Top.Mail.Ru

Лъэпкъ кинематографиемилъэбэкъукIэхэр

Image description
А. Лаутеншлегер

Тиреспубликэ икинематографистхэм я Союз я IV-рэ зэнэкъокъу-фестивалэу «Адыгеир, шIу усэлъэгъу!» зыфиIоу зэхи­щагъэм къыдыхэлъытагъэу Iэнэ хъураеу лъэпкъ кинематографием хэхъоныгъэ егъэшIыгъэным иамалхэм защытегущыIагъэхэр ригъэкIокIыгъ. Адыгэ къэралыгъо университетым инаучнэ тхылъеджапIэ зэIукIэр щызэ­хащагъ.

Режиссерэу, УФ-м икинематографистхэм я Союз икъутамэу АР-м щыIэм ипащэу, Нэгъэплъэ Аскэрбый зэ­IукIэр къы­зэIуихыгъ ыкIи Iоф­тхьабзэр зэ­рищагъ.
Непэрэ уахътэм лъэпкъ кине­матографием изытет, игъэхъагъэхэм, зэхэфыгъэн фае Iофыгъоу ыкIи упчIэу къэтэджыхэрэм Нэгъэплъэ Аскэрбый ягугъу къышIыгъ. Ахэм яхэкIыпIэ ама­лэу щыIэхэр къыIотагъ УФ-м икинематографистхэм я Союз ипащэ игуадзэу Алексей Алешковскэм, къэралыгъо грантхэм, субсидиехэм якъыдэхын нахь чанэу ахэлэжьэнхэм ишIыкIэхэр къафиIотагъ.
Нарт Саусэрыкъо фэгъэ­хьыгъэ анимационнэ фильм зэхэзгъэуцоным сыдэлажьэ, ау ащ мылъкушхо ищыкIагъ. Тарихъыр ныбжьыкIэмэ ядгъэшIэным сэркIэ мэхьанэшхо иI. Адыгэхэм якультурэрэ яшэн-­хабзэхэмрэ ащ къыщызгъэлъагъохэ сшIоигъу, къыIуагъ Нэгъэплъэ Аскэрбый.
Фильмым игъэхьазырын епхыгъэ Iофыгъохэм къекIо­лIагъэхэр атегущыIагъэх.
Шъугу къэдгъэкIыжьын, кинокомпаниеу «Черкесия-фильм» зэхэзыщэгъэ Нэгъэплъэ Аскэрбый иапэрэ кинофильмэу «Черкесия» зыфиIорэр 2007-рэ илъэсым къыдэкIыгъ, ащ къыкIэлъыкIуагъэх фильмхэу «Черкесия. Адыгэ Хабзэр», «Черкесия. Хымэ хэгъэгухэр», «Черкесия. Къэкощыжьыныр», «Черкешенка», «Щагъдый», «Щабзэм пэбыбырэр», «ГукIэгъум илIыгъэ» зыфиIохэрэр. Гупшысэ гъэнэфагъэхэр озыгъэшIырэ IофшIагъэу «Черкесхэр. Намыс гъогур» зыфиIорэр блэкIыгъэ мазэм къагъэлъэгъуагъ. Адыгэ лъэпкъым тарихъ баеу иIэр ащ нафэ къыпфешIы. Кином ыбзэ­кIэ авторым Черкесием изытетыгъэ къеIуатэ, непэрэ Адыгеим идэхагъэ тегъэлъэгъу, ащ ицIыфхэм, культурэм, адыгэхэм яшэн-хабзэхэм тащегъэгъуазэ, тарихъым итхьамыкIэгъо чIыпIэхэр тыгу къегъэкIыжьых. Мы уахътэм Нэгъэплъэ Аскэрбый «Саусэрыкъом» нэпэмыкIэу анимационнэ фильмэу «Къаншъау — мышъэм ыкъу» тыри­хынэу пылъ. Адыгэ пшысэу, таурыхъы­жъэу къыднэсыжьы­гъэхэм ате­хыгъэу ар гъэ­псы­гъэщт, сценариер тхыгъахэ. Къыхэгъэщыгъэн фае серие зэкIэлъыкIоу техыгъэ фильмыр адыгабзэкIэ зэрагъэуцугъэр.
Непэрэ мафэм кинематографиер дэлъэбэкъоным фэшI ныб­­жьыкIэхэр ащ фебгъэджэнхэ фаеу зэIукIэм къыщыхагъэщыгъ. АКъУ-м ащ пае отделение къы­щызэIухыгъэным епхыгъэ Iофыгъохэм атегущыIагъэх.
ЦIыфым пIуныгъэ дэгъу ыгъо­тынымкIэ кином мэхьанэшхо иI. Кинофестивалым изэхэщакIохэм ар къыдалъыти, ныбжьыкIэхэм яшIэныгъэхэм ахагъэхъонымкIэ амалышIухэр аратыгъэх. ЫпэкIэ фестивалым нахь зиушъомб­гъуным ишIыкIэ-амалхэр Iэнэ хъураем щызэхафыгъэх.
Дунэе Артийскэ комитетым ыкIи Урысыем и Лъэпкъ Артийскэ комитет явице-президентэу, ЮНЕСКО-м хэтэу Бетыгъэнэ Ауес зэхахьэм къыщыгущыIагъ. Нэгъэплъэ Аскэрбый илъэпкъ фэшъыпкъэу зэрэфэлажьэрэр ащ хигъэунэфыкIыгъ.
Къэралыгъо 36-рэ зыхэ­хьэрэ комитетым сырипащ. Лъэ­ныкъоу нахь тынаIэ зытедгъэтырэр творчествэр къызщылъэгъорэ жанрэ зэфэшъхьафхэу сурэтшIыным, театрэм, кином адэлажьэхэрэр ары. Адыгэ лъэпкъым итарихъ ягъэшIэгъэным Iоф дэзышIэрэ Нэгъэплъэ Аскэрбый иIофшIагъэ­хэр къыхэзгъэщыхэ сшIоигъу. Мылъку тэрэз зыIэкIэмылъ ре­­жиссерым игъэхъагъэхэр гъу­нэнчъэу зэрэщытыр. Сыд фэдэ проект рихьыжьагъэми тиIэ­пыIэгъу едгъэгъотыщт, къы­Iуагъ Бетыгъэнэ Ауес.
Республикэм зекIохэр къещэлIэгъэнхэр, дунаим Адыгеир щызэлъягъэшIэгъэныр, ныбжьыкIэхэм лъэпкъ культурэр, шэн-­хабзэхэр ашIэнхэм фэщэгъэнхэр ары Iофтхьабзэм пшъэрылъ шъхьаIэу иIагъэр.
КъыкIэлъыкIощт кинофестивалым изэхэщэни къекIолIа­гъэхэр тегущыIагъэх. Пшъэрылъ шъхьаIэу зэнэкъокъум иIэр ре­жиссермэ ясэнаущыгъэ къы­хэгъэщыгъэныр, яIоф фэгъэчэфыгъэнхэр, ныбжьыкIэмэ ясэнэхьат гъэхъагъэхэр щашIынымкIэ IэпыIэгъу афэхъу­гъэныр ары.
Лъэпшъыкъо
Фатим.