Top.Mail.Ru

Лъэпкъ культурэм ымакъэ мэжъынчы

Image description

Адыгэ Республикэм культурэмкIэ и Министерствэрэ лъэпкъ культурэм и Гупчэрэ кIэщакIо зыфэхъугъэхэ Iофтхьабзэу «Адыгэ культурэм ифестиваль» зыфиIорэм гала-концертыр кIэух дахэ фэхъугъ.

Медалэу «Адыгеим и Щытхъузехь» зыфиIорэр къызфагъэшъошагъэу, Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо академическэ ансамблэу «Налмэсым» икъэшъо дахэкIэ Iофтхьабзэр аублагъ.
МэфэкI зэхахьэр къызэIуихыгъ Адыгеим культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ.
Адыгэ Республикэм и ЛIы­шъхьэу КъумпIыл Мурат ыцIэкIэ гала-концертым хэлажьэхэрэм шIуфэс сэлам шъосэхы. Тилъэпкъ инеущырэ мафэ нэфэу, хахъо иIэу, гъэхъэгъэ инхэр ышIыхэу, ищытхъу зиIэтызэ ыпэкIэ лъыкIотэнэу тшIоигъомэ, непэ тиныбжьыкIэмэ ягъэсэныгъэ-пIуныгъэ тынаIэ тедгъэтын фае. ЕгъашIэм тиадыгэ лъэпкъ зыгъэ­дахэрэр, зыгъэлъапIэрэр шэн-зекIокIэ дахэу иIэхэр, зэдеIэжьыныр, гукIэгъуныгъэр, шъхьэкIэфэныгъэр, цIыфыгъэр, зэфэныгъэр, шъыпкъэныгъэр ары. Тикультурэ бай зыIэтырэ IэпэщысэшIыным, орэд къэIоным ыкIи къашъом такъыпкъырыкIызэ, тиныбжьыкIэхэр мыщ фэдэ шэн-хабзэхэм къафэтщэнхэ фае. АщкIэ амалэу щыIэхэр зэкIэ непэ тэгъэфедэх, къыIуагъ Аулъэ Юрэ.
АР-м и ЛIышъхьэ иунашъокIэ «Адыгэ Республикэм культурэмкIэ изаслуженнэ IофышI» зыфиIорэ щытхъуцIэр Къэрэщэе-Черкесым культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу Джумае Али фагъэшъошагъ.
Адыгэ лъэпкъым игушъхьэлэжьыгъэ ибаиныгъэ къагъэлъэгъонэу тифестиваль къеблэгъагъэх шъолъыр зэфэшъхьафхэм къарыкIыгъэ орэдыIо, къэшъокIо, адыгэ музыкальнэ Iэмэ-псымэхэм къязыгъэIорэ купхэр ыкIи IэпэIасэхэр.
Темыр Осетием — Аланием иорэдыIо купэу «Мэздэгу адыгэхэр», Пшызэ шъо­лъыр къикIыгъэ купэу «Насып», Къэбэр­тэе-Бэлъкъарым илъэпкъ орэдыIо купэу «Шэджэм псыкъелъэ», къуаджэу Кургъо­къой музыкальнэ Iэмэ-псымэхэмкIэ икупэу «Зих», Къэрэщэе-Черкесым и Хьабэз район иорэдыIо купэу «Черкесия», Адыгэкъалэ, Мыекъуапэ, Шэуджэн, Тэхъутэмыкъое,Теуцожь районхэм къарыкIыгъэхэ творческэ купхэр концертым хэлэжьагъэх.


Адыгеим изаслуженнэ журналистэу ТIэшъу Светланэрэ Бэгъушъэ Хъызыррэ Iофтхьабзэр зэращагъ.
Адыгэ культурэм ифестиваль илъэс тIокIырэ плIырэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, 2000-рэ илъэсым, тиреспубликэ апэрэу щызэ­хащэгъагъ. Ащ къыщегъэжьагъэу лъэпкъ гушъхьэлэжьыгъэр зышIогъэшIэгъонхэмкIэ ар хэушъхьафыкIыгъэ, гум къинэжьырэ, цIыфхэр анахь зажэхэрэ зэхахьэ хъугъэ. Ащ къыщегъэжьагъэу фестиваль пэпчъ, анахь макIэмэ, нэбгырэ миным ехъу хэлэжьагъ, непэ къызнэсыгъэми Интернетым иамалхэмкIэ мыщ еплъыгъэ­хэм япчъагъэ бэдэд. Шъолъыр зэфэшъхьафмэ ащыпсэурэ адыгэхэр мыщ хэлажьэх ыкIи зэрифэшъуашэу зыкъыщагъэлъагъо. Хэта непэ зымышIэрэр Афэ­шIыжь Эмин иорэдэу апэрэ фестивалым къыщаIогъагъэр? Е, гущыIэм пае, Псыб­лэнэ Фарук иорэдхэр къэзыIогъэгъэ Джэнчэтэ Айкут? Ащ фэдэу адыгэ культу­рэр къэзгъэбаигъэу макIэп зыцIэ къе­пIон плъэкIыщтыр. Апэрэ Iофтхьабзэм щегъэ­жьагъэу нэIуасэ зэфэхъугъэ цIыф­хэм гуфэбэныгъэу зэфашIыгъэм инурэ непэ къызнэсыгъэми фестивалым шъхьарыт.
ТиIэшъхьэтетхэр, шIэныгъэлэжьхэр ыкIи хасэхэм ялIыкIохэр Мыекъуапэ щызэIокIэх, лъэпкъым тапэкIэ къырыкIощтым, Iофыгъо зэфэшъхьафэу зэшIуахын фаехэм атегущыIэх, хэхэсхэмрэ хэкурысхэмрэ абзи, яшэн-хабзэхэри, якультури зы хъужьыным узэрэдэлэжьэн плъэкIыщт шIыкIэ-амалхэр къыхахых.
Хэкум къэзгъэзэжьыгъэхэм ащыщхэм гъэхъэгъэшIухэр ашIых, лъэпкъ культурэм хэхъоныгъэ ышIыным фэлажьэх. Ахэм ащыщых Адыгеим и Къэралыгъо ансамблэу «Ислъамыем» иорэдыIоу Дэр Абир, творческэ купхэу «Бэгъэуджымрэ» «Синдикэмрэ» ахэтхэ ЛIыбзыухэу Шанрэ Джан­тиррэ.
2020-рэ илъэсым уз мэхъаджэу къе­жьэгъагъэм къыхэкIэу зэхэщакIохэм онлайн шIыкIэм тетэу фестивалыр рагъэ­кIокIыгъагъ. Адыгэхэу нэмыкI къэралыгъохэм ащыпсэухэрэри ащ еплъынхэу ыкIи хэлэжьэнхэу амал яIагъ. Мы илъэ­сыр ары фестивалым игимни заусыгъагъэр, къэралыгъо зэфэшъхьафхэм зэращыпсэухэрэм пае къэмынэу ар зэкIэ адыгэхэм къызэдаIогъагъ.
2022-рэ илъэсым Адыгеим къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэ зыхъугъэр илъэсишъэ зэрэхъурэм фэгъэхьыгъэ Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэу тиреспубликэ щызэхащэгъагъэхэм адыгэ культурэм ифестивали къадыхэлъытэгъагъ. Лъэпкъ культурэм идэхагъэ, ибаигъэ къэзыушыхьатырэ хъугъэ-шIагъэу ар гум къинэжьыгъ. Мыгъи лъэпкъымкIэ мэхьанэ куу зиIэ Iофтхьабзэр лъагъэкIуатэ.
Ар зэхащэнэу зигукъэкIыр адыгэ дунаим щызэлъашIэу, Урысыем, Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Черкесым янароднэ артистэу, Пшызэ шъо­лъырым, Абхъазым искусствэхэмкIэ язаслуженнэ IофышIэшхоу, къэралыгъо шIухьафтынхэм ялауреатэу, композиторэу Дмитрий Шостакович ыцIэкIэ агъэнэфэгъэ премиер, медалэу «Адыгеим и Щытхъузехь» зыфиIорэр къызфагъэшъошагъэу, орэдыус цIэрыIоу Нэхэе Аслъан.
МэфитIум къыкIоцI рекIокIыгъэ фестивалыр ыкIэм фэкIуагъ. Ар зэфишIыжьынэу пчэгум къырагъэблэгъагъ Адыгэ Респуб­ликэм культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу Кушъу Светланэ.
Лъэпкъ шэн-хабзэхэр адыгэ культурэм ибаиныгъ. Сыд фэдэ чIыпIэ хьылъэ тилъэпкъ ифагъэми, къыткIэхъухьэрэ ныбжьыкIэ­мэ япIун, ягъэсэн имэхьанэ къыригъэIыхыгъэп, нахь ыIэтыгъ, ылъапсэ зэригъэпытэщтым пылъыгъ. Тэгугъэ мыщ фэдэ Iоф­тхьэбзэ зэфэшъхьафхэу лъэп­къым зиужьыжьыным фэлажьэ­хэрэм тыдэ щыIэ адыгэхэми зыкъаригъэшIэжьынэу, зэкъуигъэуцожьынхэу, анахь лъэпкъыжъэу дунаим тетхэм ащыщ адыгэ лъэп­къым тапэкIэ къырыкIощтым, инеущрэ мафэ ригъэгупшысэнхэу, абзэрэ яшэн-хабзэхэмрэ къаухъумэнхэм фигъэчэфынхэу, къыIуагъ Кушъу Светланэ.
Адыгэ Республикэм культурэмкIэ и Министерствэ ыцIэкIэ фестивалым хэлэжьагъэхэм дипломхэр ащ афигъэшъошагъ.
ОрэдыIо купэу «Ошъутенэм» хэтхэм, фестивалым хэлэжьагъэхэм ыкIи залым чIэсхэм щытхэу гимныр къызэдаIуагъ.
Адыгэ лъэпкъ къашъохэмкIэ, пэсэрэ орэдыжъхэмкIэ лъэпкъ культурэм, жэрыIо творчествэм ядэхагъэ артистмэ къыраIотыкIыгъ. Лъэпкъэу къызхэкIыгъэ­хэм ыкIи динэу алэжьырэм ямылъытыгъэу Iофтхьабзэм ныбжьыкIэхэр зэфищагъэх. Адыгеим икультурэ зэрэбаир пстэуми алъэгъугъ.
ЗэхэщакIохэм пшъэрылъ шъхьаIэу зыфагъэуцужьыгъэр агъэцэкIагъ.
Пушкиным ыцIэ зыхьырэ Унэм дэжь щызэхащэгъэ адыгэ джэгумкIэ Iофтхьабзэр зэфашIыжьыгъ.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтхэр: Iэшъынэ Аслъан.