Сакъыныгъэм рыгъуазэхэзэ
Хабзэ зэрэхъугъэу чъэпыогъум иаужырэ тхьаумафэ автомобиль ыкIи цIыфхэр зезыщэрэ транспортым яIофышIэ и Мафэ хагъэунэфыкIы.
Мыекъуапэ дэт автомобильхэм япчъагъэ мафэ къэс хахъоми, общественнэ транспортри бэхэм агъэфедэ.
Мыекъопэ троллейбус гъэIорышIапIэм иавтопарк мэкIэ-макIэу агъэкIэжьы.
— Джырэ шапхъэхэм адиштэрэ автобус 20-у тиурамхэм атехьагъэхэм анэмыкIэу, джыри 21-рэ къытIэкIэхьагъ. Лъэпкъ проектэу «Щынэгъончъэ ыкIи шэпхъэшIухэм адиштэрэ гъогухэр» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу ахэр къытатых. ЦIыфхэр зезыщэрэ транспортым идэгъугъэ мэхьанэшхо иI, автобусыкIэхэр тиIэ зэрэхъугъэм тегъэгушIо, непэрэ мафэм пчъагъэр 41-м нэсыгъ, ащ джыри хэхъощт. Къалэм зеушъомбгъу, микрорайоныкIэхэм маршрутыкIэхэр атетэгъахьэх, — еIо къэлэ троллейбус гъэIорышIапIэм ипащэу Хьэо Анзор.
Нэбгырэ 50-м ехъу зэрыфэрэ машинэхэр джырэ шапхъэхэм адештэх, щынэгъончъэх, сэкъатныгъэ зиIэхэмкIэ ахэр Iэрыфэгъух. Автобусхэм видеокамерэхэр, нэмыкI пкъыгъохэр арытых, цIыфхэм карточкэкIэ гъогупкIэр атын алъэкIы. Спутник навигациеу «ГЛОНАСС» зыфиIорэр ахэм зэращыгъэфедагъэм ишIуагъэкIэ онлайн шIыкIэкIэ транспортыр зынэсыгъэм гъунэ лъыофы.
Илъэс 50 фэдиз хъугъэу Мыекъуапэ иурамхэм троллейбусхэр атет, къэлэдэсхэр щынэгъончъэу зэращэх. Ахэм япчъагъэ нахь макIэ мэхъуми, зикIасэу зыгъэфедэхэрэр бэу щыIэх. Уахътэу къызыIухьащтыр ашIэу къэуцупIэм екIуалIэх. Мафэ къэс линием троллейбус 13 — 15 техьэ. Пчэдыжьым жьэу яIофшIэн аублэ.
ЗиIофшIэн шIу зылъэгъоу Мыекъопэ троллейбус гъэIорышIапIэм Iутыр бэ. Ахэм ащыщ Елена Аганинар. Убзылъфыгъэу троллейбусыр зепфэныр IэшIэх къыфэхъумэ ащ теупчIыгъ, ипшъэрылъхэр къытфиIотагъ.
Еленэ илъэс 28-рэ хъугъэ мыщ зыIутыр, апэрэ илъэсиплIым кондукторэу Iоф ышIагъ, джырэ уахътэм троллейбусым иводитель.
— Сызыфеджэгъэ сэнэхьатыр нэмыкI шъыпкъ. 1996-рэ илъэсым IофшIапIэ сылъыхъузэ мыщ чIыпIэ иIэу къысаIуагъ. А лъэхъаным лэжьапкIэр игъом къатыщтыгъэп, илъэсныкъорэ уежэуи къыхэкIыщтыгъ. Мы предприятием зыпкъитыныгъэ иIэу щытыти, кондукторэу сыкъыIухьагъ. СиIофшIэн сшIогъэшIэгъоныгъ, ау троллейбусым исыщт водительхэм апае егъэджэнхэр зэхащагъэхэу зызэхэсэхым сыкIуагъ, зы мафи ащ сырыкIэгъожьыгъэп, — еIо тигущыIэгъу.
Пшъэшъэжъые ныбжьыкIэм троллейбус иныр зэрифэныр шIощынэгъуагъ, зэрэмыIэшIэхыщтыри дэгъоу къыгурыIощтыгъ, ау зыуж ихьэрэ Iофыр зэшIуихэу есагъэти, бэ темышIэу сэнэхьатыр къызIэкIигъэхьагъ, анахь водитель пэрытхэм ясатырэ шIэхэу хэхьагъ.
— СыгукIэ сыфаеу къыхэсхыгъэти, къин къысщыхъугъэп. Непэ фэдэу сыгу къэкIыжьы апэрэу линием сызэрэтехьэгъагъэр. Егъэджэн уахътэм нэмыкI водитель сигъусагъэти зэхэсшIагъэп, ау апэрэу сизакъоу линием сызытехьэм мафэр окIофэ сызэгоутэу, къин дэдэ къысщыхъугъагъ. Сыщтагъэу унэм сыкъэкIожьыгъагъ, чэщым пкIыхьэпIэ Iаехэр слъэгъужьыгъагъэх. Ау нэужым сесэжьыгъ, — игукъэкIыжьхэмкIэ къыддэгощагъ бзылъфыгъэр.
Троллейбусым иводителэу Iоф пшIэныр къызэрыкIоп. Зы такъикъ лые умыгъакIоу гъогум утехьан фае. Ом изытет емылъытыгъэу IофшIэныр зэрифэшъуашэу бгъэцэкIэн фае. Еленэ мафэ къэс пчэдыжьым сыхьатыр 4 мыхъузэ къэтэджы, IофшIэныр 6-м такъикъ 48-кIэ ежьагъэу еублэ. Я 7-рэ маршрутымкIэ мэзекIо. Мафэм а зы гъогум гъогогъуи 7 рэкIо, сыхьатрэ такъикъи 10-рэ теты.
Илъэс зэкIэлъыкIохэм троллейбус зэфэшъхьафхэм Еленэ арысыгъ. ПшъэдэкIыжь ин зэрихьырэр къыгурыIозэ цIыфхэр зэрещэх. Илъэс зэкIэлъыкIохэм яIофшIэн зэхъокIыныгъэу фэхъугъэхэм ягугъу къытфишIыгъ. Непэ зэрыс троллейбусыр 2015-рэ илъэсым кIэу къыратыгъагъ. Ащ шIэхэу зэресагъэр, ыпэ-кIэ зэрысыгъэм елъытыгъэмэ мыр нахь шъабэу зэрэзекIорэр, игъэзекIонкIи бзылъфыгъэхэм нахь афытегъэпсыхьагъэу зэрэщытыр къыIуагъ.
— Троллейбусыр зепфэныр къинэп, уесэжьы, ау щэIэгъэшхо пхэлъын фае. Гъогум троллейбусыр щызекIоным пае электрорыкIуапIэхэм апыгъэнагъ, а пкъыгъор загъорэ къыпэзы, тиIофшIэн-
кIэ джары нахьыбэрэмкIэ гумэкIыгъоу къыхафэрэр. Ау ари къины къысщыхъужьырэп, шIэхэу есэгъэубытыжьы. ЦIыфхэр зезыщэрэ нэмыкI общественнэ транспортыр Мыекъуапэ игъогухэм бэу атетми, троллейбусым макIэп къитIысхьэрэр, анахьэу пчэдыжьым ыкIи пчыхьэм. Мыр сэкъатныгъэ зиIэхэм афытегъэпсыхьагъэу щыт, ащи мэхьанэшхо иI, — еIо Еленэ.
Мафэ къэс цIыфхэр зепщэнхэм пшъэдэкIыжьышхо пылъ, сыда пIомэ ахэм ящыIэныгъэ водителым ыIэ илъ. Бзылъфыгъэм ар къыдилъытэзэ, гъогурыкIоным ишапхъэхэр шIокI имыIэу егъэцакIэх. Аужырэ илъэсхэм гъогухэм атет автомобильхэм япчъагъэ нахьыбэ зэрэхъугъэм къиныгъохэр къыздехьых, тонни 10-м ехъу зыщэчырэ троллейбусым гъогу ептын зэрэфаер къызыгурымыIо-
хэр къахэкIых. Арышъ, пстэуми сакъыныгъэ къызхагъэфэн фае.
Елена Аганинам иIофшIэн зэрифэшъуашэу зэригъэцакIэрэм къыкIэлъыкIоу 2006-рэ илъэсым IофшIэным иветеран хъугъэ. Къэлэ администрацием ищытхъу пхъэмбгъу исурэт тет.
Чэужъ Жанетэ илъэс 15 фэдиз хъугъэу Еленэ игъусэу Iоф ешIэ, ар кондуктор. БзылъфыгъитIум зэгурыIоныгъэ азыфагу илъэу зэрифэшъуашэу япшъэрылъхэр агъэцакIэ. Электроннэ шIыкIэм зэрэтехьагъэхэр цIыфхэмкIи, кондукторхэмкIи зэрэнахь гупсэфыр Жанетэ къыхигъэщыгъ.
Непэ гъогупкIэр сомэ 20-м нэсыгъ, ау студентхэм, сэкъатныгъэ зиIэхэм фэгъэкIотэнхэр яIэх.
Зисэнэхьат мэфэкI хэзгъэунэфыкIыхэрэм тафэгушIо, тапэкIи гъэхъэгъэшIухэр ашIынхэу афэтэIо.
ДЕЛЭКЪО Анет.