«Iофы зыцIэм нэ фешIы» зыфаIохэрэм ащыщ тхакIоу, усакIоу ГъукIэлI Нурбый. Къызыхъугъэм щегъэжьагъэу, илъэгъо зэныбжь ышъхьэ Iэтыгъэу рэкIо.

ИгъэпсыкIэ-шIыкIэкIэ, иакъыл-Iушыгъэ­кIэ кIэзыгъэнчъэу, цIыфыгъэ хъупкъэ гупсэфым итэу мэпсэу. ИкIас илъэпкъ, цIыфхэр, сыдигъуи Iофыр къыгот, фэлъэ­кIыщт гори къызтыригъанэрэп.
ИкIэлэцIыкIугъом къыщегъэжьагъэу акIырыплъэу нахьыжъ губзыгъэхэр ыкIи щысэшIухэр зэриIагъэхэр непэ ежь лIым уеплъымэ, къэошIэ. Адыгэ пIуныгъэ пытэр лъэпкъымкIэ анахь мэхьанэ зиIэу зэрэщытыр уахътэм къыушыхьатыгъ.
ГъукIэлI Нурбый шэкIогъум и 17-м, 1939-рэ илъэсым Теуцожь районымкIэ къуаджэу Гъобэкъуае къыщыхъугъ. Къо­джэ гурыт еджапIэр къыухи, Краснодар монтажнэ техникумэу дэтым ипсэо­лъэшI отделение щеджагъ. Апшъэрэ гъэсэныгъэ Къэбэртэе-Бэлъкъар университетым иинженер-техническэ факультет сэнэхьатэу – инженер-псэолъэшIэу 1974-рэ илъэсым ар къыухыгъ. Трестэу «Адыгпромстроим» илэжьэпIэ зэфэшъхьафхэм рабочэу, мастерэу, прорабэу, инженер шъхьаIэу, псэолъэшI-монтажнэ гъэIорышIапIэм ипащэу Iоф щишIагъ. Мыекъуапэ изэтегъэпсыхьан, унэхэр шIыгъэнхэм, троллейбус линиехэр пхырыщыгъэнхэм, Мыекъопэ псырыкIопIэ зэхэтыр гъэпсыгъэным фэлъэкIырэмкIэ ахэлэжьагъ. 1977-рэ илъэсым къыщыублагъэу 2000-рэ илъэсым нэс Адыгэ хэку гъэцэкIэкIо псэупIэ-коммунальнэ хъызмэтым игъэIорышIапIэ ипэщагъ. ИIофшIэн гъэхъагъэхэм къакIэкIуагъэх орденэу «Щытхъум и Тамыгъ», щытхъу­цIэу «УФ-м псэупIэ-коммунальнэ хъыз­мэтымкIэ изаслуженнэ IофышI» зыфиIохэрэр.
Н. М. ГъукIэлIыр мызэу, мытIоу, Мые­къуапэ ыкIи Адыгэ хэкум инароднэ депутатхэм я Советхэм, Адыгэ Респуб­ликэм и Къэралыгъо Совет – Хасэм иапэрэ зэхэсыгъо ядепутатыгъ. Джы АР-м и ЛIышъхьэ дэжь щызэхэщэгъэ нахьыжъхэм я Совет итхьамат, икъуа­джэу Гъобэкъуае ицIыф гъэшIуагъ.
Узэхъопсэн ыкIи щысэ зытепхын цIыф дах ГъукIэлI Нурбый: къэралыгъо Iоф­шIэнри, унагъори, тхэн-гупшысэн творческэ IофшIэнышхори ыпшъэ ефэх, щыIэныгъэм фэшъыпкъ, итакъикъ пэпчъкIэ шIур зэрилэжьыщтым зылъещэ.
Гум икIэсэ творчествэр
ГущыIэр, ащ ыкIуачIэ зэбгъэпшэн зэрэщымыIэр кIэлэгъум къыщыублагъэу зэхишIагъ. УсэкIошхоу Теуцожь Цыгъо зыдэсыгъэу, зыщыпсэугъэм укъыщыхъу­гъэу адыгэ гущыIэм илъэшыгъэ ыкIи имэхьанэ, илъэкI зэхэмышIэнхэ плъэкIыныгъа?! Ауми, творчествэм зыфищэрэ кIалэмкIэ анахь мэхьанэ зиIагъэр гущыIэр Iэзэгъоу, шъабэу, фабэу зэрэщытыр арэу Нурбый ытхыгъэхэм урагъэгупшысэ. ГущыIэр къэтIоным ыпэкIэ гукIэ зыжьыгъэу щытын зэрэфаер итворчествэкIэ кIигъэтхъыгъ.
Гум шIоигъоу къыхихыгъэ гупшысэн-усэныр аукъодыеп (ар ежь цIыфым хэпшагъэу хэлъэу къэхъугъэшъ), къэнэжьырэр къыхэкIыжьыныр ары. ГъукIэлIым ишъыпкъэу творчествэм зызыфигъэзагъэр я 2000-рэ илъэсхэр ары. БэшIагъэу тIыргъуагъэхэу, ыпщыжьыгъэхэр ыгу щызэтелъыгъэх, джащыгъум гукъыдэчъ къодыеу, зэщфэшIэу щымытэу тхьапэмрэ къэлэмымрэ къы­штагъ ыкIи ягупсэфылIагъ.
Пцэжъыяшэр псыIушъом Iусэу пцэжъые­ешэным зэригъатхъэу, гупшысэ орхэу къешIэкIыгъэхэм зэлъаубытэу, ыгукIи ышъхьэкIи Н. ГъукIэлIыр агъатхъэ мэхъу. АпэрэмкIэ, ирассказ купхэу «Сянэ икъумбыл чъыг», «Ным иосыетхэр», «ПсынэкIэчъхэр», «КIэлэегъадж», «Сэтэнае икъэгъагъ», «УмыкIу, сят» ыкIи повестэу «Хьаныхъухьаджэхэм яунагъу» зыфиIохэрэмкIэ зэлъашIагъ. ТхакIом иадыгабзэ идэхэгъэ-баигъэ, гупшысэ зещакIэм зэрэфэкъулаир, художественнэ произведениемкIэ мэхьанэ зиIэу, купкIымрэ шъуашэмрэ дэгъоу зэрэзэдигъэIорышIэу, тхэкIэ къулай-IэпэIэсэныгъэ зэрэIэкIэлъыр къэлъэ­гъуагъ. Исюжетхэри щыIэныгъэ тхыпхъэх, гур зыгъэдаIоу, зыгъэразэрэх.
Егъэжьэгъэ гупшысэр псым фэдэу дахэу кIищыгъ тхакIом. ГъукIэлI Нурбый прозэкIэ ытхыгъэ тхылъхэр адыгабзэкIэ къызэкIэлъыкIуагъэх: «ГъашIэм игумэкI­хэр», «Жъогъо шIуцIэхэр», «Жьыбгъэм ыхьырэ тхьапэхэр», «Джэнэт лъэгум икIэй», «Аужырэ оркъ», «Гугъэм исэхъ» зыфиIохэрэр.
ГъукIэлIым зэдзэкIын IофшIэнри къы­дэхъу. АдыгабзэкIэ ащ зэридзэкIыгъэх М. Горькэм итхыгъэу «Сказки из Италии» зыфиIорэм щыщхэр, Джек Лондон иеу «Мексиканец».
КIэзгъэтхъымэ сшIоигъу ГъукIэлI Нурбый усэ дэгъухэр зэриIэхэр, сонетхэр къызэрэдэхъухэрэр, кIэкIэу къэпIон хъумэ, тхакIор ыгукIэ шIоигъом гупшысэкIэ лъэIэсы. Нурбый Урысыем итхакIохэм я Союз 2006-рэ илъэсым щегъэжьагъэу хэт. ТапэкIи игупшысэ тамэ лъагэу ыIэтэу, итхыгъэ дэгъухэмкIэ тигъэгушIоу, псауныгъэ пытэ, гупсэфныгъэ дахэ иIэу, ишIу къыфигъэзэжьэу щыIэнэу тыфэ­лъаIо.
Мамырыкъо Нуриет.