Top.Mail.Ru

Псэкъупсэ ишъэфхэр

Image description

Журналистэу Мамырыкъо Нуриет итхыгъэу «Псыр — псэ» зыфиIоу «Адыгэ макъэм» къи­хьагъэм сшIогъэшIэгъонэу седжагъ. Нуриет итхы­гъэмэ узIэпащэ, гущыIэгъу уашIы.

Псыхъоу зыцIэ къыриIуагъэхэм сипсыхъо гупсэу Псэкъупсэ ахэтыгъэп. Ежьыри тынаIэ тырытигъэ-
­дзагъ зэкIэ Адыгэ шъолъырым ит псы­хъохэм ацIэ къызэрэримыIуа­гъэм.
Темэр къэIэтыгъэ хъугъэшъ, сэри си Псэкъупсэ сыкъытегущыIэн.
Псэкъупсэ ипсыор нэфхэр илъэс мин пчъагъэ хъугъэу Кавказ къу­шъхьэхэм я Гъуетх Iуашъхьэ къыщежьэхэшъ, бжъэдыгъу чIыгур зэ­фэдитIу ашIызэ, Пшызэ хэлъэдэ­жьыщтыгъэх. Инэпкъхэр мэз кIыр­хэмкIэ гъэкIэрэкIагъэхэу, икIэй шхъуантIэмэ былымхэр ащыбагъо­хэу, ипсынэкIэчъхэр псы чъыIэ тхъагъоу щытыгъэх.
Мы псыхъо шIагъоу — Псэкъупсэу джэнэт чIыгум рычъэрэм, адыгэ къуаджэхэу Къэзэныкъоежъыр, Шы­хьанчэрыехьаблэ кIэрысыгъэх. Ау Краснодар псыIыгъыпIэр агъэпси, Псэкъупсэ ащ хэлъэдэжьы хъугъэ.
Имылажьэу, имыхьакъэу шIу ылъэгъущтыгъэ чылэхэм иягъэ аригъэкIыгъ, хьадэгъу афэхъугъ. Джы Псэкъупсэ темэнмэ е псыхъомэ умышIэжьэу, адыгэ чылищ къы­Iунагъ: Очэпщый, ОчэпщыякIэр, Пчы­хьалIыкъуай.
Тарихъым исыхьатхэр жъажъэу макIох, ишъэфхэр куоу егъэтIылъых. «Сыда Псэкъупсэм къикIырэр?» сIоу упчIэ зэстыжьэу бэрэ къыхэкIыгъ. СызэренэгуерэмкIэ, джэуапи къэзгъотыгъ. Ижъырэ къэ­IуакIэу иIагъэр «Пцэкъупс», лъэ­псищэу зэхэт гущыI: пцэ-къу-псы. Нэужым мэкъэ чанэу «ц»-р мэкъэ дэгоу «с» хъужьыгъэ. УрысыбзэкIэ — «рыба-долина-вода» (река, бо­гатая рыбой).
НэмыкI псыхъохэу зыцIэ къы­рамыIуагъэмэ апылъ хъишъэхэр, лъапсэу яIэхэр къизыIотыкIыхэ-
рэр къатхымэ, сшIогъэшIэгъонэу сяджэщт.
Уайкъокъо Рэмэзан.
ПчыхьалIыкъуай.