Евгений Шварц къызыхъугъэ ма­фэм, чъэпыогъум и 21-м, «Шварц и Унэ» нысхъэпэ шIынымкIэ IэпэIэсэныгъэшхо зыхэлъ сурэтышIэу Евгения Быковам иIэшIагъэхэм якъэгъэлъэгъонэу «Мыекъуапэ итарихъхэр» зыфиIорэ проектым къыдыхэлъытагъэр къыщызэIуахыгъ. НыбжьыкIэхэр бэу зэхахьэм хэлэжьагъэх.

ТхакIом идневникхэр яIэубытыпIэу 1904 — 1914-рэ илъэсхэм Шварц иунагъо ищыIэныгъэ угу къагъэкIыжьэу нысхъапэхэр ашIыгъэх.
Тыгъэгъазэм ыкIэм нэс къэгъэлъэгъо­ныр зэIухыгъэщт.
— ЗэлъашIэрэ тхакIоу ыкIи драматургэу Евгений Шварц ыцIэ епхыгъэ чIыпIэхэр цIыфхэм, анахьэу ныбжьыкIэхэм ядгъэшIэным, культурэм илъэныкъо гъэнэфагъэхэм ахэр япхыгъэу зэрэщытым къыхэ­кIэу, непэрэ къэгъэлъэгъоныр зэхэтщагъ. Адыгеим икъэлэ шъхьаIэ ыцIэ фэсакъэу, илъапIэу игупшысэ щызыгъэшIогъэ тхэкIо-драматургэу, пшысэIуатэу ыкIи сценаристэу Евгений Шварц итхыгъэхэм къахэ­хыгъэ образхэмкIэ нысхъапэхэр згъэ­псыгъэх,— къыIуагъ Евгения Быковам.
Нысхъэпэ 14 экспозицием хэхьагъ. Ахэм ащыщ Мыекъуапэ дэсыгъэхэу Кавказ биосфернэ заповедникыр зэхэзыщагъэу Христофор Шапошниковым, общественнэ IофышIэ цIэрыIоу, докто­рэу Василий Соловьевым, аптекарэу Александр Альтшулер, Евгений Шварц иапэрэ шIулъэгъоу Мыекъопэ Пушкинскэ гимназием щеджэгъэ Мила Крачковскаям, нэнэжъэу Лянгерт ате­шIыкIыгъэ нысхъапэхэр мыщ щыплъэгъунхэ плъэкIыщт. Я ХХ-рэ лIэшIэгъум иублэгъум щыIэгъэ городовоим, кIэлэегъаджэм, шыкуа­ом, тучантесым ыкIи нэмыкIхэм ятеплъэ зыфэдагъэр нысхъапэхэмкIэ сурэтышIым къырегъэлъэгъукIы.

Нысхъапэхэр ежь- ежьырэу чъырэ пласти­кым хэшIыкIыгъэх, акрил краскэкIэ гъэлагъэх. А лъэхъаным агъэфедэщтыгъэ шэкIхэм нысхъапэхэм ящыгъынхэр ахэшIыкIыгъэх. Къэгъэлъэгъоным хэхьэх Мыекъуапэ щыIакIэу дэлъыгъэр къизыгъэлъэгъукIырэ IофшIэгъэ дахэхэри.
Автоном мысатыушI организациеу «Шварц и Ун» ары проектэу «Мыекъуа­пэ ихабзэхэр» зыгъэцакIэрэр. МыщкIэ граждан обществэм хэхъоныгъэ егъэшIыгъэнымкIэ АР-м игрант къызфагъэфедагъ. Проектыр зытегъэпсыхьагъэр блэкIыгъэм ахэлъыгъэ шэн-хабзэхэр къэгъэлъэгъогъэнхэр, культурэ кIэным ахэр къыхэгъэнэжьыгъэнхэр ары. ПроектымкIэ гухэлъ шъхьаIэу яIэр джырэ ныбжьыкIэхэр Мыекъуапэ шэн-хабзэу дэлъыгъэхэр, я ХIХ — ХХ-рэ лIэшIэгъум иублэгъу къалэм культурэ, экономическэ щыIакIэу иIагъэм нэIуасэ фэшIыгъэнхэр ары. Проектым къыдыхэлъытагъэу зекIонымкIэ лъэгъуакIэу «Майкоп купеческий: традиции торговли и благотворительности» зыфиIорэр агъэнэфагъ, «Мыекъопэ хабзэхэр» зыфиIорэ апэрэ къэлэ унэгъо фестивалыр зэхащагъ. Ащ фэгъэхьыгъэ егъэджэн лекциехэр тапэкIэ рагъэкIокIыщтых.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтхэр: Iэшъынэ Аслъан.