Насып гъогоу гугъэ лъагэр
Насып! Сыд ар? Сыд фэда? Тыдэ щыIа? Ар — гушIуагъо, тхъагъо, тынчыныгъ, зэфагъ, къэбзагъ, фэбагъ, шъыпкъагъ, лъытэныгъ, гукIэгъу ин, рызыкъ, сабый щхы макъ, псауныгъ ыкIи мамырныгъ.
Ау дэгъу закIэу зэхэлъэп щыIэныгъэр, зэраIоу, «насыпри гъэгурыкIо хьакI», непэ ар уиI — унасып закI, неущ зи уиIэжьэп.., пхъапхъэ, махэ, сапэу утысагъэ… Джа шIыкIэм тетэу, къэгъэзэ-къэгъэщэу, макIо гъашIэри, лъэужхэр нэфых, хьафых, кIыфых, шIуцIэх, кIыхьэх — зэтеблыкIыгъэх, зэхэфыгъуаех…
Насып гъуаткIом кIэхъопсэу цIыф цIыкIум игъашIэ къехьы: мэлажьэ, мэпкIантIэ, Iэбжъэ-лъабжъэкIэ хэгъэнагъ щыIэныгъэм; гугъэр икIэгъэкъонышъ, къыкъонэ, насып кIэхъопс. Ау къежэрэр нэмыкI шъыпкъ, гууз-лыуз мыухыжь, зэхафэмэ, къэтэджыжьызэ мэпсэу; мафэм дэжъыгъэу мэгъолъыжьы, нэфылъым дэкIэжьыгъэу къэтэджыжьы. «Шыкур!» иI. ТхьэшIошъхъуныгъэр икIэгъэкъон пыт.
МакIо, хьау, гуIэу мачъэ, гузэжъогъу мыухыжь хэтэу рехы гъашIэр… Дунай, дунай!.. ЦIыф цIыкIур ащ щыбэдзэнэшъу къодый, уегупшысэмэ… Ауми, гушхо кIоцIылъ. ЦIыфым игугъэ тами гъучI пытэм фэд, мо псэ зыпыт лъэпкъхэмкIэ анахь Iуш дэдэ цIыфыр лъэшы! ЫмыщыIэни, фэмыукIочIыни щымыIэу къыпщэхъу. Ары, ары, ышIэзэ а Тхьэшхом мы дунаим цIыфыр бысым фишIыгъ, ыпсэ пэтыфэ игугъэ ещэжьагъэ лъэкIо, кIэхьэ, зэшIуехы — мэфэхы.
Адыгэ бзылъфыгъ, адыгэ бзылъфыгъ! Дэхэ пстэумэ анахь дах: Iушы, Iэдэб, нэхъой. ЦIыфлъэпкъым ар ян! ШъошIа ар?! Адыгэ Ным игукIэгъу-шIулъэгъу мы дунаир къэзыгъэфабэу зыIыгъыр, инэплъэгъу хьалэл, тыгъэ нэфыр къызфыкъокIырэр, ащ ичэщ-жъуагъо хэт Мазэр шъошIа? Бзылъфыгъэм — Ным иIумэт-ухъумакIу: ичъые къодыеу щымытэу, зэкIэ ищыIэныгъэ лъэныкъуабэкIэ къыфегъэгъунэ, гугъунчъэнэу, огъунчъэнэу, мамыр огур шъхьащытынэу, лъытэныгъэр ыкокIынэу, иунагъо тынчэу, шIулъэгъупсэр изынэу, ибын цIыкIухэр узынчъэнхэу, IорышIэнхэу, насып Iахь агъотынэу, псэ пытэ-акъылышIо хъунхэу къыфэупсэ; игугъэ зэпымычыжьхэр къыфегъэпсынкIэх, сыда пIомэ, бзылъфыгъэр — Ны. Ныр — нэ. Ащ ишIулъэгъу ин ЧIыгуми Огуми зэрарыф! Ным ифабэ Тыгъэми пеIэ… Ным ыгу хэзыгъэкIырэр, хэтми, тхьамыкI, гунахьишъэ къегъахъэ, зыпсэ къуапэ укъыхэкIыгъэ Ным фэмышIапхъэ щыIэп. Акъыл зиIэм ар епIожьын ищыкIагъэп, ау зэкIэми ягулъытэ-гукIэгъу, яшIулъэгъу зэфэдэп. ЦIыфы фэдэр, сыд фэдиз ныбжь иIэми, Ным ыпашъхьэ щысабыеу щетIысэхы, шъхьащэ фешIы. Ащ ышъхьац нэлъэ фыжь цыпэ пэпчъ щыIэныгъэ мэфабэм зэралыпкIыгъэу, кIэхэкIыгъэу, ыщэчыгъэр къыраIотыкIы.
«Ныр — тянэхэр хэта зыфэбгъэдэнхэ плъэкIыщтыр?» — сызэупчIыжьы, семыжэгъахэу джэуапыр къэкIо:
— Ныр! Дунэешхом инэфыпс лъэш! Ар сабый щхы макъэр мэкъэгъэIу гуапэу мы чIыгум къытезылъхьэрэ ыкIи цIыфлъэпкъым хэзыгъахъоу, ыл ыкIи ышъу. Ныр — Тыгъэ ыкIи Мазэ! Ар зыхэмыт щыIэныгъэр шIункI, чъыIэ, гоIунчъэ, тIыбг-сыбг… Тафэжъугъэсакъ тянэхэм, тышъхьашъумыгъэс Ным пае фэбагъэм, IэшIугъэм, шIулъэгъум, гукIэгъум. Джащыгъум Дунэешхори тынчыщт.
Мамырыкъо Нуриет.