Top.Mail.Ru

Иунагъо Адыгеим щыбэгъуагъ

Image description

Адыгэ Республикэм лъэпкъ зэфэшъхьафхэм къахэ­кIыгъэхэр бэу щэпсэух, унагъо щашIэ, щэгупсэфых. Адюковхэу Мажидрэ Джамилярэ илъэс 20 хъугъэ Мые­къуапэ зыщыпсэухэрэр, сабыиплI зэдапIу. Джамиля бэ­мышIэу гущыIэгъу тыфэхъугъ, къызыщымыхъугъэ чIыпIэм, зыдэмысыгъэ къалэм зэрэщыпсэурэр къытфиIотагъ.

Республикэу Дагъыстан, къа­лэу Хасавюрт ар къыщыхъугъ. Гурыт еджапIэр къызеухым, Махачкала дэт кIэлэегъэджэ университетым чIэхьагъ, физи­кэмкIэ ыкIи хьисапымкIэ кIэ­лэ­егъэджэ сэнэхьат зэригъэгъотыгъ, ау илъэс ныIэп Iоф зэ­рэришIагъэр.
— Сызыхэхьэгъэ унагъор 1997-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу Мыекъуапэ къэкIожьыгъэу щыпсэущтыгъ. Сипщ Дагъыстан лъэпкъхэм къахэкIыгъэхэм яобщественнэ организацие ипэ­щагъ. Сишъхьэгъуси мыщ ще­джагъэу Iоф щишIэщтыгъ. ­Илъэс 23-рэ сыныбжьэу унагъо си­хьагъ, джэгур Дагъыстани Мые­къуапи ащашIыгъагъ. Шъыпкъэу пIощтмэ, апэрэ илъэсым къин слъэгъугъэ. УнэгъуакIэ сызэ­рэ­хэхьагъэм имызакъоу, нэмыкI республикэ сыкъызэрэкIожьыгъэм сигъащтэщтыгъ. Ау бэ те­мышIэу сыкъесагъ, непэ си­къэлэ шъыпкъэу къысшIошIы.
Апэрэ сабыир къысфэхъунэу сымэджэщым сызычIэгъуалъхьэм, апэрэ пшъэшъэгъухэр къысфэхъугъагъэх, непэ къыз­нэсыгъэми тызэлъэкIо, еIо тигущыIэгъу.


Джамиля ицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу унэгъо Iужъу зиIэхэм яхъуапсэщтыгъ, къызэрыхъухьагъэр ащ фэмыдагъэми, ежьыр сабыибэ зиIэ бзылъфыгъэ хъугъэ. КIэлэ нахьыжъэу Тамерлан илъэс 18 ыныбжь, медицинэ колледжым щеджэ, ипшъэшъэ­жъыеу Асия Адыгэ республикэ гимназием чIэс, мыгъэ къыу­хыщт. ИкIалэу Солтахан мыгъэ апэрэ классым чIэхьагъ, ипщ ыцIэ ащ фаусыгъ, ау яшэн-хабзэхэм ялъытыгъэу, нысэм ащ ыцIэ къыIо хъущтэп, ХанкIэ ежьыр еджэ. Пшъэшъэжъые нахьыкIэу Алия шIэхэу илъэсих хъущт, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм макIо. Сабыйхэм лъэныкъо зэ­фэшъхьафхэмкIэ сэнаущыгъэ ахэлъ, хэти шIогъэшIэгъоным-
кIэ кружок зэфэшъхьафхэм макIох.
Сабыим ебгъэлъэгъурэр игъогущт. ЦIыфыгъэ ахэлъэу, шъыпкъэныгъэ яIэу ящыIэныгъэ гъогу ахьыным ыуж тит. Ны пэпчъ фэдэу, сисабыйхэм са­фэмыукIытэу, гъогу занкIэ къы­хахынышъ, псэунхэу сыфай. Джырэ дунаим бэ Iаеу щыт­лъэгъурэр, щысэ къафэсхьызэ ренэу гущыIэгъу сафэхъу. Лъэш дэдэу гъунэ алъыпфыныр мы­тэрэзэу сэлъытэ, дэгъумрэ ­дэ­имрэ зэхафэу згъэсэнхэр
ары сипшъэрылъэу слъытэрэр. ­Лъэпкъ зэхэдз тимыIэу тиунагъокIэ ныбджэгъухэр къыхэтэ­хых, ау нахьыбэрэмкIэ адыгэхэр ары тызыхахьэхэрэр,
еIо Джамиля.
Адыгэхэм яшэн-хабзэхэр бзылъфыгъэм къыпэблагъэх. Зэфэдабэ ахэм зэрахэтыр тигущыIэгъу къытфиIотагъ. На­хьы­жъым шъхьэкIафэ зэрэфэпшIын фаер, пшъхьэ плъытэжьынэу зэрэщытыр анахьэу къыхигъэщыгъэх. Мыекъуапэ зыщыпсэурэм къыщегъэжьагъэу ыгъэшIэгъорэ шэнэу адыгэхэм ахэлъыр пшъэшъэжъыер ахьэу къызэрэхэкIырэр ары. Яхэгъэгу ащ фэдэ яIэп, емыкIукIэ, пшъэ­шъэжъые мыдаIокIэ ар алъытэ.


Сабыйхэр шIу зэрилъэгъурэм къыхэкIыкIи ищыIэныгъэ гъогу кIэлэпIу сэнэхьатым Джамиля рипхыгъ. 2010-рэ илъэсым къы­щегъэжьагъэу кIэлэцIыкIухэм Iоф адашIэ.
Сабыйхэм чэщи мафи са­хэс, сязэщырэп, гухахъо ахэ­сэгъуатэ. СызыкIэхъопсыщты­гъэр къыздэхъугъэу сэлъытэ, сыд фэ­дэ бгъукIэ зызгъэзагъэми, кIэлэцIыкIухэр къыспэблагъэх. Ахэм насып къызыдахьы, еIо бзылъфыгъэм.
Джамиля мыгъэ ытIупщы­гъэхэр апэрэ классым чIэхьагъэх. Зэсэгъэ кIэлэцIыкIухэм ахэмытыныр къин къыщэхъу, афэзэщы. ГущыIакIэ джыри тэ­рэзэу амышIэу къыфащэхэшъ, щыIэныгъэм игъогу хещэх, ­илъэс заулэкIэ умышIэжьынхэу ины мэхъух. Аныбжь елъытыгъэу, егъэджэнхэр афызэхещэх. ШIокI имыIэу гурыт еджапIэм фимыгъэхьазырхэрэми, хьарыфхэр арегъашIэх, пычыгъохэм къя­джэнхэу, 20-м нэс къалъытэнэу, сурэтым итыр къаIотэжьынэу, усэхэр къаIонхэу егъасэх. Зы мэфэкI кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм блимыгъэкIэу Iофтхьабзэхэр щызэхащэх. Республикэм и Ма­фэ фэгъэхьыгъагъэр Джамиля зэрищагъ.
СиIофшIэнкIэ пшъэрылъ шъхьаIэу зыфэзгъэуцужьырэр сикIэлэцIыкIухэр гушIохэзэ IыгъыпIэм къэкIонхэр, ны-тыхэм агу рэхьатэу ясабыйхэр къатIупщынхэр ары. Ар къыздэхъоу сэлъытэ. Джы сабый 28-рэ аIыгъ, ахэм илъэси 2 — 3 аныбжьыр, еIо кIэлэпIу пэ­рытым.
Исэнэхьат Джамиля къыфэ­хъугъ. ИIофшIэн игугъу къышIы зыхъукIэ, ынэхэм нурэр къа­кIехы, ежь исабыйхэм афэдэу къатегущыIэ. Коллективэу Iоф зыдишIэрэми игугъу дахэкIэ къышIыгъ, япащэу Бзэджэжъыкъо Фатимэ сыд фэдэ лъэ­ныкъокIи IэпыIэгъу къызэра­фэ­хъурэр къыIуагъ.
Бзылъфыгъэм сабыйхэр шIу зэрилъэгъурэр джыри къеу­шыхьаты ахэм апае щыгъын цIыкIухэр зытелъ тучан къызэ­Iуихыгъэу илъэс пчъагъэ хъу­гъэу зэригъэлажьэрэм.
«Сыдэущтэу игъо уифэра?» аIоу къысэупчIыхэу бэрэ къыхэкIы. ТиунагъокIэ тызэде­Iэжьы. Сишъхьэгъуси тисабый­хэми тызэкъотхэу, шъхьадж пшъэрылъ гъэнэфагъэ иIэу тэгъэцакIэ, еIо бзылъфыгъэм.
Джамиля унагъо зыщишIэгъэ, сабыйхэр къызщыфэхъу­гъэхэ, Iоф зыщишIэрэ респуб­ликэм щыгупсэфыгъ. Илъэс зэкIэлъыкIохэм бзэри мэкIэ-­макIэу къыгурыIо хъугъэ. Мые­къуапэ щыпсэунэу, адыгэхэм нэIуасэ афэхъунэу, ныбджэгъу­ныгъэ азыфагу илъынэу инасып къызэрихьыгъэм зэрэкIэгушIурэр кIэухым ащ къытиIуагъ.
ДЕЛЭКЪО Анет.
Сурэтхэр: Дж. Адюковам ихъар­зынэщ.