Лъэпкъым икультурэ изы Iахь
КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ Къэралыгъо музеим и Къутамэ «Си Дагъыстан» зыфиIорэ къэгъэлъэгъоныр къыщызэIуахыгъ. Дагъыстан и Лъэпкъ музееу А.Тахо-Годи ыцIэкIэ щытым ыугъоигъэ IэшIагъэхэм ахэр къахэхыгъэх.
Лъэпкъ тхыдэр сурэтхэмкIэ, пкъыгъо зэфэшъхьафхэмкIэ, шъуашэхэмкIэ, пIуаблэхэмкIэ къизыIотыкIырэ къэгъэлъэгъон къагъэхьазырыгъэр. Кавказ лъэпкъхэм якультурэ зыщызэлъыIэсырэ чIыпIэхэр сурэтхэм ахэолъагъо. Дагъыстанхэм яфольклор, лъэпкъ искусствэм ихэхъоныгъэхэр, ащ ибаиныгъэ сурэтышIхэм дэгъу дэдэу къыраIотыкIыгъ.
Iофтхьабзэр къызэIуихыгъ музеим ипащэу ШъэуапцIэкъо Аминэт.
— Лъэпкъ культурэм, тарихъ кIэным якъэухъумэн, ныбжьыкIэхэм ар алъыгъэIэсыжьыгъэныр пшъэрылъ шъхьаI. Дагъыстан къушъхьэхэм ашыгу къыщыублагъэу лъэпкъ шэн-хабзэхэм анэсыжьэу алырэгъу хъэрэ-пкIарэхэм ахэолъагъо. Пкъыгъо 220-рэ къэгъэлъэгъоным хэхьагъэр, лъэпкъым икультурэ изы Iахь цIыкIу нахь мышIэми, ащ ифэбагъэ зыхэтшIагъ, — къыIуагъ ШъэуапцIэкъо Аминэт.
Зэхахьэм къыщыгущыIагъэх АР-м культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу Кушъу Светланэ, народнэ депутатхэм я Совет итхьаматэу Джарымэкъо Азмэт, зэлъашIэрэ IэпэIасэу, АР-м инароднэ сурэтышIэу Еутых Асе, Адыгеим и Сурэт къэгъэлъэгъуапIэ ипащэу Бырсыр Абдулахь, АР-м исурэтышIэхэм я Союз итхьаматэу Елена Абакумовар, АР-м инароднэ сурэтышIэу Хъуажъ Рэмэзан.
Лъэпкъ музееу А.Тахо-Годи ыцIэ зыхьырэм илIыкIо куп ыцIэкIэ къэгущыIагъ музеим иухъумэкIо шъхьаIэу Заира Кильдеевар.
— Кавказ лъэпкъхэр зы тарихъым тызэрепхы. Адыгеим тикъэгъэлъэгъон къызэрытщагъэм лъэшэу тырэгушхо. Дагъыстан иблэкIыгъэ пкъыгъохэм къырагъэлъэгъукIы. Тилъэпкъхэм языкIыныгъэ ыкIи язэкъошныгъэ гъэпытэгъэным тиIофшIэнхэр тегъэпсыхьагъэх, — къыIуагъ Заира Кильдеевам.
Дагъыстан икъушъхьэ лъагэхэр, ичIыопс бай къизыгъэлъэгъукIырэ сурэтхэр нэм фэплъэкIхэрэп. Кавказым ичIыопс дэхэ зэкIужь игупсэфыныгъэ-тынчыгъэ ыкIи нэмыкI зэхашIэхэр лъэпкъым иIэпэIасэхэм ясурэтхэм къагъэущых, дунэе гъэшIэгъоным ухащэ. Лъэпкъым итарихъ щыгъын-шъуашэм чIыпIэ ин зэрыщыриIэр сурэтыбэмэ ыкIи пкъыгъуабэмэ къахэщы. Лъэпкъ тамыгъэхэр, лъэпкъ тхыпхъэхэр ахэплъэгъукIынэу щыт, лъэпкъым шэн-хабзэу хэлъыгъэхэм — лIыгъэ зехьаным, намысым — якъэухъумэн мэхьанэу аритыщтыгъэм янэпэеплъых.
ЦIыфэу къекIолIагъэ пэпчъ ыгукIэ пэблагъэу сурэт, пкъыгъо, IэшIагъэ къыхигъотагъ. Пхъэм, гъучIым ахэшIыкIыгъэ скульптурэ гъэчъыгъэхэм лъэпкъым ишэн-хэбзэхэр къырагъэлъэгъукIых. Iэпэщысэхэм ажабзэкIэ къэгъэлъэгъогъэ тхыдэр лIэшIэгъухэм къахэнэщт.
Лъэпкъ зэфэшъхьафхэм азыфагу зэгурыIоныгъэ илъынымкIэ культурэм мэхьанэ ин зэриIэр, лъэпкъхэм якультурэ зэгъэшIэгъэным шIогъэ ин зэрэпылъыр бэмэ хагъэунэфыкIыгъ.
Iофтхьабзэм Адыгэ Республикэм ишIэныгъэлэжьхэм ащыщхэр, сурэтышIхэр, лъэпкъ интеллигенцием инахьыжъ гъэшIуагъэхэр, культурэмкIэ Министерствэм илIыкIохэр, искусствэр зикIасэхэр хэлэжьагъэх. МэфэкI зэхахьэр зэгъэфагъэу, узIэпищэу, уигъэдаIоу гъэпсыгъагъэ.
Щылэ мазэм нэс къэгъэлъэгъоным Iоф ышIэщт.
НэкIубгъор зыгъэхьазырыгъэр
Лъэпшъыкъо
Фатим.