Чъыгхэтэ е дачэ товариществэхэм чIыгу Iахь ащызиIэ­хэм ахэм атырашIыхьэгъэ хьамамхэм, фэбапIэхэм е къакъырхэм апае хэбзэIахь атынэу къашIыгъ.

Ар къызщиIорэ хэбзэгъэуцугъэм мы илъэсым иIоныгъо мазэ кIуачIэ иIэ хъугъэ.
НахьыпэкIэ ащ фэдэ псэуалъэхэм апае хэ­бзэIахьхэр щыIагъэхэп. ЧIыгу Iахь зиIэхэм ащыщыбэм унэ амыгъэуцузэ къакъыр ыкIи нэмыкIэу иунэгъо хъызмэткIэ ищыкIэгъэщт псэуалъэ тырагъэуцоти, зыпарэми ымыгъэгумэкIыхэу агъэфедэщтыгъэх. Джы ащ зэхъо­кIыныгъэхэр фэхъугъэх.
ХэбзэIахьхэмкIэ Федеральнэ къулыкъум къызэрэщаIуагъэмкIэ, псэуа­лъэм лъэчIэ гъэчъыгъэ иIэу, амыгъэкощырэ мылъкум хахьэу ахэм якъэралыгъо ЗыкI реестрэ щы­т­хыгъэмэ, шIокI имыIэу бы­сымым хэбзэIахь ытын фае. ХэбзэIахьхэмкIэ ­къулыкъум реестрэм итха­гъэр ылъэгъущт. Псэуа­лъэр цIыкIоу, квадрат метрэ 50-м шIомыкIырэмэ ыкIи ащ нэмыкIхэри чIыгу Iахьым тетхэмэ, хэбзэIахь зыфатыщтхэм ахэхьащтэп.
Шъыпкъэ, хэбзэIахь зы­фитын фэе псэуалъэ зиIэм ежь-ежьырэу хэбзэIахьхэмкIэ къулыкъум ри­гъэтхынэу джыри фитыныгъэ иI. ЗэрэхъурэмкIэ, цIы­фым ежь ишIоигъоныгъэ тетэу макъэ ыгъэIуми хъущт, ау… Аущтэу умы­шIымэ нахьышIу. Сыда пIомэ игъом ямыгъэтхыгъэ псэуалъэр хэбзэIахьхэмкIэ къулыкъум къычIигъэщымэ, зыми емыпхыгъэу кадастрэ уасэу иIэр зэригъэшIэщт, ар зием хэбзэIахьэу къыIихыщтым хигъэхъощт. Хэбзэгъэуцугъэм къызэрэщиIорэмкIэ, хьамамым, фэбапIэм, къакъырым е нэмыкI псэуа­лъэм кадастрэ уасэу иIэм къыпкъырыкIхэзэ хэбзэIахьыр къалъытэщт. Уасэм ипроцент 0,1 — 0,3-м фэдиз илъэсым птыщтыр. Ащ къикIырэр кадастрэ уасэр нахь ин къэс, хэбзэIахьэу птыщтыри нахьыбэ мэхъу. Псэуа­лъэр, гущыIэм пае, хьамамыр унэу чIыгум тыришIыхьагъэм игъусэу бэджэндэу бысымым ытыгъэмэ, хэбзэIахьхэм фэдэ пчъагъэ ахэхъон ылъэ­кIыщт.
Псэуалъэу зигугъу къэт­шIыгъэхэр зэкIэп хэбзэ­Iахьхэр зыфагъэнафэхэ­рэр. Мыщ дэжьым хэбзэгъэуцугъэм чъыгхэтэ ыкIи дачэ товариществэхэмрэ щагу хъызмэтшIапIэхэмрэ (ЛПХ) къызэтырефых. ГущыIэм пае, фэбапIэр е хьамамыр унэе щагу хъыз­мэтшIапIэм тетмэ, лъачIэ имыIэу гъэуцугъэу, зы чIыпIэм Iупхынышъ, нэ­мыкI пхьын плъэкIынэу щытмэ, амыгъэкощырэ мылъкум хахьэрэп. Ащ пае хэбзэIахь зыфэптыщт­хэми ащыщ хъурэп.
Джащ фэдэу а зы псэуа­лъэр нэмыкI чъыгхэтэ е дачэ товариществэм чIыгу Iахьэу щыуиIэм темышIыхьагъэмэ, ар квад­рат метрэ 50-м шIокIыми, хэбзэIахьхэр птыщтхэп.
Социальнэ фэгъэкIотэнхэр хэбзэгъэуцугъэм къы­дыхэлъытагъэх. Апэрэ, ятIонэрэ ыкIи ящэнэрэ купхэм ахэхьэрэ сэкъатныгъэ зиIэхэр, Хэгъэгу зэошхом, нэмыкI зэо-зэпэуцужьхэм ахэлэжьагъэ­хэр, сэкъатныгъэ хэзыхыгъэхэр мыщ фэдэ псэуа­лъэхэм апае хэбзэIахьхэр зытыщтхэм къахиубытэ­хэрэп. Ау ар хэбзэIахь къызкIэкIон фэе псэуа­лъэу чIыгу Iахьым тетхэм ащыщэу зыр ары зыфэгъэхьыгъэр. ГущыIэм пае, амыгъэкощырэ мылъкум ха­хьэхэу хьамами, фэбапIи, къакъыри бысымым ыгъэу­цугъэхэмэ, зыр ары зыфимытыщтыр.
ХэбзэIахьхэмкIэ федеральнэ къулыкъум и Гъэ­IорышIапIэу АР-м щыIэм къызэритыгъэмкIэ, Адыгеим чъыгхэтэ ыкIи дачэ товариществэу 50 ит, ар чIыгу Iахь мин 12-м ехъу. Ахэм янахьыбэр хэбзэ­Iахьхэр зытыщтхэм къахеубытэх.
Зыгъэхьазырыгъэр ХЪУТ Нэфсэт.