Республикэм ичIыпIэ анахь дахэмэ ащыщэу Рыфабгъо ипсыкъечъэххэм адэжь адыгэ шэн-хабзэхэм афэгъэхьыгъэ ныбжьыкIэ лагерэу «Адыгэ хабз» зыфиIорэр тыгъуасэ къыщызэIуахыгъ. Адыгэ лъэпкъым иныбжьыкIи 100 фэдиз мыщ щызэрэугъоигъ, ахэр Адыгеим имызакъоу Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Черкесым, Краснодар краим ыкIи Тыркуем къарыкIыгъэх.

Адыгабзэр дэгъоу зышIэрэ, зыгъэлъэ­пIэрэ ныбжьыкIэхэм тхьамафэм къы­кIоцI загъэпсэфыщт ыкIи адыгэ культурэм, шэн-хабзэхэм афэгъэхьыгъэу яшIэныгъэ­хэм ахагъэхъощт.
АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ыцIэкIэ Iофтхьабзэр къызэIуихыгъ АР-м иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэ игуадзэу, Адыгеим финансхэмкIэ иминистрэу Виктор Орловым. Адыгэ хабзэм, культурэм якъэухъумэнкIэ мы лагерым мэхьанэ ин зэриIэр ащ къыхигъэщыгъ. Нэбгырэ пэпчъ шIогъэшIэгъон лъэныкъо къызэрэхихыщтым ицыхьэ зэрэтелъыр къыIуагъ. ШIэныгъакIэхэр агъотынхэу ыкIи мы мафэхэр дахэкIэ агу къинэжьынхэу къафэлъэIуагъ.

— Урысыем щыпсэурэ цIыф лъэпкъхэм якультурэ, яныдэлъфыбзэ хэхъоныгъэ ашIыным УФ-м и Президент ынаIэ тет. ЯтIонэрэ илъэс хъугъэ лагерыр зызэхатщэрэр, тикультурэ, тишэн-хабзэхэм, адыгабзэм якъэухъумэн ар фэIорышIэ. Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат мы лъэныкъом ынаIэ зэрэтетымкIэ лъэ­шэу тыфэраз. Проектнэ офисым ишIуагъэкIэ мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэр зэхэтщэнхэ амал тиI. Ныдэлъфыбзэр дэгъоу шъушIэн фае, неущырэ мафэр шъоры зыIэ илъыр, — къыIуагъ ныбжьыкIэхэм закъыфигъазэзэ гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу КIэрэщэ Тембот ыцIэ зыхьырэм ипащэу ЛIыIужъу Адам.
Адыгабзэр зышIэхэрэм яшIэныгъэхэм джыри нахь хагъэхъонэу, зымышIэхэрэм зэрагъэшIэнэу, зэрэадыгэхэм рыгушхонхэу къариIуагъ Адыгэ Хасэм итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан.
Адыгеим итворческэ зэхахьэу «Ошъа­дэм», къэшъокIо купэу «Синдикэм», орэдыIоу Долэ Батыр нэужым концерт къатыгъ.

Лагерым ипащэу, гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу КIэрэщэ Тембот ыцIэ зыхьырэм ипащэ игуадзэу Биданэкъо Марзет Iофтхьабзэм ыуж гущыIэгъу тыфэхъугъ, гухэлъэу яIэхэр къедгъэIотагъэх.
— Мыгъэ лагерыр ятIонэрэу зэхэтэщэ. ГъэрекIо нэбгырэ 50 къедгъэблэгъагъэмэ, джы 100-м нэдгъэсыгъ. Мыщ къэкIонхэм шэпхъэ гъэнэфагъэхэр пылъыгъэх, ана­хьэу адыгабзэр дэгъоу ашIэн, лъэпкъ шэн-хабзэхэр, культурэр ашIогъэшIэгъонынэу щытыгъ. ГъэрекIо щыIагъэхэм ащыщхэр джыри ягуапэу къэкIуагъэх, апэрэу хэлажьэхэрэми шIоигъоныгъэ ин яIэу, ягуапэу къекIолIагъэх. ГъэрекIо Къэрэщэе-Черкесым нэбгыри 5 къикIыгъагъ, мыгъэ абазинхэри къыздащагъэх, ахэм черкесыбзэр дэгъоу аIулъ. Тыркуем щыщ нэбгыри 9 къызэрэкIуагъэр лъэшэу тигуап, — еIо Марзет.
ЗэхэщэкIо купым хэхьагъэхэм ащыщых лагерым ипащэ игуадзэу, адыгабзэмкIэ кIэлэегъаджэу Темзэкъо Маринэ, гъэсэныгъэ IофымкIэ пащэм игуадзэр Адыгэ Хасэм хэтэу, УФ-м ыкIи АР-м язаслуженнэ тренерэу Хъот Юныс, ащ нэмыкIэу гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ респуб­ликэ институтым иIофышIэхэу Сихъу СултIан, Нэгъэрэкъо Казбек, Цэй Марет. Мыхэм япшъэрылъхэр чанэу агъэцакIэх, программэ гъэшIэгъон ныбжьыкIэхэм афызэхагъэуцуагъ. Мафэ къэс адыгабзэм дэлажьэрэ шIэныгъэлэжь цIэрыIохэр ныбжьыкIэхэм гущыIэгъу къафэхъущтых, зэнэкъокъухэр афызэхащэщтых, агъэчэфыщтых. Пчыхьэ къэс джэгу зэхащэщт. Адыгеим ичIыпIэ дахэхэр арагъэлъэгъущтых.

— Пшъэрылъ шъхьаIэу тиIэр адыгабзэкIэ гущыIэрэ ныбжьыкIэхэр нахьыбэ хъунхэр, яныдэлъфыбзэ агъэлъэпIэныр ары. Апэрэ мафэм адыгэ хабзэм фэгъэ­хьыгъэ щысэхэр къафэтхьыхэзэ гущыIэгъу тафэхъугъ. Адыгэ унагъом зэфыщытыкIэу илъыр къафэтIотагъ, ашIогъэшIэгъонэу упчIэхэр къатыгъ. Пчыхьэ къэс джэгу зэхэтщэщт. Лагерым къекIолIагъэ­хэм аныбжь илъэс 18-м къыщегъэжьагъэу 25-м нэс, — еIо Биданэкъо Марзет.
Адыгэ лъэпкъым щыщ ныбжьыкIэхэу чIыпIэ зэфэшъхьафхэм къарыкIыгъэхэм ащыщхэм гущыIэгъу тафэхъугъ.
Ацумыжъ Маринэ Тэхъутэмыкъуае дэт культурэм и Унэ Iоф щешIэ. Мыщ фэдэ зэхахьэ зэрэщыIэщтыр IофшIапIэм къызыщыраIом игуапэу къэкIуагъ, сыда пIомэ адыгабзэр нахь игъэкIотыгъэу зэригъэшIэнэу сыдигъокIи фэягъ. Апэрэ мафэм къыщегъэжьагъэу фэбэныгъэ азыфагу зэрилъыр, ныбджэгъукIэхэр иIэ зэрэхъу­гъэр пшъэшъэжъыем къеIо. НэмыкI диалектхэр шIогъэшIэгъоны хъугъэ, зэригъэ­шIэнхэу фай. Иныдэлъфыбзэ нахь хэшIыкI фыриIэнымкIэ мы лагерым ишIуа­гъэ къэкIонэу щэгугъы, зэхэщакIохэм лъэшэу афэраз. Адыгэ шэн-хабзэхэм афэгъэхьыгъэ къэбархэр ыгу реубытэх, тхьамафэм къыкIоцI гъэшIэгъоныбэ ыпэ зэрилъым кIэгушIу.
Шэуджэн Мухьамэд Тыркуем къикIыгъэ ныбжьыкIэ купым нахьыжъэу ахэт, кIэлэегъаджэу Iоф ешIэ. Ятэжъ пIашъэхэм ячIыгужъ илъэс пшIыкIущыкIэ узэкIэIэ­бэжьымэ къэкIогъагъ. Джыри ащ фэдэ амал зэригъотыгъэмкIэ зэхэщакIохэм афэразэу къеIо.
— Тиадыгэ чIыгу тыкъызэрэкIуагъэр лъэшэу тигуапэ хъугъэ. НыбжьыкIэ нэбгырибл сигъус. КъызыхэкIыгъэхэ лъэпкъыр ахэм ашIэн фае. НэгушIоу къытпэгъокIыгъэх, тадэжь тыщыIэм фэдэу къытшIошIы, Iофтхьабзэхэм тшIогъэшIэгъонэу тахэлэжьэщт, Адыгеир нахь игъэ­кIотыгъэу зэдгъэшIэщт, — еIо Мухьамэд.
Къэзан Даннэ Налщык къикIыгъ, Iоф­тхьабзэм ятIонэрэу хэлажьэ.
— Ткъош республикэм щыщ ныбжьыкIэхэм нэIуасэ сызэрафэхъурэм мэхьанэшхо есэты. ГъэрекIорэ Iофтхьабзэхэр джыри сыгу илъых: чэщдэсыр, адыгэ джэгухэр, нэмыкIхэри. Мы илъэсым гъэшIэгъоныбэ тапэ илъ. Шапсыгъэ ыкIи Тыркуем къарыкIыгъэхэм нэIуасэ сафэ­хъу­нэу игъо сифагъ. Диалектхэр сшIогъэ­шIэгъоных, литературабзэр тхылъхэм сяджэзэ, ныбджэгъухэм садэгущыIэзэ зэзгъэшIагъ, — еIо пшъэшъэжъыем.
Мэфи 7-м къыкIоцI чIыпIэ зэфэ­шъхьафхэм къарыкIыгъэ ныбжьыкIэхэр адыгабзэкIэ гущыIэщтых, яшIэныгъэхэм ахагъэхъощт. Ащ дакIоу республикэм ичIыопс идэхагъэ нэIуасэ фэхъущтых, музейхэр, адыгэ театрэр ыкIи нэмыкI чIыпIэхэр къарагъэкIухьащтых.
ДЕЛЭКЪО Анет.