«КIуачIэ къысеты, тамэ къызгуегъакIэ»
Шэн-хэбзэ ыкIи зекIокIэ-шIыкIэ дахэхэр къизыIотыкIырэ адыгэ къашъор ищыIэныгъэ гъогу пытэу хэуцуагъэу къырэкIо Шыблэкъо Альбинэ.
— СицIыкIугъом къыщыублагъэу сценэм сытетэу сыкъэшъоныр ренэу гухэлъэу зыдэсIыгъыгъ. Къашъор сищыIэныгъ, ащ кIуачIэ къысеты, тамэ къызгуегъакIэ, — еIо Альбинэ.
Альбинэ къызэрэтфиIотагъэмкIэ, илIакъокIэ ХьакIэмзые щыщ, Тхыгъохэм япхъу. Мыекъуапэ игурыт еджапIэу N 10-м иятIонэрэ класс исэу Къулэ Амэрбый зипэщэгъэ кIэлэцIыкIу къэшъокIо купэу «Майкопчанкэм» хэхьагъ. Мыпшъыжьэу Iоф зэрэзыдишIэжьыгъэм къыхэкIэу Альбинэ къэшъокIо цIэрыIоу сценэм тетыгъ, IэпэIэсэныгъэшхо хэлъэу къашъохэр къышIыщтыгъ. Я 10-рэ классым нэс ащ къыщышъуагъ, нэужым ащ IэпэIэсэныгъэу хэлъым А. Къулэм гу лъити, илъэси 5-м къыщегъэжьагъэу илъэс 15-м нэс зыныбжь кIэлэцIыкIу купхэр ыгъэсэнхэу IофшIапIэ къыритыгъ. 2004-рэ илъэсым къыщыублагъэу 2017-рэ илъэсым нэс балетмейстерэу Iоф ышIагъ.
Къашъор культурэм иIахьэу зэрэщытыр къыушыхьатызэ, лъэпкъ культурэм и Гупчэу Мыекъуапэ дэтым щылэжьагъ, кIэлэцIыкIухэм къэшъуакIэ аригъэшIагъ. Адыгеим ирайонхэм арагъэблагъэзэ мастер-классхэр афызэхищэщтыгъ.
— Сыд фэдизэу сиIофшIэн шIу слъэгъущтыгъэми, сэ сызыфэягъэр сценэшхом сытетэу сыкъэшъонэу ары. Къэралыгъо академическэ ансамблэу «Налмэсым» къыщышъохэрэм сяплъы зыхъукIэ, ахэм сяхъуапсэщтыгъ. 2017-рэ илъэсым сигухэлъ къыздэхъугъ, ащыгъум илъэс 28-рэ сыныбжьэу творческэ объединениеу «Ошъад» зыфиIорэм ипащэу Едыдж Викторие зэхищэгъэ хореографическэ ансамблэу «Синдикэм» сыригъэблагъи, джы къызнэсым ащ сыкъыщышъуагъ. Мы мазэм, шышъхьэIум къыщегъэжьагъэу Едыдж Викторие сыриIэпыIэгъоу, репетиторэу Iоф сэшIэ. Ащ нэмыкIэу кIэлэцIыкIу ансамблэу «Ошъадэм» ыкIи «Спутник ансамбля Синдика» зыфиIорэм пэщэныгъэ адызесэхьэ, — къыIуагъ Альбинэ.
Ыгурэ ыпсэрэ къашъом хэзылъхьагъэу, IэпэIасэу Альбинэ икъэшъуакIэ ренэу къахэщы, искусствэм кIочIэ лъэшэу иIэр нахьышIоу къыплъегъэIэсы.
— Шъыпкъэу пIощтмэ, сценэм сытетэу сыкъызэрэшъогъэ уахътэр сфикъугъэп. Сыда пIомэ профессиональнэ коллективым творческэ IофшIэныр кIасэу щезгъэжьагъ. Илъэс 35-р сценэмкIэ бэ, уфай-уфэмыеми сценэм ныбжьыкIэхэр шIу елъэгъух. Сэ згъэсагъэхэр джы сценэм къыздытетых, — къыIуагъ Альбинэ.
Альбинэ къызэрэтфиIотагъэмкIэ, янэу Тхыгъо Ларисэ фэягъэп къашъом ар пылъынэу. Сыда пIомэ ипсауныгъэкIэ фэмыукIочIынэу егупшысэщтыгъ. Сыд къыриIуагъэми, янэ емыдэIоу къэшъокIо купым хэхьагъ. Арэу щытми, янэ зэремыгупшысагъэу Альбинэ сэнаущыгъэ хэлъэу къычIэкIыгъ, къыдэхъугъэри макIэп. Джы ипшъашъэ игъэхъагъэхэм янэ арэгушхо, насыпыгъэкIэ зыфелъэгъужьы.
— Къашъом ишъэфхэм сафэзыгъэсагъэу, апэрэ кIэлэегъаджэу сиIэгъэ Къулэ Амэрбый лъэшэу сыфэраз. Къашъор иIэубытыпIэу культурнэ кIэным икъэухъумэн зиIахьышхо хэзышIыхьагъэхэм, кIэлэцIыкIухэм ыкIи ныбжьыкIэхэм яцIыкIугъом къыщегъэжьагъэу адыгэ лъэпкъ культурэр шIу языгъэлъэгъугъэхэм ар ащыщ. Ащ сызэригъэсагъэм сырэгушхо, къашъор шIу сигъэлъэгъугъ. Непэ къызнэсыгъэм ар сищыIэныгъэ
гъогоу сыкъырэкIо. Джыдэдэм сипащэу Едыдж Виктории Амэрбый ыгъэсагъэхэм ащыщ. Ащ къысиIуагъ: «Сэщ уфэдэу усэлъэгъу». Ащ къикIырэр зы еджапI къэткIугъэр, зы кIэлэегъадж тезыгъэджагъэр ыкIи гупшысэу тиIэри зы. Лъэпкъ къашъом идэхагъэ цIыфхэм алъызыгъэIэсырэ Викторие лъэшэу сыфэраз, сисэнаущыгъэ къызэрэхигъэщыгъэр, цыхьэу къысфишIыгъэр къызэрэзгъэшъыпкъэжьыщтым сыпылъ, — еIо Альбинэ.
ИскусствэмкIэ колледжэу Тхьабысымэ Умарэ ыцIэ зыхьырэр Альбинэ къыухыгъ. Мыгъэ искусствэмкIэ Темыр-Кавказ къэралыгъо институтэу Налщык дэтым чIэхьажьыгъ.
— Узыпылъ Iофыр апэрапшIэ шIу плъэгъун фае. Сызхэт коллективэу «Синдикэм» игъэхъагъэхэмкIэ сэпсэу. Мыр ятIонэрэ унэу сиI. Сыда пIомэ пчэдыжьым щегъэжьагъэу щэджагъом нэс «Синдикэм» хэт къэшъуакIохэм Iоф адэсэшIэ, етIани пэсэдзэжьышъ, пчыхьэм сыхьатыр 9-м нэс анахь цIыкIухэм сахэт. Мы мафэхэм лъэпкъ къашъоу «лъэпэтедз» зыфиIорэр згъэуцугъэ. Лъэпэтетмэ атетхэу, пхъэкIычыр аIыгъэу къэшъуакIохэр зэфакIо къешIэх. КIэ горэхэр къашъом зэрэхэзгъэхьащтым, къызэрэсыугупшысыщтым ренэу Iоф дэсэшIэ, — къыIуагъ ащ.
Альбинэ къызэриIорэмкIэ, ыгъэсэрэ кIэлэцIыкIухэр цIыфышIух, лъэгъо дахэ щыIэныгъэм щыпхыращы. Къэшъоным зэрэфигъасэхэрэм нэмыкIэу адыгэм итарихъ аригъэшIэным, лъэпкъым ишэн-хабзэхэр ыкIи зекIокIэ-шIыкIэхэр ахилъхьанхэм пылъ.
Гу кIуачIэу иIэмкIэ, къэшъон сэнаущыгъэу хэлъымкIэ, щыIэныгъэм шIулъэгъоу фыриIэмкIэ иIофшIэгъухэм Альбинэ къахэщы. ЗиIофшIэн гуетыныгъэшхо фызиIэ творческэ цIыфым тиреспубликэ щыпсэухэрэр дэхагъэм хэщэгъэнхэмкIэ, дунаим тет цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафхэм яшэн-хабзэхэр нахь дэгъоу ашIэнхэмкIэ, ныбжьыкIэхэр шэпхъэ дахэхэм атетэу пIугъэнхэмкIэ мафэ къэс мыпшъыжьэу Iоф ешIэ. Ансамблэхэм Iоф ащишIэзэ, къашъоу ыгъэуцухэрэм адыгэ лъэпкъым ихэбзэ дахэхэр, адыгэхэм цIыфыгъэу, хьалэлныгъэу ахэлъыр, бзылъфыгъэхэм яищыгъагъэ, ядэхагъэ къащыреIотыкIы.
«Синдикэм» къыщышъозэ, Альбинэ зыхэт купыр Iофтхьэбзэ ыкIи зэнэкъокъу пчъагъэмэ ахэлэжьагъэх, чIыпIэ гъэшIэгъоныбэмэ ащыIагъэх, хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къафагъэшъошагъэх. Анахьэу шIукIэ ыгу къэкIыжьырэр 2018-рэ илъэсым IэкIыб къэрал, Дубай зэрэкIогъагъэхэр ары. Ащ дэс адыгэхэм рагъэблагъэхи, концерт къафатыгъ. Джыри мы илъэсым, чъэпыогъум Тыркуем и Адыгэ Хасэ ригъэблэгъагъэх. Абхъазым щыкIогъэ заом ТекIоныгъэ къызщыдахыгъэ мафэр зыщыхагъэунэфыкIыщт Iоныгъом и 26-м ансамблэу «Синдикэр» ащ кIощт. Неущ, шышъхьэIум и
28-м, Москва ежьэщтых, славян искусствэмкIэ шъолъыр творческэ фестивалэу «Русское поле» зыфиIорэм хэлэжьэщтых.
Альбинэ зэрэныбжьыкIэм емылъытыгъэу, исабыйхэр чъэпхъыгъэх. ИкIалэу Бислъан искусствэмкIэ колледжэу Тхьабысымэ Умарэ ыцIэ зыхьырэм хореографиемкIэ иотделение щеджэ. Ипшъашъэу Заринэ я 8-рэ классым мыгъэ ихьагъ, къэшъокIо ансамблэу «Ошъадэм» къыщэшъо.
Альбинэ ыныбжь непэ илъэс 35-рэ мэхъу. Гу кIуачIэу иIэм къыкIыримыгъэчэу, тиреспубликэ ыцIэ дахэкIэ аригъаIоу, шIоу щыIэр игъогогъоу щыIэнэу ащ тыфэлъаIо.
КIАРЭ Фатим.