СигъашIэ пытэукъыхэнагъ
Ныбджэгъу хьалэлхэр, цыхьэшIэгъухэр комсомолым къызэрэситыгъэхэмкIэ насыпышIоу зысэлъытэжьы. Тхылъ шъхьаф ахэм афэстхынэу атефэ.
Ау джыдэдэм сэ зигугъу къэсшIы сшIоигъор илъэс 42-кIэ узэкIэIэбэжьмэ, тичIыпIэгъоу, летчик-космонавтэу А. Н. Березовоир космосым быбыгъэу сыдэгущыIэнэу зэрэхъугъагъэр ары. ЗэхашIэу джащыгъум сшIыгъагъэхэр непи къыздесэхьакIых.
Хэку комсомол организацием илIыкIо куп 1982-рэ илъэсым жъоныгъуакIэм и 14-м гъогу техьагъ, ВЛКСМ-м ия ХIХ-рэ Зэфэс ар хэлэжьэнэу щытыгъ. Комсомольци 5 лIыкIо купым хэтыгъ. Ахэр: хьалыгъугъэжъэ комбинатым икомсомол-ныбжьыкIэ бригадэ ибригадирэу С. Бгъуашэр, объединениеу «Зэкъошныгъэм» ирабочэу, Ленинскэ комсомолым ишIухьафтын илауреатэу С. Бессмертнэр, Роспотребсоюзым и Мыекъопэ производственнэ объединение иIофышIэу Л. Рожковар, Теуцожь районымкIэ колхозэу «Октябрэм» имеханизаторэу А. Янэкъор ыкIи сэры —ВЛКСМ-м ихэку комитет иапэрэ секретарэу а лъэхъаным сыщытыгъ.
Москва тыкIонэу тызежьэм, космонавтхэу А. Н. Березовоимрэ В. В. Лебедевымрэ ятIонэрэу быбыгъэхэу космосым щыIагъэх. Краснодар тыкIо зэхъум Анатолий Березовоим янэ зэдгъэлъэгъунэу сыгу къэкIыгъ. Космонавтыр зыщапIугъэ унэр Инэм къыщыдгъотыныр къин къытщыхъугъэп. Наталья Яков ыпхъур а пчэдыжьым нэгушIоу къытпэгъокIыгъ. ИкIалэ зэрэфэгумэкIырэр ащ къыхэщыщтыгъ.
Сыхьатныкъо зыкъудыигъэ зэдэгущыIэгъур псынкIэ дэдэу кIуагъэу къытщыхъугъ. ГумэкIи, гушIуагъуи, икIалэ зэрэрыгушхорэри ащ ынэхэм акIэтлъэгъуагъ. А зэIукIэгъум ыуж нэфынэ, зэхэфыгъуае горэм сылъыIэсыгъэу къысщыхъугъагъ.
ЖъоныгъуакIэм и 18-м, комсомолым ия ХIХ-рэ Зэфэс къызэIуахы зэхъум, космонавтхэм яшIуфэс псалъэу зэфэсым къыфагъэхьыгъэм къеджэгъагъэх. Краснодар краим иделегатэу щытыгъэ летчик-космонавтэу В.В. Горбатко нэIуасэ сызыфэхъум, Березовоим янэ сызэрэIукIагъэр къыфэсIотагъ. Джащыгъум Виктор Василий ыкъом сыкъыгъэгугъагъ космонавтхэм адэгущыIэхэ зыхъукIэ гъусэ сишIынэу.
Космонавтхэм тызадэгущыIэщт мафэри къэсыгъ. Зэфэсыр кIозэ тыкъычIэкIи, орбитальнэ комплексэу «Салют-7» — «Союз Т-5» зыфиIорэм радио,- телевизионнэ зэпхыныгъэ зыщыдыряIэ унэм тихьагъ.
Слъэгъурэ пстэури сшIогъэшIэгъоныгъ. Виктор Горбатко тIэкIурэ Березовоим дэгущыIи, етIанэ сэ гущыIэр къыситыгъ. СцIэрэ IэнатIэу сIыгъымрэ къесIуи, космонавтым ипсауныгъэ изытет сыкIэупчIагъ, янэ тызэрэIукIагъэр тичIыпIэгъу къыфэсIотагъ. А уахътэм ащ ынэгу нахь къызэлъынэфыгъэу къысщыхъугъ. Анатолий Березовоим янэ зэрэзэдгъэлъэгъугъэм фэшI къызэрэтфэразэр къыIуагъ, гъэхъагъэхэр тшIынэу къытфэлъэIуагъ. ИлIакъо щыщхэр, Адыгей гупсэр, комсомолым зыхэтыгъэ илъэсхэр ренэу ыгу зэрилъхэр ащ къысиIуагъ. ЧIыгум къызигъэзэжькIэ хэкум къэкIонэу, зыкъытIуигъэкIэнэу тыкъыгъэгугъагъ.
Космонавтым янэ сызэрэIукIагъэр, космосым щыIэу тичIыпIэгъу сызэрэдэгущыIагъэр егъэшIэрэу сыгу къинагъэх.
Мыекъуапэ сыкъызэкIожьым, телекъэтынэу «Уахътэ» зыфиIорэмкIэ космонавтым сызэрэдэгущыIагъэр къызэрагъэлъэгъуагъэр къысаIожьыгъ.
2008-рэ илъэсым А. Березовоим аужырэу Мыекъуапэ сызыщыIокIэми Адыгеим къызэрэщыхъугъэм, ныбджэгъу дэгъухэр ащ зэрэщыфэхъугъэхэм зэрарыгушхорэр къысиIогъагъ.
Советскэ Союзым тыкъызэрэщыхъугъэм, комсомолым тызэрипIугъэм тарэгушхо.
Комсомолым пэщэныгъэ щызесхьэзэ, къулаиныгъэу, амалэу сIэкIэлъ хъугъэхэр ыужыкIэ наукэмкIи, егъэджэн IофымкIи къызэрэсшъхьапэжьыгъэхэр къасIо сшIоигъу. СищыIэныгъэкIэ анахь шъхьаIэу слъытэрэр ныбжьыкIэхэм сызэрадэлажьэрэр ары.
Шъоджэ Асиет.
1981 — 1983-рэ илъэсхэм ВЛКСМ-м и Адыгэ хэку комитет иапэрэ секретарэу щытыгъ, философие шIэныгъэхэмкIэ доктор, Адыгэ къэралыгъо университетым ипрофессор.