Top.Mail.Ru

АдыгабзэмкIэ губзыгъэхэр

Image description

Апэрэ шъолъыр зэнэ­къокъоу «Губзыгъэхэр» зыфиIорэр мы мафэхэм Адыгэ Республикэм ­
и Лъэпкъ музей щы­кIуагъ.

Я 8 — 11-рэ классхэм ащеджэхэрэ ныбжьыкIэхэм адыгабзэм, адыгэ культурэм, тарихъым алъэныкъокIэ яшIэныгъэхэр къагъэлъэгъуагъэх. Зэнэкъокъур мэфитIо кIуагъэ, зэкIэмкIи куп 11 хэлэжьагъ, ахэр Мыекъопэ гурыт еджапIэхэу NN 2-м, 13-м, 5-м, 22-м ыкIи Адыгэ республикэ гимназием якIэлэеджакIох, джащ фэдэу Адыгэкъалэ, Шэуджэн, Кощхьэблэ, Красно­гвардейскэ, Тэхъутэмыкъое ыкIи Теуцожь районхэм къа­рыкIыгъэх. Куп пэпчъ нэбгырэ тфырытф хэтыгъ, зэкIэмкIи кIэлэеджэкIо 55-мэ яшIэныгъэхэр къагъэлъэгъуагъ.
АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ, АР-м культурэмкIэ и Минис­терствэ, гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу КIэрэщэ Тембот ыцIэ зыхьырэр, Адыгэ къэралыгъо университетыр Iоф­тхьабзэм изэхэщакIох, шIу­шIэ фондэу «Гухэлъ» зыфи­Iорэр икIэщакIу. Адыгэм инеущрэ мафэ ыгъэгумэкIхэу мы зэнэ­къокъур ахэм рагъэкIокIыгъ.
Iофтхьабзэр зэращагъ АР-м изаслуженнэ журналистэу ТIэшъу Светланэрэ филологие шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу Нэгъэрэкъо Казбекрэ. ШэкIогъум и 20-м ныбжьыкIэхэм шIэныгъэу аIэкIэлъхэмкIэ заушэтыгъ, лъэныкъо зэфэшъхьафхэм япхыгъэ упчIэ 60-мэ яджэуап­хэр къаратыжьыгъэх. Анахь дэгъоу къыхахыгъэхэр Шэу­джэн районым ыкIи Адыгэ­къалэ къарыкIыгъэхэр ары, ахэр ятIонэрэ мафэм зэнэ­къокъугъэх.
Гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым ипащэу, философие шIэны­гъэхэмкIэ докторэу ЛIыIужъу Адам шIуфэс гущыIэхэмкIэ къэзэрэугъоигъэхэм закъыфигъэзагъ, Адыгабзэм изэгъэ­шIэнкIэ, ныбжьыкIэхэм тари­хъыр ашIэнымкIэ мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэм яшIогъэшхо къызэрыкIощтыр, республи­кэмкIи, адыгэ лъэпкъымкIи мэхьанэшхо иIэу зэрилъытэрэр къыхигъэщыгъ. Тыдэ щыIэ­хэми адыгабзэкIэ гущыIэнхэу, абзэ ащымыгъупшэнэу, рыгу­шхонхэу ныбжьыкIэхэм закъыфигъэзагъ.
Апэрэ уцугъом текIоныгъэ къыщыдэзыхыгъэ купхэу «Гугъэ» ыкIи «Щэбзащ» зыфиIохэрэм нэужым яшIэныгъэхэр къагъэлъэгъуагъэх. Адыгабзэм рыгу­шхохэу, зэрэадыгэм щыгу­шIукI­хэу зэрэщытхэр ныбжьыкIэхэм япэублэ гущыIэ къыщыхагъэ­щыгъ.
Зэнэкъокъур адыгэбзэ къа­бзэкIэ едзыгъуищэу гощыгъэу кIуагъэ. Апэрэм куп пэпчъ упчIэ щырыщ фагъэзагъ, такъикъитIум къыкIоцI джэуапхэр къаратыжьын фэягъ. ЯтIонэрэм упчIэ 50 зырыз тхьапэм тетэу аратыгъ, охътэ кIэкIым къы­кIоцI джэуапхэр къаратыжьыгъэх, нэужым пхъуантэм дэлъ пкъыгъохэр къашIагъэх.
Хьатыгъужъыкъое гурыт еджа­пIэм къикIыгъэхэр зыгъэ­хьазырыгъэхэр адыгэ хабзэр языгъэшIэрэ кIэлэегъаджэу Хьамырзэкъо Фатим.
Зэнэкъокъур лъэшэу тыгу рихьыгъ, шIэныгъэ куухэр уиIэу укъекIолIэн фэягъ. Ащ зэри­фэшъуашэу зыфэдгъэхьазырыгъ, шъыпкъэу пIощтмэ, къиныгъэ, тызынэмысыгъэ лъэныкъо щы­Iэп. Непэ кIэлэеджакIохэм яшIэ­ныгъэхэр къызэрагъэлъэгъощт закъор арэп, амышIэри зэхахы, агу раубытэ. Лъэпкъым ихъи­шъэ, бзэр, литературэр, Iоры­Iуа­тэр ыкIи нэмыкI лъэныкъохэр нахь игъэкIотыгъэу зэра­гъэшIэн амал яI,къыIуагъ Фатимэ.
Адыгэкъалэ дэт гурыт еджапIэхэм ащеджэхэу адыгабзэр анахь дэгъоу зышIэхэрэр къыхахыгъэх, гурыт еджапIэу N 3-м адыгабзэмкIэ икIэлэегъаджэу Хьалилэ Светланэ ныбжьыкIэ­хэм ахэтэу къэкIуагъ, ары
зы­гъэхьазырыгъэхэри. Апэрэ уцу­гъом текIоныгъэ къызэрэда­хыгъэр ягуапэ зэрэхъугъэр ащ къыIуагъ. Гъэмафэм къыщегъэ­жьагъэу мы зэнэкъокъум зыфагъэхьазырыгъ. Адыгэ шэн- хабзэхэм, адыгэ литературэм, фольклорым ыкIи нэмыкIхэм нахь игъэкIотыгъэу анэсыгъэх. Лъэпкъым итарихъ, ищыIэкIэ-псэу­кIэ зыфэдагъэр, шэн-хабзэ­хэр нахь игъэкIотыгъэу ашIэнхэмкIэ мыщ фэдэ зэнэкъокъу­хэм мэхьанэшхо зэряIэр кIэлэ­егъаджэм къыхигъэщыгъ.
Зэнэкъокъум изэфэхьысыжькIэ анахь дэгъоу зыкъэзыгъэлъэгъуагъэр Шэуджэн районым къикIыгъэ купэу «Гугъэр» ары. Щытхъу тхылъхэмрэ сомэ мини 100-рэ ащ хэтхэм афагъэшъошагъ, ятIонэрэ чIыпIэ къыдэзыхыгъэ Адыгэкъалэ къикIы­гъэхэм щытхъу тхылъхэр ыкIи сомэ мин 50 аратыгъ.
Мы зэнэкъокъум шIуагъэ ин зэрэпылъыр къекIолIагъэхэм къыхагъэщыгъ ыкIи амалэу щыIэмкIэ илъэс къэс зэхащэзэ ашIынэу агъэнэфагъ.
ДЕЛЭКЪО Анет.
Сурэтыр: Къуекъо Марин. ТекIоныгъэр къыдэзыхыгъэхэр джабгъумкIэ щытых.