Адыгэ къуаем ия XIII-рэ фестивалэу блэкIыгъэ зыгъэпсэфыгъо мафэхэм Адыгеим щыкIуагъэм нэ-
бгырэ минипшI пчъагъэ хэлэжьагъ. Тикъэралыгъо ишъо­лъыр зэфэ­шъхьаф­хэм, IэкIыб къэралхэм къарыкIыгъэ хьакIэхэр ащ къекIолIагъэх. Анахь къое блэгъэ кIыхьэр мы­зыгъэгум фестивалым щашIыгъ. Урысыем ирекорд­хэм я Тхылъ илIыкIохэм ар агъэунэ­фыгъ.

Фестивалыр мэфитIурэ — Iоныгъом и 7 — 8-м — Адыгеим ичIыпIэ анахь дахэхэм ащыщэу Дахъо гъэхъунэм щыкIуагъ. Республикэм имуниципальнэ псэупIэ зэфэшъхьафхэм къарыкIыгъэ лIыкIохэр ащ хэлэжьагъэх. Къалэ ыкIи район пэпчъ ежь ипщыпIэ, ищагу фес­тивалым къыщызэIуихыгъ. ЯIэпэIасэхэм якъэгъэлъэгъонхэмкIэ, мыгъэ Iуахыжьыгъэ хэтэрыкIхэм, пхъэшъхьэ-мышъхьэхэм ягъэлъэгъуапIэхэмкIэ пщыпIэхэр баи­гъэх.
Лъэпкъ шхыныгъо анахь шъхьаIэу адыгэ къуаер цIынэу, гъэгъугъэу, благъэу, щыхьагъэу — лъэпкъ зэфэшъхьафыбэу Адыгеим щашIырэр щагухэм адагъэуцогъэ мэкIайхэм къащыгъэлъэгъо­гъагъ. Адыгэ къуаем хэпшIыкIын плъэ­кIыщт шхыныгъо зэфэшъхьафхэр бзылъфыгъэ пщэрыхьакIоу къэкIуагъэхэм ашIы­щтыгъэх — хьалыжъуи, гуубати, хьаку хьалыжъошхом фэди. Ахэм арагъэгъусэжьыгъэх нэмыкI лъэпкъ шхынхэр, гущыIэм пае, щыпсырэ пIастэрэ, былымылым хэшIыкIыгъэ лылыбжьэрэ мэл гъэжъагъэрэ. Къужъыпс гъэучъыIыгъэр хьакIэхэм апагъохыщтыгъ. ПщыпIэ пэпчъ пхъэ машIокIэ щыпщэрыхьэщтыгъэх. Дахъо гъэхъунэм гъомылэпхъэ мэ IэшIур къытырихыщтыгъ.
Лъэпкъ Iэпэщысэхэр зышIырэ IэпэIасэхэм якъэгъэлъэгъонхэри зэхэщэгъагъэх — пхъэм, гъучIым ахэшIыкIыгъэ пкъыгъо хьалэмэтхэр. Дышъэидэм, пIуаблэм яшIын ишъэфхэр зэзыгъашIэ зышIоигъо­хэм апае десэхэр зэхащэгъагъэх. ХьалыжъошIынымкIэ зызыушэты зышIоигъо­хэми ащ фэдэ амал яIагъ. Общественнэ движениеу «Шыу Хасэм» кIэлэцIыкIухэм апае джэгукIэ зэфэшъхьафхэр зэхищэгъагъэх, гущыIэм пае, кIэшIэгъэ къое гъэгъугъэм кIапсэмкIэ дэпшыезэ нэсышъущтым шIухьафтынхэр къежэщтыгъ, сурэтхэм яшIыни фэчэфэу кIэлэ­цIыкIухэр хэлэжьагъэх.
Фестивалым цIыфэу къекIуалIэрэр зэрэбэдэдэр къыдалъыти, гъэхъунэ гузэ­гум жьау къэзытырэ бгъэгъэ ин щагъэ­Iагъ, ащ Iанэхэр, тIысыпIэхэр щагъэуцу­гъэх. Гупсэфэу ущышхэн, зыщыбгъэпсэфын плъэкIынэу гъэпсыгъагъэ. Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ иунашъокIэ фестивалым кIо зышIоигъохэм апае Мыекъуапэрэ Дахъо гъэхъунэмрэ азыфагу автобусхэр мэфитIум тырагъэу­цуагъэх.
Гъэхъунэ Iупэ шъыпкъэм щагъэуцугъэ пчэгум Адыгеим иискусствэ иIэпэIасэхэм концертхэр къыщатыгъэх. Адыгэ Респуб­ликэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат мэфэкIыр шIуфэс гущыIэхэмкIэ къызэ­Iуихыгъ.

— Адыгэ къуаер — лъэпкъ шхыныгъо анахь шъхьаIэу тиI, ар республикэм инэ­пэеплъ. ХьэкIэпэгъокIынымкIэ, гъомылэпхъэ шIынымкIэ ижъыкIэ адыгэмэ ахэлъыгъэ шэн-хабзэхэр ащ къегъэнафэх. Тиреспубликэ цIыфхэр къырещалIэх ыкIи экономикэм хэхъоныгъэ регъэшIы. ­Адыгэ къуаер Урысыем игъомылэпхъэ брендхэм ясатырэ хэт. Адыгеир ары ныIэп адыгэ къуаер зыщашIырэр. Ижъырэ шIыкIэхэр агъэфедэхэзэ ар ашIы, ары IэшIоу ыкIи псауныгъэмкIэ федэу зы­кIы­щытыр. Тикъэралыгъо ыкIи IэкIыб къэралхэм ябэдзэршIыпIэхэм ар нахь жъу­гъэу атедгъахьэ тшIоигъу. Гъэщ хъыз­мэтшIапIэхэм тапэкIи тадеIэщт ыкIи къэралыгъо IэпыIэгъу ядгъэкIыщт. Фестивалыр а лъэныкъомкIи амалышIу, сыда пIомэ цIыфэу ащ хэлэжьэнэу къакIохэрэм тилъэпкъ шхыныгъохэр зэрауплъэкIурэм имызакъоу, зэрэзэдэлэжьэщтхэ зэпхыныгъэхэр зэдашIых. МэфэкIымкIэ зэкIэми сафэгушIо, щыIэ­кIэшIу пстэуми тиIэнэу есэIуалIэ! — къы­Iуагъ КъумпIыл Мурат.

АР-м и ЛIышъхьэ нэужым пщыпIэхэр къыкIухьагъ. Къэгъэлъэгъонэу ащызэIухыгъэхэм яплъыгъ, къыпагъохыгъэ лъэпкъ шхыныгъохэр ыуплъэкIугъэх, къыпэгъо­кIыщтыгъэ къэшъокIо ыкIи орэдыIо цIы­кIухэм нэIуасэ зафишIыгъ, сурэт задытырагъэхыгъ.
Лъэпкъ къашъомкIэ къэралыгъо академическэ ансамблэу «Налмэсым», творческэ зэхэт купэу «Ошъадэм», фольклорнэ купэу «Мыст», нэмыкIыбэхэми мэфэкIыр къагъэдэхагъ.
МэфэкI зещакIом шъхьадж къыздикIыгъэр чэзыу-чэзыоу къаIонэу цIыфхэм закъыфигъэзагъ. Джэуапхэр бэмэ къаты­жьыгъ: Москва, Алма-Ата, Таганрог, Ка­зань, Бурятиер… Адыгэ къуаем имэ­фэкI хэлажьэхэмэ ашIоигъоу чIыпIэ зэ­фэ­шъхьафыбэхэм хьакIэхэр къары­кIыгъэх.

Район пщыпIэхэр
ПщыпIэхэр зым зыр нахь гъэшIэгъоныгъэх, гущыIэм пае, Мыекъуапэ ищагу дэхьагъу мыIэрысэшхом — къалэм ыцIэ къызтекIыгъэ пхъэшъхьэ-мышъхьэм укIо­цIырыкIынэу щытыгъ. Мыекъопэ районым ипщыпIэ исп унэхэр дэтыгъэх. Тэхъутэмыкъое районыр загъэпсыгъэр илъэси 100 зэрэхъурэр къэзыушыхьатырэ тамыгъэхэр щагур къызэрэшIыхьэгъэ чэум тырашIыхьагъ. Кощхьэблэ районым ипщыпIэ щамсый зэмышъогъу гъэIагъэ­хэмкIэ агъэдэхагъ. Теуцожь районым ищагу, пэсэрэ зэманым ашIыщтыгъэм фэдэу, бгъэнышъхьэ унэ псау дагъэуцуагъ. Адыгэкъалэмэ нахьыпэм агъэфедэщтыгъэ кузэкIэтыр япщыпIэ дагъэу­цуагъ, ащ адыгэ къэбыр, тыгъэгъазэр, нэмыкI хэтэрыкIхэр илъыгъэх, къал­мыкъ щаир зыхашIыкIырэ шIорэир зэрыт цэф псэуалъэхэр ащ кIэрытыгъэх.

АР-м и ЛIышъхьэ щагухэр къыкIухьэзэ Джэджэ районым ипщыпIэ зыдахьэм, фестивалыр зэхэщагъэ зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэу «Адыгэ макъэм» ыцIэкIэ еттыгъэ упчIэм иджэуап къытыжьыгъ.
— Илъэс 13-кIэ узэкIэIэбэжьмэ, зыщедгъэжьагъэм къыщыублагъэу, адыгэ къуаем и Мафэ илъэс къэс нахь хэд­гъахъозэ, нахь дахэу тшIыгъэ. Зы мафэп, мэфитIурэ хэтэгъэунэфыкIы. БлэкIыгъэм нэбгырэ мин 35-рэ фэдиз къекIолIэ­гъагъ. Мыгъэ ащ нахьыбэ къекIолIэнэу тыщэгу­гъы. ЦIыфхэм, хьакIэу республикэм къа­кIохэрэм агу рехьы, арышъ, хэдгъа­хъозэ нахь тылъыкIотэнэу тыпылъ. Мы чIыпIэр икъужьырэп. ДжэгокIо гъэхъунэм фестивалыр тхьыжьыным тыпылъ. Ащ нэмыкIэу Тэхъутэмыкъое районым е Адыгэкъалэ чIыпIэ къыщыхэтхынышъ, мыщ фэдэ фестиваль щытшIынэу едгъэ­жьэщт Краснодар игъунэгъоу. ЦIыфхэм якъэкIони нахь псынкIэ хъущт, — хигъэунэфыкIыгъ ЛIышъхьэм.
ПщыпIэхэм ащыжъотыгъ, цIыфэу щызэблэкIхэрэм лъэпкъ шхыныгъохэр ашIогъэшIэгъоныгъэх. Кощхьэблэ районым ипщыпIэ мэл псау жъокум щыпа­лъагъэу щагъажъэщтыгъ. ЛIышэ Алый ащ фэгъэзэгъагъ.

— ТиунагъокIэ непэ тыхэлажьэ фестивалым. Бысымгуащэм лылыбжьэр ешIы, сэ мэлыр сэгъажъэ. Типшъэшъищи, кIалэри къыддеIэх, — еIо Алый.
— Мэлыр жъокукIэ бгъэжъэным пае сыд ищыкIагъэр?
— Зыпари къин хэлъэп. Гурэ псэрэ епхьылIэн фае. Джары анахь шъхьаIэр. Бжьыныфщыгъу теттэкъуагъ, лимоныпс тетыутхагъ, къанэрэр жъокум иIоф. СыхьатитIукIэ хьазыр хъущт.
— Бэрэ мыщ фэдэу упщэрыхьэу къыхэкIа?
— СыкIэлэ дэдэу, илъэс 14 сыныбжьэу Ростов поварэу сыщеджагъ. Къухьэм сисынэу хъугъэ, IофшIапIэхэр зэблэс­хъугъэх, джы лы зыщащэрэ тучаным сы­щэлажьэ, — ар къыIогъэ къодыеу бысымым зекIомэ ащыщэу бзылъфыгъэ горэ къекIолIагъ, мэл гъэжъагъэр ыуплъэкIумэ зэрэшIоигъор риIуагъ.
Тэхъутэмыкъое районым ищагу щыпс мэ IэшIоу къыдилъэсыкIыщтыгъэм узэрищалIэщтыгъ. ПщэрыхьакIохэр — Ацумыжъ зэнысэгъухэу Мариетрэ Айщэтрэ.
— Псэйтыку тыщыщ. Щыпсырэ пIа­стэрэ бэрэ тэшIы, тыкъыращэкIызэ тэ­пщэрыхьэ. Фестивалым шапсыгъэ щыпс щытшIыгъ былымылым хэтшIыкIи. Пчэды­жьым сыхьатыр плIым едгъэжьагъ. Щыуанхэм литрэ шъэрышъэ арэфэ. Щыпсыр щыуанитIу, пIастэр зы щыуан, къэхъункIэ тIэкIу иIэжь, тыхьазыр, — къытфиIотагъ зэнысэгъухэм язырэм. Щыпс щыуанитIоу пахъэр къызтырихыхэрэм ымэ IэшIу Iэгъо-блэгъур зэлъиубытыгъагъ. Бзылъфыгъэхэм агу етыгъэу Iоф зэрашIэрэр анэгухэм къа­кIэщыщтыгъ.

Къое ихынымкIэ зэнэкъокъухэр Дахъо гъэхъунэм щызэхэщэгъагъэх. IэпэIасэхэм шъхьаджи ихьаку ыгъэуцугъ, пхъэ машIо­хэр ашIи, щэр зэрыт щыуанхэр атырагъэуцуагъэх. Ахэм Iоф зэрашIэрэм осэшI купым гъунэ лъифыщтыгъ. Теуцожь районым къикIыгъэ бысымгуащэу, Теуцожь районым культурэмкIэ и Гупчэ ихудожественнэ пащэу Iэшъынэ Нэфсэт ищыуан анахь инэу ыкIи щэу итым къытехъогъэ щэташъхьэр зэрэгъожьышэ дахэм сынаIэ тесыдзагъ. Ащ Iоф зэришIэрэм сылъыплъагъ ыкIи гущыIэгъу сыфэхъугъ.
— Нэфсэт, илъэс тхьапш хъугъа къуае зипхырэр?
— Апэ дэдэ къуаер зисэхым илъэс 14 сыныбжьыгъэр. Чэмищ-чэмитIу ренэу тиIэщтыгъ. Сянэжъ къэгъой-щэягъэу сянэ ащ ыдэжь зэкIом, щэу зэIукIагъэр мыкIодыным пае къуае исхыгъ. Адыгэ бжъэлъэ шъыпкъэ згъэфедагъэ. КилограммитIурэ ныкъорэ къэзыщэчырэ къуаер ащ щызэпырызгъэзэгъагъ. Сянэ къызэкIожьым зэрэгушIогъагъэр къэсэшIэжьы. Гъэщ зехьанымкIэ унагъо се­хьэфэ сянэ сыдеIагъ. Чэмхэри шIу слъэгъущтыгъ, щэр кIэсщыщтыгъ, щхыу искIэщтыгъ.
— Адыгэ къуаем ифестиваль илъэс тхьапш хъугъа узхэлажьэрэр?
— Апэ дэдэ 2023-рэ илъэсым сыхэлэжьэгъагъ. ЯтIонэрэ чIыпIэр къыщыс­хьыгъ. ЗызгъэшIэгъожьыщтыгъ — сэщ нахьыжъхэри хэлажьэхэба, сызэратекIошъугъэр. Мыгъэ егъэблэгъэ тхылъыр къызагъэхьым, IофшIэным сыпэкIыгъэу зызгъэпсэфэу сыщысыгъ. СыкIонэу къы­заIом, сыгушIуагъ ыкIи сыгумэкIыгъ. Нахь зэгъэуIугъэ шIэныгъэхэри къыс­IэкIэхьагъэх, зысыушэтыжьынэуи сы­фэягъ. «ЦIыфмэ агъэшIэгъон горэ къыз­къосхын слъэкIыщта?» сIуи сызэуп­чIыжьыгъ.
— Къоехьал дэгъу ипхыным пае щэ литрэ тхьапш ищыкIагъэр?
— КилограммитIу къэзыщэчырэ ­къуаер ипхыным пае щэ литрэ 15 ищыкIагъ. Непэ сэ щэ литрэ 20 згъэхьазырыгъэр, къоехьалитIу ащ хэкIыщт.
— Щэр хэт къышъозытыгъэр?
— Унэгъуащэ, культурэм и Унэу Нэчэрэзые дэтым ипащэу Мэлгощ Зурет ичэмхэм къакIэкIыгъэ щэу щыт. Чэм зытфы-зых Зурет ыIыгъ. ЯунагъокIэ гъэщым лъэшэу пылъых.
— Адыгэ къое IэшIу ипхыным сыд шъэфэу хэлъыр?
— Зи шъэф гъэшIэгъон хэлъэп, кIо, сэ сесэжьыгъэн фае. Уищи, уимашIуи, уикъоепси зэтефэнхэ фае. Щэм тхъубэ хэлъ зыхъукIэ, къуаер IэшIу зэрэхъущтым щэч хэлъэп. Ау машIор ебгъэгуао хъущтэп. Щэр къэжъонэу зэрэригъэжьа­гъэм тетэу машIор Iупхын фае, сыда пIомэ умышIахэу щэр къызыпшIутежъорэм — хэплъэ-хэкIыжь. Уикъуае зэрэмыхъущтым уицыхьэ тегъэлъ. Къоепсыр мыхэфэ дэдэу, мыпсычэрашхъоу щытын фае. ТIэкIу хэфэгъакIэу хэлъым тхъур къыдидзыещт, ар зэIэпшIэн фае. Къуаеу къыдихьыерэм ычIэгъ учIэIабэзэ, къое­псыр тепкIэжьызэ пшIын фае къуаер зэрэIыгъыным пае.

Теуцожь районым пщэрыхьэкIо бэлахь къызэрикIыгъэр нэрылъэгъу сфэхъугъ. ИщыкIагъэм нэсыфэ щэр къыгъэплъи, къоепс ритыжьыгъ. ЩыуаныбгъухэмкIэ къоепсыр щэм хикIэзэ къуаер къыриригъэхыгъ. Къашыкъ гъуанэкIэ къыхэхыгъуаеу, къуаер Iужъоу къырихыгъ. Чыматэхэм ар аригъэкIугъ. Щыгъу атыри­тэкъожьызэ, тыриубыхьэщтыгъ. Нэфсэт иIофшIакIэ тшIогъэшIэгъонэу тылъыплъагъ. Фэкъулаеу къуаеу къырихыгъэхэр чыматэм щызэпыригъэзэжьыгъэх. КъоехьалитIур хьазыр зэхъум, къеплъэу Iутыгъэхэр Iэгу фытеуагъэх. Чэу шIыхьагъэу зэнэкъокъущтыгъэхэр зыдэтыгъэхэм шъхьапырыIэбыкIыхэзэ хьакIэхэр къуаем хаIэщтыгъэх, иIэшIугъэ аушэтыгъ. Агу зэрэрихьыгъэм ишыхьатэу ятIуанэуи, ящанэуи къылъыIабэщтыгъэх. Сэри ащ сыхэIэбагъ ыкIи сшхыгъэ къуаер Iушъхьэм къытенэжьэу сшIоIэшIу дэдагъ.
Зыфэдэ къэмыхъугъ
Аузэ, пстэури зажэщтыгъэ уахътэр къэсыгъ. Джэджэ районым ищэ завод къое гъэгъугъэ благъэу чэщ-зымафэм нэбгырэ 12-мэ щашIыгъэр щыхьагъэу пчэгум къырагъэуцуагъ. Зым къытыращызэ нэмыкI Iэмэ-псымэм тыращыхьэзэ къое благъэм икIыхьагъэрэ ионтэ­гъугъэрэ ашыгъэх. Метри 189-рэ ыкIи килограмми 195,8-рэ къое благъэр зэ­рэхъущтыгъэр. Щэ тонн минитIурэ ныкъорэм ар хашIыкIыгъ. Ащ фэдэ Урысыем джынэс щамышIыгъэу рекордхэм я Тхылъ щатхыгъ. Къуаер Iахь-Iахьэу зэпаупкIи, фестивалым къекIолIэгъэ хьакIэхэм атырагощагъ. БлэкIыгъэ илъэс­хэм фестивалым анахьыбэ къэзыщэчырэ адыгэ къуаер килограмми 140-м къехъоу къыращэлIэгъагъ, анахь хьалы­жъо иныр щагъэжъэгъагъ, адыгэ къуаер зэдэзышхырэ нэбгырэ пчъагъэмкIи зыфэдэ къыхэмыкIыгъэ пчъагъэ агъэу­нэфыгъагъ.
Адыгэ къуаем ифестиваль джащ фэдэ хьалэмэтыгъэхэр щэхъух, лъэпкъ шхыныгъом шъолъырым ыцIэ дахэкIэ егъэIу.
Фестивалым иапэрэ мафэ лазер къэгъэлъэгъонкIэ ыкIи жъогъо тэпкIэ аухыгъ.
МэфэкIым паублэжьыгъ
ЯтIонэрэ мафэми пщыпIэхэм, ермэлыкъ-къэгъэлъэгъонхэм Iоф ашIагъ, IэпэIасэхэм ядесэхэр гъэхъунэм щыкIуагъэх, хьакIэу фестивалым къеблэгъа­гъэхэм апае пчэгу гъэIагъэм концертыр зэпымыоу щыкIощтыгъ. Тиреспубликэ имызакъоу, къош шъолъырхэм къарыкIыгъэ къэшъокIо ыкIи орэдыIо купхэм мэфэкIыр къагъэшIэтыгъ. «Гуфит», «Къушъ­хьэчIэсхэр», «Пламя», «Джэныкъу», «Удж», «Къамыл», «Бэрэчэт Босын», «Тульские девчата», «Бзэрабзэ», «Абреки», «Гухэлъ» зыфиIорэ купхэм яартистхэм зыкъагъэлъэгъуагъ. Дзыбэ Мыхьамэт, Лъачэ Альберт, Иуаныкъо Бетал, ДышъэкI Артур, Теркъулэ Астемир, Хъут Заремэ, Хьаткъо Раситэ орэдхэр къаIуагъэх. Пчэгум итыгъэ зе­кIохэр артистхэм якъэгъэлъэгъонхэм къадашъощтыгъэх.
Агу рихьырэ Iэпэщысэхэр, лъэпкъ шхыныгъохэр хьакIэхэм ащэфыщтыгъэх.
Анахь дэгъухэр
Фестивалым зэнэкъокъу зэфэшъхьафэу щызэхащэгъагъэхэм ятIонэрэ мафэм зэфэхьысыжьхэр афашIыгъэх. Лъэпкъ шIыкIэм тетэу анахь дэгъоу зипщыпIэ зэIузыхыгъэхэмкIэ Адыгэкъалэ — апэрэ, Тэхъутэмыкъое районым — я 2-рэ, Шэуджэн районым — я 3-рэ чIыпIэхэр афагъэшъошагъэх.
Анахь дэгъоу адыгэ къуаер изыхыгъэ бысымгуащэхэр: апэрэ чIыпIэр — Iэ­шъынэ Нэфсэт, Теуцожь район, ятIонэрэ чIыпIэр — БрантIэ Анжел, Красногвардейскэ район, ящэнэрэр — Ацумыжъ Месеркан, Тэхъутэмыкъое район.
НэIуасэ тшIыгъэ Iэшъынэ Нэфсэт апэрэ чIыпIэр зэнэкъокъум къызэрэщихьыгъэмкIэ тыфэгушIуагъ. ЫгукIэ зэхишIэрэм тыкIэупчIагъ.
— ОгушIуа пIомэ, сэгушIо. Ау мы текIоныгъэр сэ сизакъоп зиер. Районым ий, районым ынап. СиIофшIэгъоу фес­тивалым къэкIуагъэхэм акIуачIэ хэлъ. Мыгъэ Теуцожь районыр илъэси 100 зэрэхъурэм фэсэгъэхьы.
Адыгэ шхыныгъохэм яшIынкIэ иIэпэIэ­сэныгъэкIэ къыхагъэщыгъэхэр: апэрэ чIыпIэр — Бзэсэжъ Милан, Кощхьэблэ район, ятIонэрэ чIыпIэр — Схьатбый ФатIимэт, Джэджэ район, ящэнэрэр — Кучмэз Мерэм, Мыекъопэ район.
Адыгэ хьалыжъом ишIынкIэ апэрэ чIыпIэр къыдэзыхыгъэр Мыекъуапэ щыщэу Сет Саид, Кощхьэблэ районым къикIыгъэ бысымгуащэу Батырбый Сусан­нэ ятIонэрэ чIыпIэр фагъэшъо­шагъ, Красногвардейскэ районым иIэпэ­Iасэу Мэрчанэ Сусаннэ ящэнэрэ хъугъэ.
Бэрэ агу илъыщт
Фестивалым ихьакIэхэри, зэнэкъо­къухэм ахэлэжьагъэхэри адыгэ джэгум кIэухым зэфищагъэх, удж хъураим мэфэкIыр зэфишIыжьыгъ.
Адыгэ къуаем ифестиваль гъэ къэс зеушъомбгъу, хьакIэу хэлажьэхэрэм япчъагъэ хэхъо, къакIохэрэм ащымыгъуп­шэжьэу къыкIэлъыкIорэ илъэсым ежэх, Адыгеим илъэпкъ шхыныгъо IэшIу цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафхэр зэрещалIэх, республикэм ягуапэу къэкIох, адыгэ къуаер — Адыгеим къыщепсырэ тыгъэм иIахь — къыздикIыгъэ лъэныкъохэм зыдахьыжьы. Ащ фэдэ мэфэкI зыщашIырэр тишъолъыр ныIэп, Адыгеим щы­псэурэ цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафхэр ащ рэгушхох!

ШъушIэным пае. Илъэси 5-м къыкIоцI республикэм къуаеу къыщыдагъэкIыгъэм тонн мин 11-кIэ хэ­хъуагъ. ЫпэкIэ къое тонн мин 17,1-рэ къыдагъэкIыщтыгъэмэ, джы тонн мин 28,1-м нагъэсыгъ. Адыгеим ипредприятиехэм 2024-рэ илъэсым имэзибл къое тонн мин 18,6-рэ къыдагъэкIыгъ. 2023-рэ илъэсым джащ фэдэ илъэхъан егъэ­пшагъэмэ, проценти 115,8-рэ ар мэхъу. АщкIэ зишIуагъэ къакIорэр къэралыгъом гъэщхэкIхэр къыдэзыгъэкIырэ предприятиехэм IэпыIэгъу зэраригъэгъотырэр ары. ГъэрекIо Адыгеим ипредприятиехэм сомэ миллион 96-рэ хъурэ субсидиехэр, фэгъэкIотэныгъэ зиIэ чIыфэхэу сомэ миллиард 1,3-рэ фэдиз хъурэр къаратыгъэх.
Адыгеим и ЛIышъхьэ зэрэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, республикэм ипащэхэр гъэщхэкIхэр къыдэзыгъэкIырэ предприя­тиехэм тапэкIи IэпыIэгъу афэхъущтых.
«ГъэщхэкIхэр къыдэзыгъэкIырэ предприятиехэм тапэкIи Iэпы­Iэгъу ядгъэгъотыщт, ащкIэ амалыкIэхэр къызфэдгъэфедэщтых. Адыгэ къуаем ифестиваль ащ фэдэ амалхэм ащыщ. ЦIыфхэр мыщ къызыкIакIохэрэр лъэпкъ шхыныгъохэм ахэIэнхэу, ябизнес зыра­гъэушъомбгъунэу ары», — къы­Iуагъ Адыгеим и ЛIышъхьэ.
Тэу Замир.