Top.Mail.Ru

Хьисапым епхыгъэ апэрэ мэфэкI

Image description
АКъУ

Тыгъэгъазэм и 1-м апэрэу ма­тематикым и Мафэ Урысыем щы­хагъэунэфыкIыгъ.

Адыгэ къэралыгъо университетым мэфэкIым епхыгъэ Iофтхьэбзэ гъэшIэгъонхэр щызэхащагъэх. Хьисап шIэныгъэм зищыIэныгъэ езыпхыгъэ кIэлэ­егъэджэ, кIэлэеджэкIо, студент ыкIи республикэм щыпсэурэ нэбгырэ миным ехъу ахэм къякIолIагъ.
Непэ апэрэу тихэгъэгу математикым и Мафэ щыхэтэгъэунэфыкIы. Ти­апшъэрэ еджапIэ анахь площадкэ инэу мэфэкIыр хэзыгъэунэфыкIыхэрэм ащыщ хъугъэ. Iофтхьабзэхэм къадыхэлъытэгъэ площадкэу къызэIутхыгъэхэм Кавказ хьисап гупчэм иIофышIэхэу, математик цIэрыIохэу, гъэхъэгъэшIухэр зышIыгъэхэр хэлажьэх. Ахэм ащыщ шIэныгъэхэмкIэ Урысые академием иакадемикэу Алексей Савватеевыр, хьисап институтэу В. А. Стекловым ыцIэ зыхьырэм хьисапымкIэ илабораторие ипащэу Николай Андреевыр,къы­Iуагъ апшъэрэ еджапIэм иректорэу Мамый Даутэ.

АКъУ


МэфэкI Iофтхьабзэм къыдыхэлъы­тагъэу университетым хьисапым епхыгъэ площадкэ зэфэшъхьафхэр, зэнэ­къо­къухэр щызэхащагъэх. Унэгъо хьисап Iофтхьабзэм куп 40 хэлэжьагъ, нэужым хьисапым илъэныкъо зэфэшъхьафхэм защытегущыIэгъэхэ Iэнэ хъураем екIо­лIагъэх.
Дунаим сыдигъокIи урысые хьисапым ыкIи хьисап шIэныгъэм чIыпIэ ин щаубыты. Ар лъыдгъэкIотэныр типшъэ­рылъ. Математикым и Мафэ хьисап закъор арэп зигугъу тшIырэр, мы шIэныгъэм тикъэралыгъо хэхъоныгъэхэр щишIынхэмкIэ лъапсэ фэхъугъэм, хэ­гъэгу математикхэм гъэхъагъэу яIэхэм татегу­щыIэ. ГущыIэм пае, профессорэу Савва­теевыр лекциеу «Истоки русской ма­тематики в лицах» зыфиIорэм къе­джагъ. Урысые хьисапым дэлэжьагъэхэу Леонард Эйлер, Николай Лобачевскэм, Пафнутии Чебышевым ыкIи Михаил Остроградскэм афэгъэхьыгъэу къафиIотагъ,къыIуагъ ректорым.
Шъугу къэдгъэкIыжьын Адыгэ къэралыгъо университетыр хьисап шIэныгъэ­хэмкIэ къахэщырэ гупчэу зэрэщытыр ыкIи игъэхъагъэхэмкIэ Урысыем и Къы­блэкIэ анахь гъэхъэгъэшIухэр иIэу къы­зэрахэщырэр. Илъэс къэс апшъэрэ еджа­пIэм хьисапым епхыгъэ проект гъэ­шIэгъонхэр щагъэуцух. Ахэм ащыщ «Юный математик» зыфиIоу «Орленкэм» щызэхащэрэр. Ащ нэмыкIхэу Дунэе кавказ хьисап олимпиа­дэр, пшъэшъэжъыехэм апае Къыблэ-Урысые хьи­сап олимпиадэу «Ас­сара», гъэмэфэ хьисап еджапIэр. Студент еджапIэу «Со­временная комбинаторика и теория игр» зыфи­Iорэм Урысыем ишъо­лъыр 68-мэ ыкIи хэгъэгу 17-мэ ащыщ ныбжьыкIэ­хэр хэлажьэх. 2018-рэ илъэсым хэгъэгумкIэ апэ­рэ шъолъыр хьисап гупчэ АКъУ-м къыщызэIуахыгъ. «Приоритет-2030» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу стратегическэ про­ектэу «Математика: новый взгляд» зыфиIорэр щыIэныгъэм щыпхыращы. Мы шIэныгъэмкIэ гъэхъэгъэ инхэр зиIэ апшъэрэ еджапIэхэм Адыгэ къэралыгъо университетыр ащыщ.
Адыгэ къэралыгъо университетым ипресс-къулыкъу.