ЦIыфхэу пщыныжь зытелъхэм, чIыпIэ хьылъэ ифагъэхэм узэрадеIэшъущт лъэныкъохэр зыщыгъэунэфыгъэ хэбзэгъэуцугъэ гъэрекIо, 2023-рэ илъэсым, аштагъ.

Ахэр щыIэныгъэм хэгъэгъозэжьыгъэн­хэм изакъоп унэшъуакIэм къыдилъытэ­рэр, хэбзэ шапхъэхэм атетэу фитыныгъэу яIэхэр къэухъумэгъэнхэр ары. ЕтIани пщыныжь зыщахьырэ чIыпIэ закъохэр армырэу, ащ къыделъытэх IофшIапIэ языгъэгъотырэ, цIыфхэр социальнэу къэзыухъумэрэ къулыкъухэр, IэзапIэхэр.
«Хьапсым къыдэкIыжьхэрэм ащ нахьыбэрэ мыхъо-мышIагъэ зэрамыхьаным, щыIэныгъэм пытэу хэуцожьынхэм апае IэпыIэгъу уафэхъун фае. Угу къэбгъэ­кIыжьын фае шIушIэ гукIэгъу зыфаIорэр!» — теубытагъэ хэлъэу аIо хэбзэихъу­хьэхэм.
Аужырэ гугъэр
Илъэс заулэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, пщыныжь зытыралъхьэгъэгъэ Р. зигъэхьазырыжьыщтыгъ хьапсым къыдэкIыжьынэу, ау уахътэу тешIагъэм къыхэкIэу зэрыхьа­жьын уни, зэкIолIэжьын Iахьыли имыIэ­жьэу къычIэкIыгъ. КъатIупщыжьыным лъапсэу иIагъэр уз хьылъэу къыхагъэщыгъэмкIэ хьапсым дэсын зэримылъэ­кIыжьыщтыр арыгъэ. Уз хьылъэм еIэзэнхэ зэрэфаем дакIоу мыхъужьыщт сымаджэм ифэIо-фашIэхэри зыщырашIэфыщт чIыпIи (хоспис) ищыкIэгъагъ. Ащ фэдэ сымаджэхэм медицинэм нэмыкIэуи (психологическэ, социальнэ) IэпыIэгъубэ ящыкIагъ.
А зэпстэур къыдалъыти, пшъэдэкIыжь ягъэхьыгъэнымкIэ федеральнэ къулы­къум и ГъэIорышIапIэ икъутамэу Адыгэ Рес­публикэм щыIэм ипащэ лъэIу тхылъыкIэ хьыкумым зыфигъэзагъ сымэджэ хьы­лъэр, пшъэдэкIыжьэу ыхьырэм емылъы­тыгъэу, къатIупщыжьынышъ, мыхъужьын уз зиIэхэр зычIэлъхэм ащэнэу. Сыд Iо фаеми, цIыфба, тэ тикъэралыгъо пшъэ­рылъэу зыфигъэуцужьырэмэ ащыщ цIыфым ифитыныгъэхэр къыухъумэнхэр.
Мыщ дэжьым къэIогъэн фае обще­ствен­нэ Iофмэ апылъхэм IэпыIэгъур къызэрапкъырыкIыгъэр. Охътэ кIэкIым къыкIоцI ащ фэдэ Iофмэ алъыплъэрэ общественнэ комиссиеу (ОНК) Адыгэ Республикэм щызэхэщагъэм ипащэ псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ АР-м иминистрэу Мэрэтыкъо Рустем зыфигъэзагъ. Ипсауныгъэ изытет къыхэкIэу къатIупщыжьырэ хьэпсэчIэсыгъэм меди­цинэ IэпыIэгъу рагъэкIынэу, хэужъыны­хьэгъэ узхэр зиIэ сымаджэхэр зыщаIыгъэу Мыекъопэ районым ит поселкэу Тульскэм къыщызэIуахыгъэм арагъэщэгъагъ.
«Тэры мыхъугъэемэ, а цIыфыр хьап­сым къызыдагъэкIыжьым зыдэкIон щы­мыIэу къэнэщтгъагъэ, уни Iахьыли имыIэу урамым къытенэщтыгъ. Ащ фэдэ сымаджэхэм апай паллиативнэ отделениер, илъэсым къыкIоцI, идунай ехъожьыфэ ищыкIэгъэ IэпыIэгъу ратызэ медицинэм иIофышIэхэр ащ лъыплъагъэх, ау ар тэ къытпкъырыкIыгъэ IэпыIэгъу. Хэбзэгъэ­уцугъэу аштагъэм къыхэкIыкIэ джы а Iофыгъохэм язэшIохын псынкIэ хъугъэ. ИщыкIэгъэ шъыпкъэу, уахътэм къызди­хьыгъэ хэбзэгъэуцугъ», — къеIуатэ бзэджэшIагъэ зезыхьагъэхэм пшъэдэ­кIыжь ягъэхьыгъэнымкIэ Федеральнэ къулыкъум иобщественнэ комиссие итхьаматэу Митрий Игорь.
ИщыкIэгъэ хэбзэгъэуцугъ
РеспубликэмкIэ ащ фэдэ зы хъугъэ- шIагъэ къыхэкIыгъэмэ, къэралыгъом ащ фэдэ пчъагъэ щэхъу. Хьапсым къыдэкIыжьыгъэхэр щыIэныгъэ шъхьафитым хэгъэгъозэжьыгъэнхэм пае IэпыIэгъу языгъэгъотыщт къулыкъур бзэджэшIагъэ зезыхьагъэхэм пшъэдэкIыжь ягъэхьыгъэ­нымкIэ Федеральнэ къулыкъум хэтэу зэхащэнэу УФ-м и Президентэу Владимир Путиным илъэскIэ узэкIэIэбэжьмэ унашъо къыдигъэкIыгъ. Лъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ социальнэ IэпыIэгъу хьапсым къыдэкIыжьыгъэхэм арагъэгъо­тыныр ащ къыделъытэ ыкIи бзэджэшIагъэхэм джыри апамыублэжьыным ар фытегъэпсыхьагъ.
— ГущыIэм пае, хьыкумым къытырилъхьэгъэ хьапс илъэс пчъагъэр ыпщыныжьыгъэу цIыфыр къызычIэкIыжькIэ, зыгорэм щыпсэун, Iоф щишIэн, гъэсэныгъэ, сэнэхьат горэ къызIэкIигъэхьан фае. Ахэр щыIэныгъэм ишэпхъэ шъхьа­Iэх. Хьапсым чIэсыфэ социальнэ зэпхыныгъэхэр чIэзынэгъэ цIыфымкIэ ар IэпыIэгъу хъун фае. ЧIыпIэ хьылъэм иза­къоу цIыфыр къибгъанэмэ, гъогу пхэнджым техьажьыным ищынагъо щыI. Ащ фэдэм бзэджэшIагъэхэр IэкIэшIэнхэ ылъэкIыщт. ЦIыф псэукIэ тэрэзым хэщэжьыгъэнхэр типшъэрылъ, — бзэджэшIагъэ зезыхьагъэхэм пшъэдэкIыжь ягъэхьыгъэнымкIэ Федеральнэ къулыкъум и ГъэIорышIапIэ иподполковникэу Хьагъур Тимур къыIуагъ.
Хьапсым къычIэкIыжьыгъэ цIыфым зыщадзые, IофшIапIэ ыгъотыжьыныр, ищыкIэгъэ тхылъхэр зэригъэуIуныр къин мэхъу. ИщыIэныгъэ зэблихъунэу фае, ау къызщыригъэжьэщтыр ышIэрэп. Ащ фэдэ цIыфхэм IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэныр хэбзэ­гъэуцугъэм къыделъытэ. ЯтIуанэрэу бзэджэшIагъэ ышIэным ащ фэдэ Iоф­тхьабзэхэм щаухъумэ.
Зэдэлэжьэныгъэм ишIуагъэкIэ
Хьапсым къычIэкIыжьыгъэ цIыфхэм IэпыIэгъу языгъэкIырэ къулыкъухэр: IофшIэнымкIэ ыкIи социальнэ хэхъоныгъэмкIэ Министерствэр, цIыфхэм IофшIэн ягъэгъотыгъэнымкIэ ГъэIорышIапIэр, шIэныгъэмрэ гъэсэныгъэмрэкIэ Министерствэр.
— Пщыныжь зыхьыгъэ цIыфхэр щыIэныгъэм хэгъэгъозэжьыгъэнхэмкIэ, псэукIэ рэхьат ягъэгъотыжьыгъэнымкIэ та­деIэн фае. Мы Iофыгъом зыцIэ къес­Iуагъэмэ анэмыкI къулыкъухэри, цIыф къызэрыкIохэри хэлэжьэнхэ алъэкIыщт, — къыхигъэщыгъ Хьагъур Тимур.
Нахьыпэм пщыныжь зыхьыщтыгъэхэм адеIэщтыгъэхэр ахэм афэгъэзэгъэ къулыкъухэр е общественностым илIыкIохэр арыгъэ. Джы хэбзэгъэуцугъэкIэ зэдаштагъэу, къулыкъу зэфэшъхьафхэр хэщагъэ­хэу IэпыIэгъу ахэм афэхъух.
Юлия Погорелова.
Cэкъатхэм я Урысые обществэ икъутамэу АР-м щызэхэщагъэм иIофышI.