Лъэпкъыр лъызыгъэкIуатэрэр, ащ хэзыгъахъорэр унагъор арэу зэрэщытыр дэгъоу къыгурэIо Тэхъутэмыкъое районым икъуаджэу Щынджые щыпсэурэ ЖэнэлI Сусаннэ. Унагъом къихъогъэ кIэлэцIыкIумэ япIун-лэжьын зэшъхьэгъусэхэм аIэ зэкIэдзагъэу зэдагъэцакIэ. 2010-рэ илъэсым къэзэрэщэгъэхэ Аслъанрэ Сусаннэрэ кIэлэцIыкIуи 8 зэдапIу.

Пасэм сабыим ипIун унэгъо кIоцI Iофыщтыгъ. Лъэпкъым епхыгъэ шIэныгъэр къазыщыIэкIахьэщтыгъэр унагъор ары. Лъэпкъ шIэныгъэм ар иухъумакIощтыгъ. Сабыир унэгъо кIоцI нэбгырэу щытыгъэти, лъэпкъэу къызхэкIыгъэм диштэрэ пIуныгъэ ыгъотыщтыгъ.
Непэрэ унагъом щызекIорэ лъэпкъ унашъор къэбар жъугъэу «къатеорэм» еукъо. Ащ къыхэкIэу, сабыир илъэпкъ щыщ цIыфэу пIугъэным унагъомрэ еджа­пIэмрэ аIэ зэкIэдзагъэу дэлэжьэнхэ фае.
— Сусанна, зы лIакъо укъыхэ­кIи нэмыкI лIакъо укъыхэхьагъ. Къин къыпщыхъугъа?
— Гуащи, пщи, нысэгъуи, пщыкъуи, пщыпхъуи — зэкIэми екIолIакIэ къафэбгъотыныр IэшIэхэп. Укъызэрыхъухьэгъэ унагъом ихэбзэ-унашъохэр щыбгъэзыенхэшъ, узыхэхьагъэхэм яехэр, ащ илъ хабзэр къэпштэным мэхьанэшхо иI. ЗэкIэми зэрифэшъуашэу ашIапхъэр ашIэу, хэбзэ гъэнэфагъэ ахэлъэу, жъым кIэр ыгъасэу узэдэпсэуныр унагъор зыгъэпытэрэу сэлъытэ. СынысакIэу гощэ Iуш сырихьылIэнэу синасып къыхьыгъ. Непэ ар ташъхьагъ имытыжьми, къысигъэлъэгъугъэ гъогум сырэкIо.
— Уишъхьэгъусэ игугъу къытфэшIба.
— Сишъхьэгъусэ дзэ къулыкъум ыуж УФ-м ошIэ-дэмышIэ IофхэмкIэ и Министерствэ имэшIогъэкIосэ-къэгъэнэжьын къулыкъу щылэжьэнэу Iухьагъ. Исэнэхьат фэшъыпкъэу илъэс 25-рэ хъугъэу Iоф ешIэ. ГъэхъэгъэшIоу иIэхэм апае бгъэхалъхьэхэр, щытхъу тхылъхэр къыфагъэ­шъошагъэх. Чылэм общественнэ Iоф­тхьабзэу щызэхащэхэрэм чанэу ахэла­жьэ. Ахэм адакIоу, диныр елэжьы, цIы­фыгъэ­рэ адыгагъэрэ зэрихьэзэ мэпсэу.
— Хъулъфыгъэм сыд фэдэ чIыпIа унагъом щиубытырэр?
— Хъулъфыгъэу къэхъурэр зэкIэ лIы хъурэп. Унагъом шъхьэкIафэ фэзышIэу, зибын зышIобылымыр лIы шъыпкъэу сэлъытэ. Унагъом апэрэ чIыпIэр хъулъфыгъэм щиIыгъын фае. Сэ унагъом ышъхьэ сапэ лъэбэкъукIэ исэгъэшъы. Сыд фэдэ Iоф тиунагъо щызэшIотхын хъуми, аужырэ гущыIэр Аслъан къыфэсэгъанэ.
— Сабыибэ уиIэныр уимурадмэ ащыщыгъа? Къин къыпщэ­хъуа?
— КIэлэцIыкIухэр лъэшэу сикIасэх, ау ащ фэдиз сабый сиIэныр сшIагъэп. Сабыибэ зыпIурэ унагъохэм илъэсыкIэ еджэгъум ехъулIэу Iофыгъуабэ апашъхьэ къеуцо. Ау сабыеу къэхъухэрэм апае зэтыгъоу ыкIи мазэ къэс къытфатIупщырэ ахъщэр, фэгъэкIотэнхэр, социальнэ зэзэгъыныгъэхэр лъэшэу IэпыIэгъушхо къытфэхъух. ЕджапIэм кIорэ кIэлэцIыкIухэм ащыгъыщтым макIэп пэIухьэрэр. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм кIохэрэри илъэсым илъэхъан пэпчъ диштэхэу пфэпэнхэр псынкIэп. Сабый пэпчъ рызыкъ иIэу зэраIорэр шъыпкъэ. ТикIалэхэр фэпагъэх, дэгъоу машхэх, зыми фэныкъохэп.

— Сусанн, о уисэнэхьат сыд фэда? Улэжьэнэу игъо уефа?
— Сэ Пшызэ къэралыгъо университетым экономист сэнэхьатыр щызэзгъэ­гъотыгъ. Бухгалтер шъхьаIэу пшъэры­лъэу иIэмкIэ гъунэпкъэ гъэнэфагъэ зиIэ обществэу «Адыгейскнефтехим» илъэсыбэрэ сыщылэжьагъ. Джы унэе предпринимателэу бухгалтер Iофыгъохэр сэгъэ­цакIэх, пэIудзыгъэ шIыкIэм тетэу хъыз­мэтшIапIэмэ садэлажьэ.
— ШъуикIэлэцIыкIухэм гъэхъагъэхэр яIэха?
— Сабый пэпчъ ишэн къекIущтым сегупшысэ, екIолIакIэ къыфэсэгъоты. Пшъэшъэ нахъыжъэу Аминэ илъэс 12 ыныбжь, «тфы» закIэкIэ еджэ. Дышъэ хэдыкIыныр икIасэу Щынджые культурэмкIэ и Унэ Тхьаркъохъо Заринэ щызэхищэгъэ кружокым илъэситIу хъугъэу макIо. БэмышIэу фестивалэу «Дышъэ блэр» зыфиIорэм хэлэжьагъ. Ащ къыкIэлъэкIох Алим — илъэсипшI ыныбжь, Рэмэзанэ илъэси 8, Ислъам илъэси 6 хъугъэ. Шъэожъыищыри «тфы» закIэкIэ еджэх. ШIэныгъэ куу агъотыныр сипшъэрылъ шъхьаI. Псауныгъэр апсыхьаным фэшI шъхьафит бэнэнымкIэ секцием макIох. Алимрэ Рэмэзанрэ гъэхъэгъэшIухэр ашIых. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм макIох Аиша, Ясминэ, Сафие. Ахэм орэд къэ­Iоныр ыкIи къэшъоныр якIас. Анахьэу згъэшIагъорэр, нахы­шIур къахэпхын умы­лъэ­кIынэу дэгъоу сурэт ашIы, тапэкIэ сурэтшIыным нахь куоу фэзгъэ­сэнхэ симурад. Аужырэ сабыир Хадиджа ащ мэзищ ыныбжь. ТикIэлэцIыкIумэ ягъэхъа­гъэхэм тарэгушхо, щыкIагъэу яIэм тыдэла­жьэ.
— УигугъапIэхэр сыд фэдэха?
— ТищыIэкIэ-псэукIэ нахьышIу тшIыным сыкIэхъопсы. Сабыибэ зиIэ унагъомэ къэралыгъом къаритырэ чIыгур къытатымэ, унэ тшIыным сыщэгугъы. Мамыр щыIакIэ дунаим иIэныр сигугъэпIэ шъхьаI. КIэ­лэцIыкIоу щыIэныгъэр зыпэ илъхэм чIыпIэ тэрэз ащ щаубытыным сыщэгугъы. Аслъанрэ Сусаннэрэ яунэгъо зэгуры­Iожь дахэ имурадышIу­хэр къыдэхъунхэу, ялъ­фы­­гъэхэм яхъяр алъэгъунэу тафэлъаIо.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтхэр: унагъом ихъарзынэщ.