Наркотикхэм апэшIуекIогъэнымкIэ IофшIэныр
Адыгэ Республикэм наркотикхэм апэшIуекIогъэнымкIэ и Комиссие изэхэсыгъо щатегущыIагъэх наркотикхэр хэбзэнчъэу къызIэкIагъэхьанэу зэрэпылъхэм къыкIегъэчыгъэным, наркоманиер къызэузыхэрэм яIэзэгъэным шIуагъэу къыхьырэм зыкъегъэIэтыгъэным, республикэм наркотикхэм ягъэфедэнкIэ Iофхэм язытет зэрэщылъыплъэхэрэм япхыгъэ Iофыгъохэм.
Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат пшъэрылъ зэрэфишIыгъэм тетэу зэхэсыгъор зэрищагъ АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ иминистрэу Олег Безсмельницыным.
Комиссием иIофшIэн хэлэжьагъэх АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, министрэхэм я Кабинет и Тхьаматэу КIэрэщэ Анзаур, федеральнэ инспектор шъхьаIэу Сергей Дрокиныр, хэбзэухъумэкIо ыкIи уплъэкIокIо къулыкъухэм, муниципалитетхэм япащэхэр.
Хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ Министерствэм къызэритыгъэмкIэ, 2024-рэ илъэсыр къызихьагъэм къыщыублагъэу наркотикхэр хэбзэнчъэу агъэфедагъэу гъогогъу 464-рэ республикэм къыщыхагъэщыгъ, 203-мкIэ уголовнэ Iофхэр хьыкумым IэкIагъэхьагъэх. Нэбгырэ 92-мэ уголовнэ пшъэдэкIыжь арагъэхьыгъ, наркотик килограмми 7,5-м ехъурэ къакъуахыгъ, наркотик зыхэлъхэу къэкIыхэрэм афэдэ килограмм 200-м ехъу агъэкIодыгъ. НыбжьыкIэхэм ащ фэдэ тхьамыкIагъохэр къахэмыфэнхэм фэгъэхьыгъэ Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэм къадыхэлъытагъэу лекцие ыкIи зэдэгущыIэгъу мин 1,5-рэ фэдиз зэхащагъ. Къулыкъум иIофшIэн илъэныкъо шъхьаIэхэм ащыщ интернеткIэ наркотикхэр IузыгъэкIыхэрэм гъогур афыпыбзыкIыгъэныр. Мы илъэсым ащ фэдэ бзэджэшIэгъэ 259-рэ агъэунэфыгъ, зэхафыгъэр — 166-рэ.
АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ ипащэ наркотикхэм апэшIуекIорэ IофшIэнэу агъэцакIэрэр къыIотагъ. Мы илъэсым кIэлэеджэкIо мин 26,8-мэ (процент 97,8-м) социальнэ-психологическэ тестхэр адашIыгъэх. Зэрар цIыфхэм языхын зылъэкIыщт зекIуакIэхэр зыхэлъхэр къыхагъэщыгъэх. Ащ дакIоу мыхъо-мышIагъэхэм кIэлэцIыкIухэмрэ ныбжьыкIэхэмрэ ахэщагъэ мыхъунхэм фытегъэпсыхьэгъэ Iофтхьабзэу зэрахьэхэрэм шъхьафэу ягугъу къашIыгъ.
Наркотикхэм япхыгъэ бзэджэшIагъэхэр зезыхьэхэрэм апэшIуекIорэ Iофтхьэбзэ тедзэхэр зэрахьанхэу, зэхэфын IофшIэныр къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ ыкIи интернетымкIэ алъыгъэIэсыгъэным фытегъэпсыхьэгъэ Iофыгъоу зэшIуахыхэрэмкIэ нахь чаныгъэ къызхагъэфэнэу къулыкъухэм пшъэрылъ афашIыгъ.
Псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ, IофшIэнымрэ социальнэ хэхъоныгъэмрэкIэ министерствэхэм япащэхэм къаIотагъ наркоманхэр щыIэныгъэм хэгъэгъозэжьыгъэнхэмкIэ Iофэу адашIэрэм шIуагъэу къытырэм джыри нахь зыкъегъэIэтыгъэным фэгъэхьыгъэу. 2024-рэ илъэсым наркотикхэм апыщэгъэ нэбгырэ 479-рэ агъэунэфыгъ, япсауныгъэ лъэшэу наркотикхэм зэрэзэщагъэкъуагъэр къэзыушыхьатырэ диагнозыр нэбгырэ 546-мэ афагъэуцугъ. 2024-рэ илъэсым пыкIыгъэ мэзи 9-м нэбгырэ 269-мрэ щыIэныгъэм хэгъозэжьынхэмкIэ IофшIэн гъэнэфагъэ адызэшIуахыгъ. Мы илъэсым сомэ миллиони 2,25-рэ фэдиз Iофтхьабзэу ащкIэ зэшIуахыщтхэм къафыхагъэкIыгъ. 2017-рэ илъэсым къыщыублагъэу хэушъхьафыкIыгъэ гупчэхэм ащ фэдэ нэбгырэ 19-мэ яфэIо-фашIэхэр щафагъэцэкIагъэх. Ахэм ащыщэу нэбгырэ 14-мэ IэзэнымкIэ курсыр аухыгъ, нэбгыри 3-мэ ащ фэдэ IэпыIэгъу ямыщыкIагъэу алъыти, яIэзэнхэм къафеуцолIагъэхэп.
Комиссием унашъоу ышIыгъэм къызэрэщиIорэмкIэ, наркоманием пэшIуекIорэ шIыкIэу агъэфедэхэрэр уахътэм диштэу нахь тэрэзэу зэхэщэгъэнхэ фае, нарколог IэпэIасэхэри а лъэныкъомкIэ зэрящыкIагъэхэр къыхагъэщыгъ.
АР-м и ЛIышъхьэ и ГъэIорышIапIэу республикэм ищынэгъончъагъэ иIофыгъохэм афэгъэзагъэм ипащэ кIэуххэр зэфихьысыжьхэзэ къыхигъэщыгъ 2024-рэ илъэсым наркотикхэм алъэныкъокIэ республикэм иIофхэм язытет зыфэдэр ыкIи 2025-рэ илъэсым наркотикхэм апэшIуекIорэ Комиссием зэхэсыгъоу иIэщтхэм яплан аухэсыгъ.
Хэутыным фэзыгъэхьазырыгъэр Тхьаркъохъо Сафыет.