Дзэ егъэджэн гупчэу Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым къыщызэIуахыгъэм мы мафэхэм апэрэ егъэджэнхэр щыкIуагъэх. УФ-м и Правительствэ ышIыгъэ унашъом диштэу ар агъэпсыгъ. Урысыем и УIэшыгъэ КIуачIэхэм апае IофышIэхэр мыщ щагъэхьазырыщтых. Урысыем и Дзэ-космическэ кIуачIэхэр ары ащ фэгъэзагъэхэр.

Мы апшъэрэ еджапIэм истуденти 101-рэ курсант хъугъэ. «Планерхэмрэ цIыф имысэу быбэрэ пкъыгъохэмрэ ямеханик» зыфиIорэм нэбгырэ 33-рэ, «ЦIыф имысэу быбырэ пкъыгъом иоператор» зыфиIорэм нэбгырэ 68-рэ ачIэхьагъ.
Дзэ егъэджэн гупчэм ипащэу Нурлан Самадьяновым къызэриIуагъэмкIэ, зы чIыпIэм нэбгыритIу итыгъ, зэнэкъокъу шIыкIэм тетэу ныбжьыкIэхэр къыхахыгъэх. ЫпэрапшIэу шIэныгъэшхо ыкIи физическэ ухьазырыныгъэ дэгъу зиIэхэм фэгъэкIотэнхэр афашIыгъэх. Дзэ-медицинэ комиссие ахэм нэужым арагъэ­кIугъ ыкIи физическэ ухьазырыныгъэу яIэр республикэ стадионым щауплъэкIу-­
жьыгъ.
Курсантхэр илъэситIум къыкIоцI тхьамафэм зэ рагъэджэщтых. Ащ ыуж дзэ присягэ ахэм аштэщт, зэреджагъэхэр къэзыушыхьатрэ тхылъхэр ыкIи дзэ билетхэр аратыжьыщтых, УФ-м и УIэшыгъэ КIуачIэхэм язапас хэхьащтых.

Мыщ фэдэ Дзэ егъэджэн гупчэ рес­публикэм иIэ зэрэхъугъэм мэхьанэ ин иI. Егъэджэн-лабораторнэ базэм изэтегъэпсыхьан АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат лъэшэу ынаIэ тет. Республикэ бюджетым къыхэхыгъэ сомэ миллион 15 фэдиз гупчэм ишIын ыкIи изэтегъэ­псыхьан пэIуагъэхьагъ. Ар тIоу зэтеутыгъ, игъэпсын зэкIэмкIи сомэ миллион 50,6-рэ тефагъ.
— Нэпэ егъэджэнхэр апэрэу зэхэтэщэ. Курсантхэм пшъэрылъэу яIэхэр джыри зэ агу къэдгъэкIыжьыгъэх ыкIи апэрэ лекцие яIагъ. Егъэджэнхэм ямыза­къоу практическэ IофшIэнхэр афызэхэтщэнхэу тимурад. Ахэм афытегъэпсыхьэгъэ Iэмэ-псымэхэр зэкIэ тиIэх. Гупчэм икурсантхэм джащ фэдэу гъэсэныгъэ тедзэ ядгъэгъотыщт, пилот зэрымыс быбырэ аппаратхэм япхыгъэ специалистхэр дгъэсэщтых. УФ-м и УIэшыгъэ КIуачIэхэм язапас ныбжьыкIэхэр зэрэхэтыщтым имызакъоу, шIэныгъэу зэрагъэ­гъотырэм ишIогъэшхо къэкIощт, чIыпIэ зэфэшъхьафхэм ар ащагъэфедэн алъэ­кIыщт, — къыIуагъ Нурлан Самадьяновым.
Егъэджэнхэм ауж курсантхэр хэушъхьа­фыкIыгъэу компьютерхэм акIэрысхэу, виртуальнэ нэгъунджэхэр акIэлъхэу, пилот зэрымыс быбырэ аппаратхэр зэрэбгъэIорышIэщтхэр зэрагъэ­шIагъ. Мыщ фэдэ егъэджэнхэм ауж полигоным ахэр ащэщтых. Дзэм зыфагъэхьазырыным епхыгъэ лъэныкъохэм афагъэсэщтых, я 3 — 4-рэ семестрэхэм пилот зэрымыс быбырэ аппаратхэр зэрэзэхэпхыщтхэр, зэрэзэхэплъхьащтхэр, зэрэбгъэфедэщтхэр зэрагъэшIэщтых.
Джащ фэдэу дрон зэфэшъхьафхэм язэхэлъыкIэ курсантхэм арагъэлъэгъущт, нэужым ар агъэфедэн алъэкIыным фагъэсэщтых.
Дзэ егъэджэн гупчэр непэрэ лъэхъа­ным ищыкIэгъэ шъыпкъэу щыт. Непэрэ мафэм ехъулIэу Урысыем ащ фэдэ чIыпIи 132-рэ иI. Мы илъэсым 17 къызэIуахыгъ, ахэм ащыщ Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым щагъэпсыгъэри. Хэгъэгур къэухъумэгъэ­ным ар фэIорышIэ.
Дзэ егъэджэн гупчэр зычIэт унэм егъэджэн-лабораторнэ ыкIи гъэцэкIэжьын базэ дэгъу зэриIэр нэрылъэгъу тфэ­хъугъ. ЕджэпIэ классхэр, Iашэр зычIэлъыщт чIыпIэр зэтегъэпсыхьагъэх.
ЕджапIэм джащ фэдэу тир щагъэ­псыгъ, ащ компьютерхэр, оргтехникэр, проекторхэр, симуляторхэр, интерактивнэ пкъыгъохэр, пилот зэрымыс быбырэ аппаратхэр ыкIи нэмыкIыбэхэр чIэплъэ­гъощтых. УФ-м и УIэшыгъэ КIуачIэхэм яшIэныгъэ-гъэсэныгъэ гупчэхэм зэпхыныгъэ адыриIэу Iоф ышIэщт. КIэлэегъа­джэхэм запасым щыIэ офицерхэр ахэтых.
Курсантхэм ащыщхэм гущыIэгъу тафэхъугъ.
Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым икъутамэу Яблоновскэм дэтым иятIонэрэ курс щеджэрэ Михаил къызэрэтиIуагъэмкIэ, Дзэ егъэджэн гупчэм зэрэчIэфагъэм рэгушхо. Хъулъфыгъэ пэпчъ дзэм епхыгъэ лъэныкъо пстэури ышIэн фаеу ащ елъытэ. Таможнэ IофымкIэ сэнэхьатэу зэригъэгъотырэм игъусэу дзэм ылъэныкъокIи ухьазырыныгъэ зэриIэщтым ишIуагъэ къэкIощтэу елъытэ, апэрэ мафэр шIогъэшIэгъонэу кIуагъэ. Тхьамафэм зэ нэбгыри 7 Яблоновскэм къикIыхэзэ къэкIощтых. Дзэ кафедрэм ишапхъэхэмкIэ зэреджэщт­хэм ишIуагъэкIэ мы уахътэм дзэ къулыкъу ыхьыгъэу къызэрэфалъытэщтыр, нэужым УФ-м и УIэшыгъэ КIуачIэхэм ахэхьанэу фитыныгъэ зэриIэщтыр игуа­пэу кIэлэ ныбжьыкIэм къеIо.

Илья Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым ия 3-рэ курс ис.
— Сятэжъ лIыхъужъныгъэ зэрихьэзэ ихэгъэгу къызэриухъумагъэр дэгъоу сэшIэ, ащ шъхьэкIэфэныгъэ фэсэшIы. Ащ къыхэкIыкIэ дзэм фэгъэхьыгъэ шIэныгъэхэр зэзгъэгъотынэу сыфай, сищыIэныгъэ гъогу ащ есымыпхыщтыми, цIыф зэрымыс быбырэ аппаратхэр мэкъумэщ хъызмэтым щыгъэфедэгъэнхэм нахь зестынэу сыфай. Зэнэкъокъум тыпхырыкIыным пае ушэтын мыпсынкIэхэр ткIугъэх, ащ ыужи хэушъхьа­фыкIыгъэу тагъэхьазырыгъ, дзэ комиссариатым иврачебнэ комиссие ткIугъэ. ИлъэситIум къыкIоцI гъэшIэгъо­н­ыбэ тапэ зэрилъым сицыхьэ телъ, — къыIуагъ Илья.
— Апэрэ мафэр гъэшIэгъонэу кIуагъэ, цIыф зэрымыс быбырэ аппаратыр виртуальнэ нэгъунджэр тIулъэу ­дгъэIорышIагъ. Мыщ фэдэ егъэджэнхэм яшIуагъэкIэ нахь шIэныгъэ куухэр зэдгъэгъотыщтых. Тиапшъэрэ еджапIэ мыщ фэдэ гупчэ къызэрэщызэIуахыгъэм студентхэмкIэ мэхьанэшхо иI. Тызыфеджэрэ сэнэхьатым имызакъоу дзэм ылъэныкъокIэ шIэныгъэ куухэр тиIэщтых, тапэкIэ ахэр къытфэфедэжьыщтых, — еIо Даутэ.

ДЕЛЭКЪО Анет.
Сурэтхэр: Iэшъынэ Аслъан.