Гъэсэныгъэм иIофышIэхэм яшышъ­хьэIу зэIукIэ тыгъуасэ Мыекъуапэ щызэхащагъ. 2024 — 2025-рэ илъэс еджэгъум гъэсэныгъэм хэхъоныгъэхэр ышIынхэмкIэ пшъэрылъэу щыIэхэм атегущыIагъэх.

Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, АР-м ихэбзэ гъэцэкIэкIо къулыкъухэм, муниципальнэ образованиехэм ялIыкIохэр, депутатхэр, гурыт еджапIэхэм япащэхэр, нэ­мыкIхэр.
Пстэумэ апэу УФ-м просвещениемкIэ иминистрэу Сергей Кравцовым онлайн шIыкIэм тетэу зэхэсыгъом хэлажьэхэрэм закъыфигъэзагъ. ГъэрекIорэ илъэс еджэгъур зэрифэшъуа­шэу зэрэзэфашIыжьыгъэмкIэ пстэуми зэрафэразэр ащ къы­Iуагъ. Обществэр зыпкъ итэу ыпэкIэ лъыкIотэнымкIэ, лъэгэпIэ инхэм анэсынымкIэ кIэлэ­егъаджэм мэхьанэшхо зэриIэр, егъэжьэпIэ пстэуми гъэсэны­гъэр япэублэу, алъапсэу зэ­рэщытыр хигъэунэфыкIыгъ. Мы сэнэхьатым имэхьанэ зыкъе­гъэIэтыгъэным, кIэлэегъэджэ ныб­жьыкIэхэр нахьыбэ хъунхэм апае Iофыгъоу зэшIуа­хы­хэрэм Сергей Кравцовыр къатегущыIагъ. Джащ фэдэу илъэсыкIэ еджэгъум къыхэхьащт шIыкIакIэхэм ягугъу къышIыгъ. ЕджапIэхэм зыкI къэралыгъо программэм тетэу Iоф ашIэщт. ГъэрекIо къыщегъэжьагъэу апшъэрэ классхэм ащеджэхэрэм тарихъымкIэ зы тхылъ яIэу еджагъэх. 2025-рэ илъэсым ­нэс шэпхъакIэхэм адиштэрэ тхы­лъыкIэхэр тарихъымкIэ я 5 — 9-рэ классхэм ыкIи я 9-рэ классхэм апае обществознаниемкIэ аратынхэу агъэнафэ.
АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат Iофтхьабзэм къекIолIагъэхэм закъыфигъэзагъ. УФ-м и Президент иунашъокIэ мы илъэсыр унагъом и Илъэсэу ыкIи мы Iофтхьабзэр ащ епхыгъэу зэрэщытыр ащ хигъэунэфыкIыгъ.

— ПIуныгъэм ылъэныкъокIэ анахьэу тынаIэ зытедгъэтын фаехэр тэгъэнафэх. ЕджапIэмрэ унагъомрэ зыкIыныгъэ азыфагу илъэу Iоф зэдашIэн фае. Гъэсэныгъэм исистемэ кIэлэ­егъа­джэм чIыпIэшхо щеубыты. ШъуиIэпэIэсэныгъэ хэмылъэу къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм шэп­хъэшIухэм адиштэрэ гъэсэныгъэ ядгъэгъотын тлъэкIыщтэп, — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.
КъумпIыл Мурат къызэрэ­хигъэщыгъэмкIэ, гъэсэныгъэм хэ­хъоныгъэ ышIыным фэIоры­шIэрэ IофшIэнышхо непэ респуб­ликэм щагъэцакIэ. Мы аужырэ илъэситIум мыщ епхыгъэ инфраструктурэм хэхъоныгъэ ышIыным шъолъырым сомэ миллиарди 9-м ехъу щыпэIуагъэхьагъ. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэ­хэм кIощтхэмкIэ чэзыу щыIэп. Федеральнэ проектхэм ыкIи программэхэм яшIуагъэкIэ мы аужырэ илъэсхэм Адыгеим еджэпIи 7 кIэу щагъэпсыгъ, джырэ уахътэм 3 ашIы, тIум нэбгырэ 1100-рэ зырыз ачIэ­фэщт, адрэр кIэлэеджэкIо 250-мэ ателъытагъ. Ящэнэрэ илъэс хъугъэу еджапIэхэм игъэкIо­тыгъэ гъэцэкIэжьынхэр яшIы­лIэгъэнхэм фытегъэпсыхьэгъэ федеральнэ программэр агъэцакIэ. 2024-рэ илъэсым еджэпIи 5 зэтырагъэпсыхьагъ, зэкIэмкIи ащ фэдэ IофшIэнхэр гъэсэныгъэм иучреждение 20-мэ ащыкIуагъ.
— Президентым игукъэкIыкIэ 2025-рэ илъэсым щегъэжьагъэу кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм игъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьынхэр яшIылIэгъэнхэм ипрограммэ игъэцэкIэн рагъэжьэщт. Ащ епхыгъэу профильнэ министерствэм ыкIи муниципальнэ образованиехэм япащэхэм пшъэрылъ гъэнэфагъэхэр афэтшIыгъэх, — къыхигъэщыгъ республикэм ипащэ.
ЗипсауныгъэкIэ ялэгъухэм акIэмыхьэхэрэ кIэлэцIыкIухэм шэпхъэшIухэм адиштэрэ гъэсэныгъэ ягъэгъотыгъэным иIофыгъуи республикэм мэхьанэшхо щыраты. Мы купым къыхиубытэхэрэр зычIэс еджапIэхэм яматериальнэ-техническэ базэ агъэкIэжьыгъ.
— Программэ шъхьаIэм да­кIоу кIэлэцIыкIухэм творчествэм ылъэныкъокIэ амалэу аIэ­кIэлъхэм ахагъэхъонымкIэ гъэсэныгъэ тедзэм ишIогъэшхо къызэрыкIорэр къыдэтлъытэн фае. Мы илъэсым «Точка рос­та» зыфиIорэм игупчэ 13 къо­джэ еджапIэхэм къащызэIут­хыгъ ыкIи ахэм япчъагъэ респуб­ликэмкIэ 102-м кIэхьагъ, — къы­Iуагъ КъумпIыл Мурат.
Кванториумхэм, IT-кубхэм ыкIи гъэсэныгъэ тедзэ языгъэгъотырэ нэмыкI гупчэхэм къатырэ амалхэр кIэлэеджакIохэм ашIогъэшIэгъон.
Мы илъэсым зыкI къэралыгъо ушэтынхэр зытыгъэхэм ащыщэу нэбгырипшIымэ балли 100 къа­хьыгъ. Шъолъырым ипащэ пшъэ­рылъ къафишIыгъ мы къэгъэ­лъэгъонхэм тапэкIи ахагъэхъо­нэу. Ащ пае сэнаущыгъэ зыхэлъ ныбжьыкIэхэм джыри нахь лъэшэу Iоф адэшIэгъэн фаеу ылъытагъ.
Гурыт сэнэхьат гъэсэныгъэм зыкъыфэбгъазэмэ, джырэ уахътэм анахьэу анаIэ зытырагъэтырэр шъолъырым ищыкIэгъэ IофышIэхэм ягъэхьазырын ары.
Джащ фэдэу кIэлэцIыкIухэм пIуныгъэ тэрэз ягъэгъотыгъэным, яхэгъэгу шIу алъэгъоу пIугъэнхэм япхыгъэ IофшIэным мэхьанэшхо зэриIэр АР-м и ЛIышъхьэ къыхигъэщыгъ.
— Мы лъэныкъо пстэури къыдэтлъытэзэ шъолъыр ныбжьыкIэ политикэр тэгъэпсы. УФ-м и Президент къыгъэуцугъэ пшъэрылъхэр шIокI имыIэу дгъэцэкIэнхэм тынаIэ тет, — къыIуагъ республикэм ипащэ.
Адыгеим и ЛIышъхьэ Iоф­шIэнышхо зыгъэцэкIэрэ кIэлэ­егъаджэхэм зэрафэразэр къариIуагъ ыкIи илъэсыкIэ еджэ­гъоу рагъэжьэщтымкIэ къафэгушIуагъ.

Нэужым гъэсэныгъэм иIофы­шIэ анахь дэгъухэм къалэжьыгъэ къэралыгъо тынхэр аратыжьыгъэх. Адыгеим гъэсэ­ныгъэмкIэ изаслуженнэ IофышIэ хъугъэх Мыекъопэ районымкIэ гъэсэныгъэм игупчэу
N 3-м икIэлэегъаджэу Ирина Боевар, Джэджэ районым игурыт еджапIэу N 1-м хьисапымкIэ икIэлэегъаджэу Светлана Величкэр, Красногвардейскэ аграрнэ-промышленнэ техникумым имастерэу Елена Гуса­ковар, къуаджэу Джыракъые икIэ­лэцIыкIу IыгъыпIэу N 2-м икIэлэпIоу ЖакIэмыкъо Сарьят, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэу «Сказка» зыфиIорэм имузыкальнэ пащэу Жанна Ивановар, Мыекъопэ политехническэ техникумым икIэлэегъаджэу Къудайнэт Нуриет, гурыт еджапIэу N 2-м урысыбзэмрэ литературэмрэкIэ икIэлэегъаджэу Къушъхьэ Саидэ, псэупIэу Белэм дэт кIэ­лэцIыкIу IыгъыпIэу N 11-м иму­зыкальнэ пащэу Наталья Мирошниченкэр, муниципальнэ образованиеу «Теуцожь районым» иметодическэ кабинет иметодистэу Нэхэе Зое.
Ащ нэмыкIэу АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм ищытхъу тхылъхэр ыкIи «Урысыем гъэсэныгъэмкIэ иIофышIэ гъэ­шIуагъ» зыфиIорэ щытхъуцIэр нэбгырэ заулэмэ афагъэшъошагъ.
Iофтхьабзэм къыщыгущыIа­гъэх АР-м и Парламент и Тхьа­матэу Владимир Нарожнэр, Адыгеим гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ иминистрэу Евгений Лебедевыр, еджапIэхэм япащэхэр.
ДЕЛЭКЪО Анет.
Сурэтхэр: М. Гордышов.