Урысые Федерацием гъэсэныгъэмкIэ иIофышIэ гъэшIуагъэу, Кощхьэблэ кIэлэцIыкIу-ныбжьыкIэ спорт еджапIэм ипащэу Дэхъу Бислъан бэмышIэу «Адыгэ Республикэм изаслуженнэ тренер» зыфиIорэ щытхъуцIэр къыфагъэшъошагъ.

Бислъан къуаджэу Кощхьаблэ щыщ, спортыр ищыIэныгъэ хэпчын умылъэ­кIынэу ицIыкIугъом къыщыублагъэу ащ пылъыгъ. Апэрэ классым къыщегъэжьагъэу шIоигъоныгъэшхо иIэу футболымкIэ секцием кIуагъэ, илъэс зэкIэлъыкIохэм ащ тренерэу иIагъэх Цэй Нухь, Гъумэ Аслъанбый ыкIи Ацумыжъ Руслъан. Ахэм IэпэIэсэныгъэшхоу аIэкIэлъым ишIуагъэ­кIэ Бислъан зыхэтыгъэ командэр Урысые мэхьанэ зиIэ зэнэкъокъу зэфэ­шъхьафхэм ахэлэжьагъ.
Я 6-рэ классым зехьэм дзюдомкIэ зиушэтынэу мурад ышIыгъ, а лъэхъаным Кощхьэблэ районым итренер бэлахьэу Дэгужъые Юрэ ыгъэсэнэу къеуцолIагъ. Уахътэм къызэригъэлъэгъуагъэмкIэ, мы спорт лъэпкъыр ищыIэныгъэ изы Iахьы­шхо хъугъэ. 1987 — 1989-рэ илъэсхэм Чехословакием ракетнэ дзэхэм ахэтэу къулыкъур щихьыгъ, а лъэхъанми дзюдор чIидзыгъэп. Ащыгъум ар Советскэ Союзым и УIэшыгъэ КIуачIэхэм дзэ ыкIи политическэ ухьазырыныгъэмкIэ иотличникыгъ, IэпшъэрызаомкIэ инструкторэу агъэнэфагъ. ХэушъхьафыкIыгъэ спортзал къырати, дзэкIолIхэр ащ щигъа­сэщтыгъэх.
Къулыкъур къыухи, 1990-рэ илъэсым ичылэ гупсэ къызегъэзэжьым, Бислъан Кощхьаблэ дэт кIэлэцIыкIу-ныбжьыкIэ спорт еджапIэм дзюдомкIэ иотделение тренер-кIэлэегъаджэу IофшIэныр щыригъэжьагъ. Ащ дакIоу гъомылэпхъэ промышленностымкIэ Москва и Къэралыгъо институт заочнэу чIэхьагъ.

Бислъан къызэриIуагъэмкIэ, дзюдор щигъэзыи предпринимательствэм зыщыпыхьэгъэ уахъти къекIугъ. Арэу щытми, етIани ыгу къыфимыдэу икIэсэ спорт лъэпкъым зыфигъэзэжьыгъ ыкIи Адыгэ къэралыгъо университетым физкультурэмкIэ ыкIи спортымкIэ и Институт чIэхьажьи, ятIонэрэ апшъэрэ гъэсэныгъэ зэригъэгъотыгъ. 2020-рэ илъэсым къыщыублагъэу Кощхьэблэ кIэлэ­цIыкIу-ныбжьыкIэ спорт еджапIэм ипащэу Iоф ешIэ.
ИIофшIэгъухэм къызэраIуагъэмкIэ, Бислъан зыфэгъэзагъэм хэшIыкIышхо фыриI ыкIи зэхэщэкIо дэгъу. ГъэсэныгъэмкIэ Федеральнэ къэралыгъо программэм игъэцэкIэн, джащ фэдэу спор­тым илъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ гъэ­хъэгъэ инхэр ашIынхэм лъэшэу пылъ. Шъолъыр ыкIи урысые мэхьанэ зиIэ зэнэкъокъухэу Адыгэ Республикэм щыкIохэрэм язэхэщэкIо комитет хэт.
Псауныгъэм икъэухъумэн зэрар езы­хыщт шIыкIэхэр щыгъэзыегъэнхэмкIэ, физкультурэм ыкIи спортым, АР-м ыкIи Урысыем яолимпийскэ движение ныбжьыкIэхэр нахьыбэу хэщэгъэнхэмкIэ Iофыгъоу зэрихьэхэрэмкIэ ичIыпIэгъу­хэм ыкIи ны-тыхэм ярэзэныгъэ гущыIэхэр фагъазэх. Джащ фэдэу спорт федерациехэм ыкIи организациехэм Iоф адешIэ, исэнэхьат епхыгъэу шIэныгъэхэм зыщахагъахъорэ курсхэм макIо.
СпортымкIэ мастер нэбгыриплI, дзюдомкIэ ыкIи самбэмкIэ мастер хъунхымкIэ кандидат нэбгырэ 27-рэ Бислъан ыгъэсагъэх. Ахэм ащыщ ежь икIалэу Азэмат, ар дзюдомкIэ ыкIи самбэмкIэ мастер, Урысыем ипервенствэ щэгъогогъо джэрз медаль, Урысыем и Кубок икъыдэхын щэгъогогъо ящэнэрэ чIыпIэр къащихьыгъ. 2012-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу 2016-м нэс Урысыем ихэшыпыкIыгъэ командэ хэтыгъ, 2019-рэ илъэсым полицейскэхэм азыфагу зэхащэгъэ зэнэкъокъум хэлажьи, Европэм ичемпион хъугъэ. Джащ фэдэу ятэ илъагъо рэкIо икIэлэ нахьыкIэу Айдэмыри. Ар самбэмкIэ ыкIи дзюдомкIэ мастер хъунымкIэ кандидат, мы мафэм ехъулIэу Кощхьэблэ кIэлэцIыкIу-ныбжьыкIэ еджапIэм итренер анахь дэгъухэм ащыщэу Iоф ешIэ.
Мыгъэ Бислъан ыныбжь илъэс 55-рэ зыщыхъурэм тефэу АР-м изаслуженнэ тренер зэрэхъугъэм нэмыкIэу АР-м и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Щытхъу тхылъ къыфагъэшъошагъ. Исэнэхьат зэрэфэшъыпкъэм, иIофшIэн шIу зэрилъэ­гъурэм ар ишыхьат. Шэн теубытагъэ ыкIи пхъэ­шагъэ зэрэхэлъым къыхэкIэу къоджэ­дэсхэм шъхьэкIэфэныгъэ къыфашIы.
— Лъэшэу сигуапэ хъугъэ сиIоф­шIагъэ къыхагъэщи, мыщ фэдэ тын лъапIэ къызэрэсатыгъэр. Сэ симызакъоу сызыгъэсэгъэ тренерхэм, сиIофшIэгъухэм ыкIи спортсмен ныбжьыкIэхэм мы тын лъапIэр афэсэгъэхьы, — къыIуагъ Бис­лъан.
Дэхъу Бислъан тын лъапIэу къыфагъэшъошагъэмкIэ тыфэгушIо, тапэкIи игъэхъагъэхэм ахигъэхъонэу, пэщэныгъэ зыдызэрихьэрэ спорт еджапIэм икIэлэцIыкIухэр къэгъэлъэгъон дэгъухэм къа­фэкIонхэу тыфэлъаIо.
КIАРЭ Фатим.
Сурэтхэр: Iэшъынэ Аслъан, спорт еджапIэр.