Бзылъфыгъэ IэпэIасэм идунай
Адыгэ бзылъфыгъэхэм дэн-бзэныр, дышъэидэныр, цыяпхъэшъэныр, упкIэгъэпцIэныр арагъашIэщтыгъэ. Непэрэ лъэхъаным «ыIэ дышъэ пэзы» зэтIолIэн тлъэкIыщт IэпэIасэхэри тиIэх. Тэхъутэмыкъое районым ит къуаджэу Щынджые щыпсэурэ Тхьаркъохъо Мариет саехэр, цыехэр едых, дышъэидэным фэIэпэIас, щыгъынхэм тхыпхъэхэр краскэкIэ атырешIыхьэ.
Мариет 2011-рэ илъэсым Краснодарскэ политехническэ техникумыр къыухыгъ, дизайнер сэнэхьатыр зэригъэгъотыгъ. Дипломнэ IофшIэнэу «Использование национального орнамента в современной одежде» зыфиIорэр ытхыгъ. Ащ ыужкIэ дэн-бзэным икурсхэр къыухыгъ.
2022-рэ илъэсым щыублагъэу Щынджые дэт культурэм и Унэ щэлажьэ. КIэлэцIыкIухэм кружокэу «IэшIэгъэ хьалэмэт» зыфиIорэр арегъэхьы. Фестивальхэм, мастер-классхэм, лъэпкъ ермэлыкъхэм ыкIи Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэм ахэлажьэ, текIоныгъаби къащыдихыгъ.
ИжъыкIэ адыгэ лъэпкъым ыгъэфедэщтыгъэ тхыпхъэхэм атешIыкIыгъэу Мариет икIэлэцIыкIумэ афидыгъэ сэе-цыехэм ащыхидыкIыгъ. Дышъэидагъэ зыщигъэфедэрэ лъэпкъ тамыгъэхэри къэтабэм дышъэ ыкIи тыжьын IуданэхэмкIэ хедыкIы. Дышъэ идэгъэ шъабэкIэ саем иIэшъхьэбэлагъэхэр егъэкIэракIэ. Къэтэбэ ыкIи ластыч шъхьантэхэр шъо зэмылIэужыгъохэу шъагъэхэмкIэ IуедыкIы, дышъэ IуданэкIэ хедыкIых.
— СицIыкIугъом щыублагъэу IэпэщысэшIыным сыфэщагъ. Творчествэм цIыфыр къызэIуехы, ишIоигъоныгъэхэр, ыгу илъхэр къегъэнафэх. Тхыпхъэ пэпчъ гум къыпкъырэкIы, бзэкIэ къэсымыIошъугъэ горэ щыIэмэ, IэрышIагъэкIэ къэсэIуатэ. IэшIагъэхэр сшIы хъумэ, рэхьатыныгъэ къысеты. Тхьапэм нэмыкIэу, Iалъмэкъхэм, щыгъынхэм, паIохэм, цуакъэхэм сурэтхэр атесэшIыхьэх. Дэжъые ыкIи дэшхо быракъхэр сэшIых, — еIо Мариет.
Тыкъэзыуцухьэрэ дунаир кIэлэцIыкIухэмрэ ныбжьыкIэхэмрэ нахьышIоу зэрагъэшIэным, ялъэныкъо гупсэ нахь агъэлъэпIэным, тарихъыр дэгъоу ашIэным, искусствэм пылъхэм адыгэ шэн-хабзэхэр зэрагъашIэхэзэ, щыIэныгъэм еплъыкIэу фыряIэм зегъэушъомбгъугъэным, творческэ IэпэщысэшIыныр агъэфедэным кружокыр фэлажьэ.
IэпэIасэм истудие кIэлэцIыкIухэр фэчэфэу къэкIох. Тхыпхъэхэм, тамыгъэхэм лъэпкъ тарихъэу апылъыр къафеIуатэ. Дышъэидагъэхэр, шъагъэхэр зыщыгъэфедэгъэ шъуашэхэр — адыгэ цыер, бзылъфыгъэ къэптаныр, кIэпхыныр, хъыгъэ шъхьарыхъоныр, жьыфыр, сыхьатылъэр, дэжъые быракъыр, дэжъые бэщыр кIэлэцIыкIухэм арегъэлъэгъу. Пкъыгъоу щыIагъэхэмрэ джы IэпэIасэхэм ашIыхэрэмрэ ахэм зэрагъэпшэнхэ алъэкIы.
— Непэ кIэлэцIыкIухэм телефоным е компьютер джэгукIэм охътабэ тырагъэкIуадэ. ИцIыкIугъом сурэт зышIын зимыкIасэ цIыф щыIэпщтын. Лъэпкъ тхыпхъэхэр зытет тхьапэр ны-тыхэм арагъэгъалэмэ, адыгэм икультурэ ашIэщт. Бзыхьаф цIыкIум хадыкIыныр нахь къафэкъин. Iуданэр тыращыным нахь гухахъо хагъуатэ,— къеIуатэ Мариет.
2013-рэ илъэсым Тхьаркъохъо Тимуррэ Мариетрэ къэзэрэщагъэх. СабыиплI зэдапIу, Муслъим, Аминэт, Нэфсэт, Асиет. Ахэм япIун кIочIэшхо халъхьэ, еджэнымкIэ, творчествэмкIэ, IофшIэнымкIэ гъэхъагъэу ашIыхэрэм ащэгушIукIых. Ащ дакIоу хэбзэ IофшIэнри чанэу агъэцакIэ, общественнэ Iофтхьабзэхэми ахэлажьэх. Тимур АР-м и Шыу Хасэ хэт, адыгагъэм изехьакIу. НыбжьыкIэхэм зэгурыIоныгъэрэ зэдеIэжьыныгъэ-зыкIыныгъэрэ яIэу яунагъо агъэпсы. 2023-м Урысые зэнэкъокъоу «Илъэсым иунагъу» зыфиIорэм текIоныгъэр къыщыдахыгъ.
Мариет зыпыхьэрэ IофшIэныр гуетыныгъэ фыриIэу егъэцакIэ. Унагъом ишъхьангъупчъэ пэIухъохэр, пIэтехъохэр ыкIи нэмыкI хьап-щыпхэр ыIэкIэ еды.
Тхьаркъуахъомэ яунагъо шэн-хэбзэ дахэхэр щызэрахьэ. Зэшъхьэгъусэхэр зэкIыгъухэу пщым лъэхахьэхэрэп, ащ ыпашъхьэ щытIысхэрэп. Нахьыжъмэ апашъхьэ Мариет ишъхьэгъусэ ыцIэ къыщиIорэп. ШъхьэкIэфэныгъэр зылъэпсэ унагъом гупсэфыныгъэ илъ.
НэкIубгъор
зыгъэхьазырыгъэр
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтхэр: унагъом
ихъарзынэщ.