КIэлэцIыкIухэм ягъэмэфэ зыгъэпсэфыгъо ыкIэм фэкIуагъ, илъэсыкIэ еджэгъум зыфагъэхьазыры. Мы мафэхэм бэдзэрхэм, щэпIэ чIыпIэхэм ащыжъот, ны-тыхэм якIэлэцIыкIухэр еджапIэм фагъэхьазырых.

Джырэ уахътэм ахэр еджапIэм фэбгъэхьазырынхэр IэшIэхэп, щыгъынхэми, Iэмэ-псымэхэми ауасэ илъэс къэс къы­хэхъо. Апэрэу еджапIэм кIощтым игъэ­хьазырын гурытымкIэ ахъщэу пэIухьащтыр зэдгъашIэмэ тшIоигъоу тыкIэуп­чIагъ, ныхэм гущыIэгъу тафэхъугъ.
АкIыгъу Алый илъэси 7 хъугъэу еджа­пIэм чIахьэ. Ыш-ышыпхъухэр зыдэкIорэ гурыт еджапIэу N 2-р къыхахыгъ. Илъэс­ныкъом къыкIоцI еджапIэм фагъэхьазырыгъ. Щыгъыщтхэр гъэмафэр къызихьагъэм къыщегъэжьагъэу Фатимэ ыщэфынэу ыублагъ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, джанэхэм ауасэ сомэ миным къыще­гъэжьагъэу мини 3-м нэсы, ядэгъугъэ ар елъытыгъ. Классэу зэрысыщтым ны-тыхэмрэ кIэлэегъаджэхэмрэ зэхэгущыIэжьхи хэушъхьафыкIыгъэ шъуашэ ащыгъынэу агъэнэфагъ. Ащ хэхьэ пшъэ­дэлъыр, ныбалъэр ыкIи гъончэджыр, ахэм сомэ мини 4 фэдиз атефагъ.
— КIэлэцIыкIу пэпчъ апэрэ классым ичIэхьан шIогъэшIэгъонэу ежэ. ЕджапIэм тыфэхьазыр, тищыкIагъэр зэкIэ тщэфыгъахэ. Джэнэ зэфэшъхьафхэр, ныбалъэр, цуакъэхэр, нэмыкIхэр фэсщэфыгъэх. Джащ фэдэу канцеляр пкъы­гъохэр зэкIэ зэдгъэгъотыгъэх. ЗэкIэ къызызэхэплъытэжькIэ, сомэ мин 20-м къыщегъэжьагъэу мин 40-м нэсэу ате­фэщт.
ЯщыкIэгъэщт Iэмэ-псымэхэр джыри къащэфыгъэп, ахэм дэхэкIае атефэщт. ГурытымкIэ сомэ мин 20-м ехъу апэрэ классым чIэхьащтым ищыкIагъ. Нахьыжъхэм ащыгъыщтыр нахь лъапI.
— Тхылъхэр зэкIэ къытатыгъэх, ау нэмыкI Iэмэ-псымэу агъэфедэщтхэм сомэ мини 3 фэдиз атефагъ. АР-м и ЛIышъхьэ ишIухьафтын ишIуагъэ къы­тэкIыщт, Iалъмэкъ тщэфыщтэп, — еIо Фатимэ.

Уджыхъу Джантэмыр мыгъэ Инэм дэт гурыт еджапIэу N 6-м чIэхьэ. Зыщы­псэухэрэм мыр нахь пэблагъэу ыкIи шIэныгъэ куухэр щарагъэгъотэу зызэхахым, ны-тыхэм ар къыхахыгъ. Джащ фэдэу мы еджапIэм адыгабзэм зыщырагъэушъомбгъоу, адыгэ кIэлэегъэджабэ зэрэIутым пае агу рихьыгъ. Адыгэ классым икIалэ зэрисыщтыр зэригуапэр Юнарэ къыIуагъ. Адыгэ классым ипрограммэ кIэ зыпари къыхагъэхьащтэп, ау, нэмыкI классхэм ялъытыгъэмэ, тхьа­мафэм щэ ныдэлъфыбзэ сыхьат яIэщт. Джащ фэдэу зы мафэ агъэнэфэнышъ, кIэлэегъаджэм ежь ыщэхэзэ адыгэ ­къашъом культурэм и Унэ щафагъэ­сэщтых.
— Илъэси 6-рэ мэзи 9-рэ ыныбжьэу апэрэ классым Джантэмыр ехьэ, — еIо Юнарэ. — Илъэсныкъорэ еджапIэм фэдгъэхьазырыгъ, къытпэмычыжьэу щыс кIэлэегъаджэм дэжь згъэкIуа­гъэ, еджэкIэ-тхакIэ, зэхэхыкIэ-зэхэлъхьакIэ дэгъоу къырагъэшIагъ. ЕджапIэм кIохэрэм зэкIэми яшъуашэхэр зэфэ­дэщтых, джанэхэр фыжьын, гъончэджыр шIуцIэн фае. Гъэмафэр къызи­хьагъэм къыщегъэжьагъэу мэкIэ-мэкIэу сыщэфэнэу езгъэжьэгъагъ. Шъэо­жъыем нахьыбэ фэпщэфын фаеу къысшIошIы. ГъончэджитIу, джэнэ фыжьэу тфы сщэфыгъэ, мафэ къэс зэблэсхъущтымкIэ ар нахь гупсэф. Уасэхэр зэфэшъхьафых, сомэ миным къыщегъэжьагъ джанэхэр, гъон­чэджхэр минитIум кIахьэх. ЕджапIэм тызэрэпэхьащтым сомэ мини 7-м ехъу тефагъ. АР-м и ЛIышъхьэ ишIухьафтын Iалъмэкъ дэгъу ыкIи Iэмэ-псымэхэр бэу зэ­рэдэлъыр сэшIэ, ны-тыхэмкIэ ар IэпыIэгъушIу. КъэучъыIымэ щы­гъыщт кIакор, кофтэ зэфэшъхьафхэр ыкIи цокIэ заулэ фэсщэфыгъэх. Ахэм ауасэ минитIум кIахьэ. Физкультурэ сыхьатхэм кIэлэцIыкIухэм ащыгъыщт шъуашэри зэфэд, футболкэхэр фыжьынхэ, гъончэджыр шIуцIэн фае. Ахэм апылъыщт цуа­къэм ылъэгу фыжьэу, шъагъэ имы­лъэу къэтщэфыгъ, сомэ мини 2-м ехъу атефагъ. ЕджэнымкIэ агъэфедэщт Iэмэ-псымэхэр классымкIэ зэфэдэу, оптовэ уасэхэмкIэ тщэфыгъэх, ар гупсэфы.
Джантэмыр апэрэ классым ихьаным пае зэкIэ ищыкIагъэр фащэфыгъах, кIымэфэ щыгъынхэр нахь кIасэу зэрагъэгъотыщтых. ЗэкIэмкIи сомэ мин 15 — 25-рэ пыкIо­дагъэу ным къытиIуагъ. Ащ хэтэп пшъэшъэ нахьыжъым пыкIодагъэр. Тхылъхэр зэкIэ къыратыгъ, тхылъхэм ягъу­сэщт рабочэ тетрадьхэр ежь яшIоигъоныгъэкIэ ащэфыжьыгъ, ахэм сомэ 2600-рэ атефагъ.
Мыекъопэ бэдзэршIыпIэм Iоф щызышIэрэ бзылъфыгъэм къызэ­рэтиIуагъэмкIэ, кIэлэцIыкIур зычIэ­хьащт еджапIэм щырищыкIэгъэщтхэр тхыгъэу къаратых, ащ елъы­тыгъэу ны-тыхэр мэщафэх. Апэрэ классым кIорэ кIэлэеджакIом игъэ­хьазырын ахъщэу пэIухьащтыр къы­зыплъытэжькIэ, гурытымкIэ сомэ мин 20 — 30 фэдизэу къекIы. Ащ дакIоу Iоныгъом и 1-м еджапIэм ыхьыщт къэгъэгъэ Iэрамым ыуасэ сомэ миным къыщежьэ.
ДЕЛЭКЪО Анет.