Лъэпкъ проектэу «Культурэм» къыдыхэлъытагъэу къуаджэу Къэбыхьаблэ дэт культурэм и Унэ дахэу агъэцэкIэжьыгъ.

КIэлэцIыкIухэм яхудожественнэ IэпэIэ­сэныгъэ зыщыхагъэхъощт чIыпIэхэр, тхылъеджапIэр ащ хэтых. Лъэхъаным диштэрэ Iэмэ-псымэхэмкIэ зэтырагъэ­псыхьагъ. Культурэм иучреждение ипа­щэу Цуамыкъо Мариет екIолIэкIэ зэфэшъхьафхэр къыгъотызэ иIофшIэн зэ­хещэ.
Дышъэидэным изэтегъэуцожьын, изэ­гъэшIэн ыкIи игъэфедэн мэхьанэшхо зиIэ лъэпкъ Iофыгъу. Ащ зыщыфагъэсэхэрэ кружокэу «Сэтэнай» зыфиIорэр Мариет зэхищагъ. Адыгэмэ агъэфедэщтыгъэ жьыфыр пшъэшъэжъыехэм харегъэдыкIы, мы мэфэ фабэхэм бгъэфедэным ар тегъэпсыхьагъ.
— Адыгэхэм къыднэсыжьыгъэ тхып­хъэхэр гъэшIэгъоных. Зы лъэныкъомкIэ, псэушъхьэхэм япхыгъэхэр — тIыбжъэ, шъыхьабжъэ, хьабзэгу, псычэтыкI, чэм цагэ, дыо, къэкIы­хэ­рэм яфэмэ-бжьымэ зытетхэр — уц тхьэпищ, фэрзэдж, чъыгэе тхьап, фэшъхьафхэр тэгъэфедэх. Адыгэ тхыпхъэм ихэдыкIын пшъэшъэ­жъыехэм зэрашIогъэшIэгъоныр лъэшэу тигуапэ. Iоныгъо мазэм илъэс 14 — 16 зыныбжьхэм апае кружок къызэIутхыщт. Лъэшэу тегъэгушIо мыщ фэдэ Iоф­тхьабзэр ашIогъэшIэгъон зэрэхъугъэр. Лъэпкъым иды­шъэидэ итарихъ фэгъэхьыгъэу «Сэтэнае идесэхэр» зыфиIорэ егъэджэн сыхьатыр ред­гъэкIокIынэу тэгъэхьазыры. Адыгэ­хэм якультурэ, яшэн-хабзэхэр къыткIэхъухьэрэ лIэуж­хэм ягъэшIэгъэнымкIэ мыщ фэдэ Iоф­тхьабзэхэм яшIогъэшхо къэкIощт. Ды­шъэидэныр зэрагъа­шIэзэ, дунэе культу­рэм иIахь анахь гъэ­шIэгъон зыфагъэнэ­Iосэн амал ныбжьыкIэмэ яIэ мэхъу, — еIо Мариет.
Культурэм и Унэ щы­лэжьэрэ Ламыкъо Нуриет тхылъеджапIэм фэгъэ­загъ. Ащ бэмышIэу Iоф­тхьэбзэ гъэшIэгъонэу «Лъэпкъ пхъуантэм ихъишъ» зыфи­Iорэр ригъэкIокIыгъ. ЛIэшIэгъуищ зыныбжь янэжъ ипхъуантэу, джы дышъэ ыкIи тыжьын Iуданэхэр зыдалъхьэрэм тарихъэу пылъыр кIэлэцIыкIумэ лъэ­шэу ашIогъэшIэгъон хъугъэ.
— Сянэжъ янэ ныбжьы­кIэзэ дэкIонэу зыфэмые лIыжъ бай горэм ратыгъа­гъэу къыIотэжьыгъагъ,— еIо Нуриет. — Пхъонтэжъыем дышъэ ыкIи тыжьын сомэхэр дизэу сятэ къызыфехьым, «Сабый быныр гъаблэм хэсщыжьын фае» ыIуи, лIыжъым дигъэ­кIогъагъэу къэбарыр къытфаIотэжьыгъ. Мы пхъуантэр сянэжъ янэ опсэуфэ ыIыгъыгъ. Ащ ыуж — сянэжъ, сянэ, джы сэ сэгъэфедэ. Мыщ фэдэ тарихъ зыпылъ пкъыгъохэр пшъэшъэжъыехэм ашIогъэшIэгъоных. ЗэIукIэм ыуж ахэр зыщыпсэухэрэ лъэхъаным нахь уасэ фашIынэу рагъажьэ.

КIэлэцIыкIу театральнэ кружокэу «Тэр­пэзанхэр» зыфиIорэм Иуаныкъо Рузанэ икIэщакIу. Ащ адыгэ пшысэхэм якъэгъэлъэгъон игъэкIотыгъэу щыпы­лъых. «Музейхэм ячэщ» зыфиIорэ Iофтхьабзэу АР-м и Лъэпкъ музей щыкIуагъэм адыгэ шэн-хабзэу «кушъэхапхэр» къыщагъэлъэгъуагъ. Ащ ыужкIэ районым фестивалэу рекIокIыгъэм «Нартхэм яхэбзэжъ зэраукъожьыгъагъэр» зыфиIорэ къэгъэ­лъэгъоныр къыщашIыгъ. Зэнэкъокъоу «Сыбзэ — сидунай» зыфиIорэм пшысэу «Цокъэжъымрэ ЦокъакIэмрэ» къыщагъэ­лъэгъуагъ, хагъэунэфыкIырэ чIыпIи къа­хьыгъ.
— ШIушIэным имэхьанэ, шэн-хабзэхэр, лIыгъэр, лъэпкъ тхыдэр, шIулъэгъур, ныбджэгъумэ языкIыныгъэ пшысэхэм къыраIотыкIы. Къэгъэлъэгъонхэм кIэлэцIыкIухэр, ны-тыхэр зяплъыхэкIэ, цIыфхэм язэфыщытыкIэхэмрэ пшысэмрэ зэрагъапшэхэзэ зэфэхьысыжьхэр ашIых, — къыIуагъ Иуаныкъо Рузанэ.
ШIыкIэ зэфэшъхьафхэр агъэфедэхэзэ, Къэбыхьаблэ дэт культурэм и Унэ Iоф­тхьэбзэ гъэшIэгъонхэр щызэхащэх, лъэпкъ Iофыгъохэм ащыдэлажьэх, къуа­джэм инеущырэ мафэ лъагъэкIуатэ.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтхэр: Цуамыкъо Мариет.