Джырэ медицинэр, бгъэшIагъо икъоу, зынэмысырэ щыIэп, лъэныкъуабэкIэ гъэзагъэу мэлажьэ. Пшъэрылъ инэу – псауныгъэр къэухъумэгъэныр щытхъу хэлъэу зэшIуехы.

Непэ зигугъу къэсшIымэ сшIоигъо Ситимэ Ларисэ къалэу Мыекъуапэ истудент IэзапIэу N 3-м Iоф щешIэ. Ар илъэс 36-рэ хъугъэу функциональнэ диагностикэмкIэ специалист, сыма­джэхэм агу изытет электрокардиограммэ ешIы.
Бзылъфыгъэ Iэдэб Iушъабэр мы сэнэхьат лъагъом зэрэтеуцуагъэр, медицинэр щыIэныгъэ зэрэфэхъугъэр зэдгъа­шIэмэ тшIоигъоу зыIудгъэкIагъ. IофшIэгъу мэфагъ, зэрэхабзэу, IэзэпIэ унэми цIыфыр чIизыгъ. Ауми, уахътэ къытфыхихи, Ларисэ къыддэгущыIагъ.
— Медицинэр къыхэпхынэу зэрэхъугъэр, угу зыкIырихьыгъэр тшIэмэ тшIоигъу.
— Сэнэхьатым икъыхэхын мэхьанэшхо иIэу сэлъытэ, сэ сишIошIкIэ ар къызщежьэрэри унагъор ары. Шэуджэн районым ит къуаджэу Джыракъые сыкъыщыхъугъ, сыщапIугъ, сыщеджагъ. Тятэ-тянэхэм — Ситимэ Юрэрэ Лидэрэ цIыфы тыхъунымкIэ (сэррэ сшэу Аслъан­рэ — щыIэжьэп) зи къатенагъэп. Пстэуми апэу, къэбзэныгъэр цIыфымкIэ зэ­рэапэрэр, джащ фэдэу зэфагъэр, къэрар уиIэныр, гукIэгъу пхэлъыныр зэрэшэнышIухэр тагъэшIагъ. ЗыфэмылъэкIырэ цIыфым удеIэн, уфэсакъын зэрэфаер пасэу зэхэтшIагъ.
Сыгу къэкIыжьы къоджэ ублэпIэ еджа­пIэм тыщеджэ зэхъум, классымкIэ санитаркэу, Iалъмэкъ фыжь плIэмые цIыкIоу къащ плъыжьыр зытетыр сшIохэ­лъагъэу, мы Iофыр сегугъоу зэрэзгъэцакIэщтыгъэр.
— Прививкэ шъуашIынэу чIыпIэ врачхэр еджапIэм къызыкIохэкIэ сыдэу зыпшIыщтыгъа, уащыщынэщтыгъа е пшIогъэшIэгъоныгъа?
— Халат фыжь зыщыгъхэр киноум хэтхэми, еджапIэм къэкIуагъэхэми сыгукIэ сикIэсагъэх. Ащ къыхэкIэу зэлэгъу цIыкIухэм тыджэгу зыхъукIэ сэ зызгъэврачыщтыгъ.
— Еджэныр уикIэсэгъэн фае?
— Тэ тилъэхъан уемыджэныр къыпфадэщтыгъэп, сегугъущтыгъ ыкIи къыздэхъущтыгъ: IэпкIэ-лъэпкIагъэр, шIэныгъэхэр силъэпIагъэх.
— Ларис, сэнэхьат лъагъо пфэхъугъэр тэщ фэдэ еджапIэр ара?
— Къоджэ еджапIэм икласси 10 къызэсэухым, сыгукIэ сшIоигъоу Мыекъо­пэ медучилищым сыкIуагъ, сычIэхьагъ, сыщеджагъ. Къызэсэухым, IофшIэныр хэку сымэджэщым травматологиемкIэ иотделение щезгъажьи, зы илъэсрэ сыIутыгъ, ау сянэ къэсымаджи, Шэуджэн район сымэджэщым зыкъэзгъэзэжьи, илъэси 4-рэ Iоф щысшIагъ. 1988-рэ илъэсым Мыекъуапэ сыкъэкIожьыгъ, непэ къызнэсыгъэм мы студент IэзапIэм Iоф щысэшIэ. Узыгъо пчъагъэр зэхэпфыным пае, сымаджэм ыгу изытет зэбгъэшIэныр анахь шъхьаI, ЭКГ-м ишIын-техын сэ сыфэгъэзагъ, ащкIэ сишIэныгъэхэм ренэу ахэсэгъахъо.
— Мыщ фэдиз илъэс пчъагъэ­хэм медицинэм узэрэхэтым урыкIэгъожьэу къыхэкIыгъа?
— Хьау, ащ фэдэ чIыпIэ зыкIи си­уцуагъэп. IофшIэгъу мафэ пэпчъ сигукIэгъу, сиIэпыIэгъу цIыф сымаджэхэм зэраIукIэрэр, зэрэслъэкIэу, гущыIэ шъабэкIэ агу къызэрэсIэтырэр ыкIи сиамал елъытыгъэу, цIыфэу зищыкIа­гъэм сызэрэдеIэрэр сэркIэ екъу.
— Мафэ къэс сымаджэхэм уакъыдекIокIыныр къина?
— Къин зыпымылъ Iоф щыIэп. Ау тэ тызфэгъэзагъэр псынкIэу щымытми, гуапи, псапи бэу зыхэлъ. Анахь уз Iае зиIэми, гущыIэ фэбэ-шъабэр, гукIэгъу нэплъэгъур лъэшэу ищыкIагъ, арышъ, къысэолIэрэ нэбгырэ пэпчъ шIу фэсшIэным сыдигъуи сыфэхьазыр, ежь цIыфхэми ащ псынкIэу гу лъатэ, сымаджэр сабыим фэдэ хьазыр, уедэ­хэшIэн, уфэсакъын, уегугъун фае.
— Лариса, узыхэт коллективым ехьылIагъэу сыда къэпIон плъэкIыщтыр?
— IэзапIэр мыщ фэдиз илъэсым сиунэм фэдэ хъугъэ. ЗэкIэ коллективым хэт врачхэми, медсестрахэми, нэмыкI IофышIэу тиIэхэми (нэбгырэ 40 фэдизыр) тIэ зэкIэдзагъэу тэлажьэ, тигумэкIи тигушIуагъуи зэдэтэгощы.
— О пшъхьэкIэ анахь къэп­штагъэу угукIэ узыкIырыплъырэр хэта?
— Мыщ фэдиз илъэсым Iоф зыщысшIэрэ IэзапIэм ипащэу, бзылъфыгъэ Iэдэбэу, Iушэу, ухэтми узэхэзышIыкIын зылъэкIэу Пьянкова Валентина Александровнар ары. СыкIырыплъыгъ, цIыфышIу, гъэсагъэ, амал иIэмэ, ишIуагъэ къыозгъэкIын зыфызэшIокIырэ бзылъфыгъ, ишэн-гъэ­псыкIэкIи, изекIокIэ-шIыкIэкIи лъэшэу зыфэсакъыжьэу зэдештэ, ащ фэдэ цIыф шIагъом сызэрэфэзыгъэр синасып къыхьыгъ.
— Уизыгъэпсэфыгъо уахътэ сыдэущтэу бгъакIора?
— КъысэолIэрэ цIыфым сишIуагъэ езгъэкIыныр пстэуми анахь шъхьаI. Ащ ыужыкIэ сикIас рэхьатэу тхылъым седжэныр, анахьэу урыс литературэр. ТхэкIо цIэрыIохэм, философхэм ягущыIэ щэрыохэр Iэзэгъу папкIэх.
— Лариса, о умедицинэ IофышI, цIыфыгу минхэм уарыхьагъ, уакъырыкIыжьыгъ, сыда ахэм непэ уазэрэфэ­лъаIомэ пшIоигъор?
— УпчIэ гъэшIэгъон къысэптыгъ. Пстэуми апэр — щэIагъэ ин хэти сыдигъуи гъашIэм фыриIэныр, тыгу тэр-тэрэу тымыукIыныр. Непэ — ощхымэ е ошъуапщэмэ, неущ тыгъэпс мэфэ нэфэу зэрэщытыщтыр тщыгъупшэ хъущтэп. СафэлъаIо псауныгъэрэ мамырныгъэрэкIэ.
Медицинэ IофышIэ чан хъупхъэм епэсыгъэ дэдэу щытхъу ыкIи рэзэныгъэ тхылъхэр къыфагъэшъошагъэх. Ахэм ахэлъ УФ-м псауныгъэмкIэ и Министерствэ играмоти.
— Тхьауегъэпсэу, Ларис, ори укъызэрэддэгощагъэмкIэ.
Мамырыкъо Нуриет.
Сурэтыр: Ситимэ Ларисэ ихъарзынэщ.