Тызхэт илъэсым ыкIэхэм анэс республикэм имедицинэ IэпыIэгъу псынкIэ иIофшIэн епхыгъэ тхылъхэм якъегъэкIокIын электроннэ шIыкIэм техьащт ыкIи ащ иIофышIэхэм IэрышIыгъэ акъылыр агъэфедэн алъэкIыщт.

Мы Iофыр зэхэщагъэ зэрэхъущтыр къедгъэIотагъ медицинэ IэпыIэгъу псынкIэм и Адыгэ республикэ станцие ыкIи ошIэ-дэмышIэ тхьамыкIагъохэмкIэ медицинэ Гупчэм яврач шъхьаIэу Сихъу Ахьмэд. IэпыIэгъу псынкIэм истанцие иавтопарк ыкIи джырэ лъэхъаным диштэрэ оборудованиекIи гъэкIэжьыгъэ зэрэхъугъэр икъурэп, тызхэт лIэшIэгъоу цифрэ шIыкIэр жъугъэу зыщагъэфедэрэм ащ дыримыгъаштэмэ.
— 2025-рэ илъэсым щылэ мазэм и 1-м ехъулIэу псауныгъэр къэ­ухъумэгъэнымкIэ къулыкъум ыгъэзекIорэ тхылъхэр электроннэ шIыкIэм техьэх. Тэ тиIоф­шIэнкIэ ар анахьэу зыфэгъэхьыгъэр медицинэ IэпыIэгъу псынкIэ зищыкIагъэу зыкъытфэзыгъэзэрэ сымаджэхэм якартэхэр цифрэ шъуашэм илъхьэгъэнхэр ары. Ащ пае республикэ бюджетым мылъку къытфыхагъэкIи, планшет 50 тщэфыгъэ. ПстэумкIи бригадэ 48-рэ тиI, ахэм зырыз аIыгъыщт, 2-р – IэпэчIэгъа­нэх. Техническэу язытеткIэ кIочIэ дэгъу яIэу къыхэтхыгъэх. Къэбарэу мыщ ратхэщтхэр ухъу­мэгъэнхэмкIэ лицензированиер тэкIу, ар хьазыр зэрэхъу­гъэм тетэу IофшIэкIакIэм тытехьащт, — хигъэунэфыкIыгъ Сихъу Ахьмэд.
ТигущыIэгъу къызэриIуагъэмкIэ, IэпыIэгъу псынкIэм икъулыкъу зыфэзыгъэ­зэгъэ нэбгырэ пэпчъ икартэ тхьапэм тетхагъэу къыфызэIуахы, нэужым ар псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ къулыкъум иэлектроннэ системэ зырызэу рагъахьэ. Ащ уахъти, кIуачIи ищыкIагъ. ГущыIэм пае, илъэсым къыкIоцI гъогогъу мини 140-м ехъурэ мыщ зыкъыфагъазэ, а зэкIэри тхьапэм зэрэтыратхэрэм нэмыкIэу электроннэ шъуашэм ралъхьажьы. Джы а Iофыгъор дэгъэзыжьыгъэ хъущт, цифрэ технологиехэм яшIуагъэкIэ автомат шIыкIэм тетэу къэбарыр занкIэу системэм ихьащт.
— Сыда планшетым ипрограммэ итхэгъэщтыр? – теупчIы А. Сихъум.
— Сымаджэу зыкъытфэзыгъэзагъэм ыцIэ, ылъэкъуацIэ, зыщыпсэурэр, узэу зыгъэгумэкIырэр ыкIи ащ епхыгъэу рашIылIэгъэ медицинэ фэIо-фашIэхэр зэкIэ ащ итхэгъэщтых. Джащ фэдэу нэмыкI уз гъэтIылъыгъэу иIэхэр мыщ щыугъоигъэщтых. Планшетым изытхэхэрэр бригадэм IофышIэ анахь шъхьаIэу хэтыр ары – врачыр е фельдшерыр. ЕтIани электроннэ шъуа­шэр Iэрыфэгъоу зыкIыщытыр, гущыIэм пае, а зы нэбгырэм пчъа­гъэрэ IэпыIэгъу псынкIэм къыфеджэхэу мэхъу. Ащ ыцIэ зыратхэкIэ, цIыфым фэгъэхьыгъэ къэбарыр зэхэугъоягъэу къытыредзэ, ыужыкIэ ащ дэжь кIорэр сымаджэм ипсауныгъэ изытет, рашIылIагъэхэм ащыгъуазэу, зэрэзекIощт шIыкIэхэр ыгъэнэфагъэхэу нэсыщт, — къы­хигъэщыгъ Сихъу Ахьмэд.

Цифрэ технологиехэм яшIуагъэкIэ IэпыIэгъу псынкIэм ибригадэ къызэреджэхэрэм пэIухьэрэ уахътэр мыбэми, джыри нахь макIэ хъущт. Бригадэхэр республикэм ишъолъыр зэкIэми ащыIэх, ахэм къэбарыр алъагъэIэсыным пае 103-мкIэ диспетчерым къыраIуагъэхэр зэкIэ сотовэ телефонымкIэ афытеошъ, ареIожьы. Ащ такъикъ фэдиз уахътэ ехьы. Джы къэбарыр программэм зэрэратхагъэм тетэу планшетым макъэ къегъэIу, нахь гъунэгъоу щыIэ бригадэр ащ макIо.
— Картэхэм ямызакъоу, Iэпы­Iэгъу псынкIэм къыщекIокIырэ документхэр зэкIэ цифрэ шъуа­шэм илъыщтых. Тхьапэм тетэу къэнэжьыщт закъор сымаджэу зыкъытфэзыгъазэхэрэм тиIэпыIэгъу ядгъэгъотыным къызэрезэгъыхэрэм фэгъэхьыгъэр ары, — къыIуагъ А. Сихъум.
ТигущыIэгъу къызэриIуагъэмкIэ, мы планшетхэм «искусственнэ интеллект» зыфиIорэ амалыр ахэтыщт. А программэр научнэ ушэтын институт цIэрыIохэм къагъэхьазырыгъ ыкIи Урысыем пса­уныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ и Министерствэ ыштагъ. Искусственнэ интеллектыр ящэнэрэ цIыфым ишIошIэу плъытэн плъэкIыщт. Ащ къикIырэп медицинэ IофышIэм игупшысакIэ ыгъэмэкIэнэу, шIокI имыIэу ащ къыIорэм едэIунэу ыкIи ежь иеплъыкIэ хэмытынэу. ГущыIэм пае, сымаджэу зыфэкIуагъэхэм а уахътэм илажьэ имызакъоу, нэмыкI хэужъыныхьэгъэ узэу иIэхэри планшетым зыратхэхэкIэ, зэкIэ зэхэубытагъэу искусственнэ ителлектым нахь тэрэзэу сымаджэм узэрэдэзекIощтыр къытыретхэ. Ар врачым е фельдшерым ыгъэфедэн фит, фэмыемэ, ежь нахь тэрэзэу зэреплъырэ Iэзэгъур фигъэнэфэщт.
— ШIэхэу IофшIэкIакIэм тытехьащт. Мы уахътэм тиIофышIэхэр ащ феджэх, зэрагъашIэ. КIэу къежьэрэ пстэуми къиныгъохэр къапыкIыхэу хабзэ, ныбжь зиIэ IофышIэхэри тиIэх, ау зэкIэми игъорыгъозэ аIэ къызэрэрагъэхьащтым сицыхьэ телъ. Урысыем ишъолъыр зэфэшъхьафыбэм мы IофшIакIэр загъэ­федэрэр илъэси 5-м къехъугъ ыкIи ар Iэрыфэгъу дэдэу зэрэщытыр къыхагъэщы, — хигъэунэфыкIыгъ Сихъу Ахьмэд.
Iэшъынэ Сусан.