Адыгэ къэралыгъо университетым экономикэмкIэ ифакультет къэзыухыгъэу, футболыр шIу дэдэ зылъэгъурэ Нэгъуцу Роман инасып къыхьи, мафэ горэм телекомпаниеу «НТВ-плюс» зыфиIорэм рагъэблэгъагъ. Мары илъэс 20 фэдиз хъугъэу цIыфхэм агу рихьырэ каналэу «МАТЧ-ТВ-м» икомментатор пэрытхэм ясатырэ хэтэу Iоф ешIэ ыкIи ищыIэныгъэ рыраз.

Мыщ ымакъэ, ылъэкъуацIэ фэдэу, адрэхэм псынкIэу ахэошIыкIы. Федеральнэ спорт телеканал шъхьаIэу къэралыгъом ипремьер-лигэ, дунэе зэнэкъо­къухэм ыкIи IэкIыб къэралыгъохэм ячемпионатхэр къэзыгъэлъагъорэм Iут Нэгъуцу Роман адыгэ лъэпкъым къызэрэхэкIыгъэм сыдигъуи сехъырэхъышагъэп. Зыщыщ Нэгъуцу лIакъор бэу зыщыпсэурэ хы ШIуцIэ Iушъом зыгорэущтэу зэрепхыгъэр къэпшIэнэу щытыгъ ыкIи ар шъыпкъэу къычIэкIыгъ. Гъэзетэу «Адыгэ макъэм» ыцIэкIэ тыдэгущыIэнэу тызэрэфаер зетэIом, псынкIэу къешIугъ.
— Ары, тилIакъо ылъапсэ къызщежьэрэр хы ШIуцIэ Iушъор ары, — еIо ащ. — Сянэжъ къызхэкIыгъэ ТIэшъухэр Шъачэ хэхьэрэ поселкэу Шэхапэ щэ­псэух. НэмыкI къуаджэхэми, гущыIэм пае, Агуй-Шапсыгъэ, тиIахьылхэр адэсых. ЗэлъашIэрэ шIэныгъэлэжьэу, профессорэу, Адыгэ къэралыгъо университетым ифизикэ-хьисап факультет идеканыгъэу ТIэшъу Рэмэзан (идунай ыхъожьыгъ, Тхьэм джэнэт лъапIэ къырет) сятэжъ ыш. Сэ Краснодар краим ипсэупIэу Выселки сыкъыщыхъугъ. Адыгэ къэралыгъо университетыр къызаухым ыуж, 1984-рэ илъэсым, сянэрэ сятэрэ мыщ къагъэкIогъагъэх. Сыныбжь илъэс 18 мэхъуфэ мыщ сыдэсыгъ. Сянэу Ирина Виктор ыпхъур Староминской районым щыщ, сятэу Юрий Михаил ыкъор Шапсыгъэ къыщыхъугъ. Мыекъуапэ зыщеджэгъэхэ уахътэм ахэр нэIуасэ зэфэхъу­гъэх, къэзэрэщагъэх. 2004-рэ илъэсым сянэрэ сятэрэ поселкэу ПсышIуапэ къэкощыжьыгъэх. Илъэс пчъагъэ хъугъэу мыщ дэт гурыт еджапIэу N 80-м Iоф щашIэ. Ахэр кIэлэегъэджэ къызэрыкIох, ящыIэныгъэ гъогу мы сэнэхьатым, кIэлэе­джакIохэм арапхыгъ. Сятэ физкультурэр арегъэхьы, Выселки тыщыпсэу зэхъум ащ дэт еджапIэм илъэс 18-рэ изаву­чыгъ, зы илъэсрэ ипэщагъ. Сянэ хьисапымкIэ кIэлэегъадж, педагогикэ IофшIэным иветеран, народнэ просвещением иотличник. Зы гущыIэкIэ — шъхьэкIэфэныгъэшхо зыфашIырэ цIыфых. Сшыпхъоу Валерие медицинэ сэнэхьат зэригъэгъо­тыгъ.

Ежь Роман Адыгэ къэралыгъо университетым экономикэмкIэ ифакультет диплом плъыжькIэ къыухыгъ, ау исэнэхьат рылэжьэнэу хъугъэп. Ащ ушъхьа­гъу гъэнэфагъэ иI.
— Мафэ горэм, а уахътэм ятфэнэрэ курсым сисыгъ, каналэу «НТВ-плюс» зыфиIорэм телекомментаторхэм язэнэкъо­къу зэрэзэхищэрэм фэгъэхьыгъэ мэкъэгъэIу гъэзетым ислъэгъуагъ, — ыгу къэкIыжьы ащ. – СкIуачIэ сыу­плъэкIунэу исхъухьагъ. СицIыкIугъом щегъэжьагъэу футболыр, спортыр сыгу рехьы, арыти, бэрэ сегупшысагъэп. Зэнэкъокъум иапэрэ едзыгъо къызэрэдилъытэщтыгъэмкIэ, такъикъ 15-м телъы­тэгъэ репортаж бгъэхьазырынышъ, телекомпанием фэбгъэхьын фэягъ. Ар згъэцэкIагъэ. Охътабэ темышIэу Москва къырашIыкIи къысфытеуагъэх, къыкIэлъыкIорэ турым сызэрихьагъэр къыса­Iуагъ. Нэбгырэ 16-м щыщэу щыр IофшIапIэм рагъэблэгъагъэх. Зинасып къыхьыгъэхэм сэри сащыщыгъ. Ар зыхъугъэр 2007-рэ илъэсым ибжыхь. Эфирым апэрэу сыкъызихьагъэр илъэс тешIа­гъэу ары. Испанием икомандэхэу «Альмерия» ыкIи «Севилья» яIэгъэ ешIэгъум Iоф дэсшIэнэу сыригъэблэгъагъ Михаил Поленовым. Мы мафэр егъашIэм сыгу илъыщт, лъэшэу сыгумэкIыщтыгъ, къэсIощтыр къызгурыIощтыгъэп. Телевизорым укIэрысэу футболым уеплъы зыхъу­кIэ, зэкIэри IэшIэхэу къыпщэхъу, ау ар зэрэкIорэр къипIотыкIыныр псынкIэп, пшъэдэкIыжьышхо пылъ. Мыщ дэжьым сиIофшIэгъухэр лъэшэу IэпыIэгъу къыс­фэхъугъэх. Апэрэ уахътэр ары сыдигъуи къиныр, нэужым сиIофшIэн сыхэгъозагъ.
«НТВ-плюс» зыфиIорэм зыIохьэм Роман ныбжьыкIагъ, бэ зэригъэшIэжьыгъэр. Джы непэ Iоф зыщишIэрэ федеральнэ каналэу «МАТЧ-ТВ-м» игугъу дахэкIэ ешIы, ащ лъэшэу фэраз. Угу рихьырэ сэнэхьатым узэрэрылажьэрэм дакIоу, Iоф къыбдэзышIэхэрэм зэфыщытыкIэ дэгъу зэфыряIэным имэхьанэ ащ хегъэунэфыкIы. Мы лъэныкъомкIэ ­
инасып къызэрихьыгъэр игуапэу къыхегъэщы.
— Телеканалым фэбэныгъэ хэлъэу къыщыспэгъокIыгъэх, — еIо Нэгъуцум. — Тиколлектив адрэхэм атекIы, зы унагъом фэдэу тызэхэт. Шъэф горэм шъущызгъэгъозэн: нэмыкI каналхэм Iоф ащытшIэнэу къытаджэхэу къыхэкIы, ау МАТЧ-ТВ-м ежь ишIоигъоныгъэкIэ зи IукIыжьырэп. Ащ фэдэ хъугъэми, гущыIэм пае, нэмыкI проект гъэшIэгъонхэм тахэлэжьэнэу тызырагъэблагъэкIэ, шIокI имыIэу тиканал гупсэ къэтэгъэзэжьы. Илъэс пчъагъэ хъугъэу Iоф зысшIэрэм лъэбэкъоу сшIыгъэм сырыкIэгъожьэу къыхэкIыгъэп. Мыщ дэжьым ахъщэми мэхьанэшхо иIэп, бэхэм къашIошIы лэжьэпкIэшхо къэтхьэу, ау арэущтэу щытэп. ЗэкIэми тызэзыпхырэр тиIоф­шIэн, тищыIэныгъэ изы Iахьышхо хъугъэ сэнэхьатыр ары.
Комментаторым иIофшIэн къызэрыкIоу зэрэщымытыр Роман къыхегъэщы. Зылажьэрэм къыщегъэжьагъэу репортаж гъэшIэгъоныбэ къыгъэхьазырыгъ. Ащ епхыгъэу, къэралыгъор ыкIи дунаир къызэпикIухьанхэ, спортсменхэм ыкIи тренерхэм гущыIэгъу афэхъун, ешIэгъур зэрэкIуагъэм фэгъэхьыгъэ зэхэфын программэхэм ахэлэжьэн фае. ­Ежьыри футбол ешIэ, игупсэ Шъачэ ыкIи къыпэблэгъэ Мыекъуапэ ащызэхащэрэ шIушIэ Iофтхьабзэхэм игуапэу ахэлажьэ.
Исабыигъо зыщыкIогъэ хы ШIуцIэ Iушъор, янэжъэу ТIэшъу Хъуриет дэжь щигъэкIогъэ уахътэр Роман шIукIэ ыгу къинэжьыгъэх. Ащ мэхьанэшхо зэрэритырэр игущыIэхэм къахэщы.
— Станицэу Выселки сыщеджагъ, ау гъэмэфэ зыгъэпсэфыгъо уахътэр къызэрэсэу Шъачэ сыкъакIощтыгъ, — игукъэ­кIыжьхэм тащегъэгъуазэ тигущыIэгъу. – Выселки бэрэ сыщыпсэугъ, ащ ныбджэгъубэ щысиI, ау сыдигъуи фэбэ-фабэу сыгу илъыр сянэжъ иунэ щызгъэкIогъэ уахътэр ары. Мы чIыпIэм ичIыопс, ицIыфхэр шIу дэдэ сэлъэгъух. Москва а зэкIэми лъэшэу сащыщэкIэ. СицIыкIугъор ыкIи синыбжьыкIэгъур зыщыкIуагъэр ренэу сыгу илъ. Зыхэр мэзхэм ыкIи шъофхэм афэщагъэх, сэ сыгу зэдэщыIэр тикъушъхьэхэр ары. Ныбджэгъухэри ренэу сыгу къэкIых. Ахэр непэ къэралыгъом ишъолъыр зэфэшъхьафхэм ащэпсэух, ау хэкIыпIэ къэтэгъоты, телефонымкIэ ыкIи интернетымкIэ тызэдэгущыIэ, тызэпэблагъэх, зэныбджэгъухэу тыкъэнэжьыгъ. Шапсыгъэ фыщытыкIэу фысиIэр гущыIэхэмкIэ къэIогъуай. Сэнэхьатэу къыхэсхыгъэм ишIуагъэкIэ IэкIыб къэралыгъуабэхэм сащэIэ, ау гухэкI нахь мышIэми, сыкъыз­щыхъугъэ чIыпIэм сыкъэкIонэу бэрэ къыхэкIырэп. А хэукъоныгъэр джырэблагъэ шIокI имыIэу дэзгъэзыжьыщт.
Ныбэ Анзор.