КъумпIыл Мурат.
ЗэIухыгъэ зэдэгущыIэгъум илъэхъан республикэм и ЛIышъхьэ упчIэ 55-мэ джэуап къаритыжьыгъ. ИкIэухым КъумпIыл Мурат къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, ащ фэдэ зэIухыгъэ зэдэгущыIэгъу цIыфхэм адэшIыгъэным республикэм анаIэ щытырагъэты, джащ фэдэу цIыфхэм къаIэтырэ Iофыгъохэм язэшIохынкIэ теурыкIуагъэ къахэмыфэным мэхьанэшхо раты. Арышъ, зэIухыгъэ зэдэгущыIэгъум икIэуххэм япхыгъэ IофшIэныр лъыкIо­тэщт, къагъэнэфэгъэ, къаIэтыгъэ Iофыгъо пстэуми зэшIохыкIэ тэрэз къафэгъо­тыгъэным анаIэ тырагъэтыщт.

«ТицIыфхэм чаныгъэ къызэрэзыхагъа­фэрэм тегъэгушIо. ЦIыфхэр шъхьэихыгъэу яеплъыкIэхэм къатегущыIэнхэм тэркIэ мэхьанэшхо иI. Ахэр нахьышIоу щыIэнхэм пае зэшIохыгъэн фаеу къэуцухэрэр тшIэнхэ фае. Арышъ, ащ фэдэ зэIухыгъэ зэдэгущыIэгъур лъыдгъэкIо­тэщт, тынаIэ икъоу тетымыгъэтэу зы Iофыгъуи, зы упчIи къэдгъэнэщтэп. Общественнэ организациехэм IэпыIэгъу ятыгъэным епхыгъэ Iофтхьабзэхэр лъы­д­гъэкIотэщтых, цIыф гумэкIылэхэу социальнэ мэхьанэ зиIэ, шIушIэн Iофтхьабзэхэм нахь ахэщагъэ хъугъэхэр кIэдгъэгушIущтых. Тиреспубликэ, тихэгъэгу щыIакIэу арылъыр нахьышIу шIыгъэным тызэгъусэу тынаIэ тедгъэтын фае. Урысыем и Президентэу Владимир Путинми ащ фэдэ пшъэрылъхэр къытфегъэуцух», — къыIуагъ республикэм ипащэ.
Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу
Сурэтхэр: Алексей Гусев,
зэIухыгъэ зэдэгущыIэгъум
илъэхъан экраным
техыгъэхэр