Тыгъуасэ республикэ филармонием щыкIогъэ Iофтхьабзэр зыфэгъэхьыгъагъэр ным и Мафэрэ унагъом и Илъэс изэфэшIыжьынрэ ары. Сабыибэ зиIэ ныхэр, ахэм якIэлэцIыкIухэу ныбжь зэфэшъхьафхэм арытхэр мыщ къыщызэрэугъоигъэх.

Ахэм афэгушIонхэу къэкIуагъэх АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, федеральнэ инспектор шъхьаIэу Сергей Дрокиныр, АР-м и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, АР-м иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэ игуадзэу – АР-м финансхэмкIэ иминистрэу Виктор Орловыр, нэмыкI­хэри.
КъумпIыл Мурат къэзэрэугъоигъэхэм закъыфигъазэзэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, унэгъо хабзэхэр мэхьанэшхо зиIэ пIуныгъэ амалых, ахэм лъэпкъхэр зэкIэ зэрапхых, зэгурыIоныгъэ зыхэлъ обществэмрэ къэралыгъо лъэшымрэ нахь хэхъоныгъэ ашIынымкIи яшIуагъэ къэкIо.
«Унагъом и Илъэс изэфэшIыжьын ыкIи ным и Мафэ ихэгъэунэфыкIын япхыгъэ Iофтхьабзэр зы зыкIэтшIыгъэм ошIэ-дэмышIагъэ хэлъэу щытэп. Ныр, унагъор – Урысыем щыпсэурэ цIыфхэмкIэ анахь мэхьанэшхо зиIэхэм ащыщых. Урысыем и Президентэу Владимир Путиным унагъом и Илъэсэу мы илъэсыр гъэнэфэгъэнымкIэ унашъо зыкIишIыгъэр ны-тыхэм, сабыйхэр зэрыс унагъо­хэм IэпыIэгъу ятыгъэным, унэгъо хэбзэ дахэхэр гъэпытэгъэнхэм яIофыгъохэм нахь лъэшэу анаIэ къатырадзэным пай», — къыхигъэщыгъ КъумпIыл Мурат.
Мы илъэсым Iофыгъуабэмэ респуб­ликэм анаIэ ащытырагъэтыгъ, ахэм зыкIэ ащыщ лъэпкъ проектэу «Демографием» епхыгъэхэр. Мы илъэсым сомэ миллиарди 6,5-м ехъу ахэм апэIуагъэ­хьагъ. Ны мылъкум, фэгъэкIотэныгъэ зэфэшъхьафхэм, кIэлэцIыкIур къызыхъу­кIэ зэтыгъо ыкIи мазэ къэс аратыщт ахъщэм япхыгъэ къэралыгъо IэпыIэгъум къыдилъытэрэ Iофтхьэбзабэ зэшIохыгъэ мэхъу. Социальнэ зэзэгъыныгъэм иамалхэри агъэфедэх унагъом къэкIуапIэу иIэхэм нахь ахэхъонымкIэ. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм ыкIи иветеранхэм яунагъохэм IэпыIэгъу ятыгъэныр Iофтхьабзэхэу мы лъэныкъом­кIэ зэшIуахыхэрэм зыкIэ ащыщ. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэрэм исабый пэпчъ сомэ мин 20 зэтыгъоу IэкIагъахьэ, зэхэубытагъэу къэпIон ­хъумэ, сомэ миллион 82-рэ фэдиз ащ пэIохьэ. Джащ фэдэу хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм якIэлэцIыкIухэр зэкIэми апэу ­зызщагъэпсэфыщт ыкIи къызщяIэзэщтхэ чIыпIэхэм агъакIох, гъэмэфэ лагерьхэм защагъэп­сэфы, еджапIэхэм гъогогъуитIо ыпкIэ хэмылъэу шхын стыр къащараты, гурыт сэнэхьат гъэсэныгъэ къязытырэ учреждениехэм зэ шхын стыр къащараты, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм, кружок ыкIи секцие зэфэшъхьафхэм ыпкIэ хэмылъэу макIох.
Анахьэу анаIэ зытырагъэтырэр сабыибэ зэрыс унагъохэм IэпыIэгъу афэхъу­гъэныр ары. Мы илъэсым ащ фэдэ унагъохэм федеральнэ статус яIэ зэрэхъугъэр аухэсыгъ, ащ къыпкъырэкIых къэралыгъо IэпыIэгъумкIэ Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэр. КIэлэцIыкIухэм анахьы­жъыр илъэс 18 охъуфэ, очнэу еджэрэр илъэс 23-рэ охъуфэ а IэпыIэгъур аIэкIагъэхьащт.
Сабыибэ зэрыс унагъохэм апае фэгъэкIотэныгъэ Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр щыIэх: коммунальнэ фэIо-фашIэхэм ятынкIэ ахъщэм изы Iахь афалъэгъужьы, кIэлэцIыкIухэм ыпкIэ хэмылъэу Iэзэгъу уцхэр къаратых, кIэ­лэеджакIохэмрэ сэнэхьат гъэсэныгъэ зэзыгъэгъотырэ студентхэмрэ общес­твеннэ транспортым ахъщэ амытэу рызекIонхэм ифитыныгъэ яIэ хъугъэ, республикэ бюджетым къыхагъэкIышъ, ящэнэрэ е ащ къыкIэлъыкIогъэ кIэлэцIыкIухэм апае сомэ мин 50 аIэкIагъа­хьэ, ыпкIэ хэмылъэу чIыгу Iахь аратыным иамали яI. IофтхьэбзакIэхэри щыIэ хъугъэх: сабыибэ зэрыс унагъохэм якIэлэцIыкIухэр ыпкIэ хэмылъэу музейхэм, къэгъэлъэгъопIэ зэфэшъхьафхэм ащыIэнхэ алъэкIыщт, илъэс еджэгъур заублэщтым ехъулIэу еджапIэм зэрэкIощт­хэ ыкIи спорт шъуашэхэр къащэфыным пае илъэс къэс субсидиехэр аратых. «Пункт проката» зыфиIорэ къулыкъуми иIофшIэн ыублагъ. Гъот макIэ зиIэ унагъохэм анахь ящыкIэгъэ пкъыгъохэр ыпкIэ хэмылъэу ащ къащыIахынхэ алъэ­кIыщт.
НепэкIэ сабыйхэр зэрыс унэгъо мин 53-м ехъу республикэм къыщалъытэ, ахэм ащыщэу сабыибэ зэрысхэр — унэгъо 9335-рэ. Мыщ дэжьым къыхэгъэ­щыгъэн фае ахэм япчъагъэ республикэм нахьыбэ зэрэщыхъурэр. МэфэкIым къы­дыхэлъытагъэу сабыибэ зиIэ ныхэр агъэшIуагъэх. «Материнская слава» зыфиIорэм фэдэ Щытхъу дипломи 10 ыкIи шIухьафтынхэр Адыгеим и ЛIышъхьэ аритыгъэх бзылъфыгъэхэу зэрифэшъуашэм тетэу кIэлэцIыкIуи 5 ыкIи ащ нахьыбэ зыпIухэрэм. Ахэр: къалэу МыекъуапэкIэ Валентина ­Фурсовар ыкIи Яна Стеблянскаяр, Красногвардейскэ районымкIэ Бысыдж Сафыет, Мыекъопэ районымкIэ Оля Гаврюш, Кощхьэблэ районымкIэ Мэрэтыкъо Замирэрэ Любовь Дятловамрэ, Тэхъутэмыкъое райо­нымкIэ Тырку Рим, АдыгэкъалэкIэ Гъу­жъыекъо Альбин, Шэуджэн районымкIэ ГутIэ Зар, Теуцожь районымкIэ Хъот Рузан.
Джащ фэдэу Урысые зэнэкъокъоу «Илъэсым иунагъу» зыфиIорэм хэлэжьэгъэ унэгъуи 5-мэ шIухьафтынхэр къафагъэшъошагъэх. Ахэр: Джэджэ районымкIэ Колесников Викторрэ Светланэрэ яунагъу, зэнэкъокъум илъэныкъоу «Унагъор – шэн-хабзэхэм яухъумакIу» зыфиIорэмкIэ текIоныгъэр къыдахыгъ, Шэуджэн районымкIэ Цэй Къэплъанрэ Любэрэ яунагъу, Теуцожь районымкIэ КIыкI Ахьмэдрэ Марыетрэ яунагъу, Кощхьэблэ районымкIэ ЕмыкI Азэматрэ Рузанэрэ яунагъу, Мыекъопэ районымкIэ Крачко Алексейрэ Надеждэрэ ­яунагъу.
Адыгеим и ЛIышъхьэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, ащ фэдэ унагъохэр общес­твэмкIэ щысэтехыпIэу щытых. Респуб­ликэм ихабзэ унагъохэм ягъэпытэнкIэ, ахэм щыIэкIэшIу арылъынымкIэ ящыкIагъэр зэкIэ зэраригъэгъотыщтым ынаIэ тет.
Илъэсэу къихьащтым къыщыублагъэу УФ-м и Президент кIэщакIо зыфэхъугъэ лъэпкъ проектыкIэу «Унагъор» аублэщт. Лъэпкъ проектэу «Демографием» пы­дзагъэу ар щытыщт ыкIи анахьэу зыфэ­лэжьэщтыр унагъом IэпыIэгъу етыгъэныр, унэгъо шэн-зэхэтыкIэхэр гъэпытэгъэнхэр, социальнэ лъэныкъомкIэ унагъохэм яIофыгъохэр зэшIохыгъэнхэр ары. ­Лъэпкъ проектым тегъэпсыхьагъэу ­Адыгеим щызэрахьащт IофтхьэбзакIэхэм адэлажьэхэу рагъэжьагъ. Бзылъфыгъэ ныбжьыкIэхэу очнэу еджэхэу ыкIи сабыим икъэхъун зыфэзгъэхьазырхэрэм IэпыIэгъу аратыщт, зычIэсыщтхэ унэхэр зэрагъэгъотынхэм пае сабыибэ зэрыс унагъохэм чIыфэхэр атыжьынхэм пэIухьащт субсидиехэри нахьыбэ ашIыщтых, бзылъфыгъэ консультациехэм атегъэпсыхьагъэу къулыкъу гъэнэфагъэ­хэр зэхащэщтых. Джащ фэдэу Адыгеим унашъо щаштагъ ящэнэрэ ыкIи къыкIэлъыкIорэ кIэлэцIыкIухэм апае ны мылъкоу аратырэр фэди 2-кIэ нахьыбэ ашIынэу (сомэ мини 100-м нэсыщт). Илъэсэу къихьащтым щылэ мазэм и 1-м къыщыублагъэу ахъщэр къаратэу рагъэ­жьэщт. Ныхэу зыныбжь илъэс 26-м шIомыкIыгъэхэм апэрэ е ятIонэрэ сабыеу 2025-рэ илъэсым щылэ мазэм и 1-м ыуж къафэхъугъэхэм апае сомэ мин 25-рэ зэтыгъоу аIэкIагъэхьащт.
«Унагъом и Илъэс социальнэ лъэныкъом хэхъоныгъэ ышIыным кIочIакIэ къыхилъхьагъ, тиобществэ нахь зэкъуи­гъэуцуагъ, унэгъо хэбзэ дахэхэр къэ­ухъумэгъэнхэм анаIэ нахь тыраригъэ­дзагъ. Ныхэр насыпышIонхэм, кIэлэцIыкIухэм лъэныкъо пстэумкIи зэдиштэу хэхъоныгъэ ашIыным, унагъохэм щыIэкIэ амал дэгъухэр яIэнхэм апае тапэкIи тфэлъэкIыщтыр зэкIэ тшIэщт», — къыхигъэщыгъ АР-м и ЛIышъхьэ.
ШIуфэс псалъэкIэ бзылъфыгъэхэм закъыфигъэзагъ АР-м и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэм. ИкIэухым мэфэкI концерт къатыгъ.
АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-­къулыкъу къытырэ къэбархэмкIэ
Тхьаркъохъо Сафыет.