УшъхьащыхъопсыкIынэу щымытэу, сыд фэдэрэ лъэхъани тичIыопс дахэ, гупсэфыпI, шъо зэфэшъхьафыбэу зэхэлъ.
Бжыхьэр илъэсым иохътэ анахь зэфэшIыгъ. Ащ, щэч хэмылъэу, хэти иIанэ гъомылэпхъэ зэфэшъхьафхэмкIэ къеушъэ: пкIышъхьэ-­мышъхьэ чъыгхэм яшIугъу, къыращэхыжьы, шъоф лэ­жьыгъэхэу илъэсым тызгъа­шхэхэри — коцыр, хьэр, тыгъэгъа­зэр, натрыфыр, нэмыкIхэри Iуа­хыжьыгъэх, къэнагъэ щыIэмэ, кIэ­кIагъэзырэп.
Унэгъо хъызмэтхэри зэпыуи, зэпычи ямыIэу мэлажьэх, дэгъоу ущыIэным пае, дэгъоуи Iоф пшIэн зэрэфаер нафэ. Илъэс 20 — 30-кIэ узэкIэIэбэжьмэ, адыгэхэм яIэгъэ щыIэкIэ-псэукIэ амалхэр лъэшэу зэблэхъугъэх. Унэ къодыехэп джы ашIыхэрэр, ащыщэу узэплъыщтыр пшIэрэп, унэшхор имыкъоу, ащ етIани къыпашIыхьэх пщэрыхьапIэр, зыгъэпсэфыпIэр, щагухэр асфальткIэ пкIагъэх. Арыба, «улажьэмэ ушхэжьыщт» зыкIаIорэр.
Бжыхьэ агурэ мазэр — чъэ­пыогъур, гупсэф тынчэу, фабэр гуапэу, тыгъэр гушIопсэу, дышъэшъо-шхъуантIэу, умышIэмэ, дэхэ­фэшI сурэтшIыгъэу тапашъхьэ ит. Чъыгэe остыгъаер уфэ-упцIэ ищыгъэу, сыдигъуи гохь ныбжьыкIэу нэм къыкIедзэ. Тикъэлэ гупчэ иурам­хэр шхъомч чъыг джэдэ пытэхэм зэлъапкIэ. Къалэм удэкIмэ, къумбыл чъыг пытэ лъагэхэр, псыхъо Iушъохэм пцел уфэ-упцIэ «шъхьац тIыргъохэр», акацэр, блащэ чъыгэу Iэзэгъупсыр зыхэлъыр, бзыфыр къащэкIых, лъэгъупхъэх. Ахэм ядэхэгъэ мыухыжь, жьэу къепщэрэм гуапэу иIэшIугъэ-къэ­бзагъэ гур апхъуатэ, къыпхагъахъо.
Ауми, бжыхьэ мафэхэм анахь зишIугъохэр ныбжьыкIэхэр ары, ахэр ашIоигъоу къыхахыгъэ сэнэхьатхэмкIэ джы етIупщыгъэу еджэх, шIушIэн Iофтхьабзэхэми чанэу ахэлажьэх, цIыфы зэрэхъунхэм ини-цIыкIуи, тиреспубликэ ит ублэпIэ ыкIи гурыт еджапIэхэм ащеджэхэрэр зэфэдэу дэулэух, щыIакIэм зыфагъасэ, шIэныгъэхэм афэкIох. ТафэлъаIо пстэуми псауныгъэ дахэ яIэу, ягухэлъ ехьыжьагъэхэр зэшIуахынхэу, еджэгъэ-гъэсагъэ ыкIи цIыф дэгъу хъунхэу. КъэкIощт мафэр лъызгъэкIотэщтхэри, тичIыопс зыухъумэщтхэри, тилъэпкъ шэн-хабзэхэр, тиныдэлъфыбзэ-адыгабзэ къызэтезгъэнэщтхэри, мамырныгъэр зыгъэпытэщтхэри ахэр ары.
Н. Дзэукъожь.