Адыгеим ишыудзэрэ Пшызэ шъолъыр икъэзэкъхэмрэ ядзэкIолI зэкъошныгъэ ишIэжь Мафэ ыкIи Кавказ шыудзэр загъэпсыгъэр илъэси 110-рэ зэрэхъурэм афэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэхэр тыгъуасэ Мыекъуапэ щыкIуагъэх .

Хэгъэгу зэошхом хэкIодагъэхэм ясаугъэт дэжь шIэжь зэхахьэр щырекIо­кIыгъ Общественнэ организациеу «Шыу Хасэм» АР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет иIэпыIэгъоу Iофтхьабзэр зэхащагъ.
Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым, Краснодар краим, Чэчэным, Ингушетием, Дагъыстан къарыкIыгъэ шыухэр апэу къуаджэу Улапэ екIолIагъэх. Мы чылэм Апэрэ хэгъэгу заом хэлэжьэгъэ тичIыпIэгъу-кавалеристхэм афэгъэхьыгъэ саугъэт къы­щызэIуахыгъ ыкIи мэфэкIым ихэгъэу­нэфыкIын къыдыхэлъытэгъэ Iофтхьэбзэ шъхьаIэхэр мыщ щыкIуагъэх.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъэхэр Улапэ щыпсэухэрэм ыкIи ныбжьыкIэхэм аIукIагъэх, «Iэл дивизиекIэ» зэджагъэхэм хэтыгъэхэм лIыхъужъныгъэу зэрахьа­гъэр агу къагъэкIыжьыгъ, яшIэжь агъэлъэ­пIагъ.
Iофтхьабзэу «Зэкъошныгъэм икавалерие» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу тыгъуасэ шыухэр Улапэ къикIыхи Адыгеим ипсэупIэхэр къызэпачыхэзэ Мые­къуапэ къэсыгъэх. Ахэм зэкIэмкIи километрэ 70-рэ фэдиз къызэранэкIыгъ. Хэгъэгу зэошхом хэкIодагъэхэм ясаугъэтэу республикэм икъэлэ шъхьаIэ щыIэм дэжь ахэр къыщызэрэугъоигъэх, Хэгъэгум пае зыпсэ зытыгъэ дзэкIолIхэм шъхьащэ афашIыгъ, яшIэжь агъэлъэ­пIагъ.

«Урысыем итарихъ хэмыкIокIэжьын лъэуж къыханагъ тилъэпкъэгъухэм къа­хэкIыгъэ лIыхъужъхэм. Пыеу къапэуцурэм псэемыблэжьэу ахэр езэуагъэх. Тарихъым шыхьатыбэ хэт къушъхьэчIэс­хэмрэ къэзэкъхэмрэ дзэкIолI зэкъо­ш­ныгъэу дунэе зэуитIум къащагъэлъэгъуа­гъэр. Непи тидзэкIолIхэм лIыблэнагъэ ахэлъэу хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием япшъэрылъ щагъэцакIэ», — къыщитхыгъ АР-м и ЛIышъхьэ ителеграм-канал.
Шыу Хасэм итхьаматэу Тхьапшъэкъо Альберт шыухэм шIуфэс гущыIэхэмкIэ закъыфигъэзагъ, лъэпкъ зэфэшъхьафхэм азыфагу илъ зэгурыIоныгъэр, зыкIыныгъэр гъэпытэгъэнхэмкIэ мы Iофтхьабзэм мэхьанэшхо зэриIэр ыкIи зипэщэ организациер ащ зэрэфэIорышIэрэр хигъэу­нэфыкIыгъ.
Джащ фэдэу лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэ­хэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэ игуадзэу Константин Щербаковыр зэхахьэм къыщыгущыIагъ. Тикъэ­ралыгъо щыпсэурэ лъэпкъхэм ныбджэгъуныгъэ, зэгурыIоныгъэ азыфагу илъэу псэунхэм, къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм титарихъ ашIэу пIугъэнхэм Iоф­тхьабзэр зэрэфэIоры­шIэрэр ащ къыхигъэщыгъ.

Къэзэкъ генералэу Владимир Громовым къызэриIуагъэмкIэ, ып­шъэкIэ зи­гугъу къэтшIыгъэ дивизиер 1914 — 1918-рэ илъэс­хэм щыIэгъэ заом итарихъ къыхэнэ­жьыгъ. Адыгэмэ ямызакъоу, нэмыкI шыу полк­хэу ащ хэтыгъэхэри пхъашэу зэуа­гъэх. Мы заор тарихъым егъашIи хэ­кIо­кIэщтэп.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъэхэм ащыщхэм Шыу Хасэм ищытхъу тхылъхэр афагъэшъошагъэх. Ащ ыуж саугъэтым къэгъагъэхэр кIэралъхьагъэх, дзэкIолIхэм шъхьащэ афашIыгъ.
Джащ фэдэу «ДзэкIолI зэкъошныгъэр» зыфиIорэ Iэнэ хъураер АР-м и Лъэпкъ музей тыгъуасэ щыкIуагъ. Пчыхьэм творческэ купхэм концерт къатыгъ. Ахэр зэрэкIуагъэхэр нахь игъэкIотыгъэу тигъэзет изичэзыу къыдэкIыгъо къыщыттыжьыщт.
КIАРЭ Фатим.