ШышъхьэIум и 4-м зимафэ хагъэунэфыкIырэ пхъуантэр адыгэ лъэпкъым ихъишъэ зы IуданакIэу хэщыгъэ хъугъэ.

IэшIэгъэ дахэм къешIэкIыгъэ дунаим чIыпIэ гъэнэфагъэ щиубытыгъ. Щыгъынхэр, Iашэхэр ыкIи нэмыкI пкъыгъохэр зыдалъхьэщтыгъэ пхъэм хэшIы-
кIыгъэ пхъуантэр тарихъым къыхэнагъ. Ащ щыгъынхэр, адыгэ гъомылапхъэр рызэрахьэщтыгъ. ХьакIэщыр къыгъэкIэракIэу, псэолъэ дахэу унэм итыщтыгъ.
ЛIэшIэгъу зыныбжь пхъуантэр непэрэ мафэм нэс къы-­гъэнэжьыгъ къуаджэу Пщычэу щыпсэурэ ХьакIэмыз Фатимэ.
— Тиадыгагъэ унэгъо лъачIэм къыщежьэ, — еIо Фатимэ. — Шэн-хэбзэ гъэшIэгъонэу адыгэ-
хэм ахэлъым ащыщ пхъур зыдакIокIэ ищыгъын ахьыжьэу, агъэтысащэу. Сянэжъэу Мэрэ
ты­къо Гощпакъэ ипхъуантэ хъи­шъэ пылъ. Пшъэшъэжъые ныбжьыкIэу илъэс 16 нахь ымыныбжьэу, репрессием хэфэгъэ Осетием икIыжьыгъэгъэ Гумэхэм яунагъо Пщыжъхьаблэ гъэбылъыгъэкIэ къэкIуагъэхэм якIалэ IукIи, шIу зэрэлъэгъухи, дэкIуагъ. Унагъом япхъу закъо гъогу чыжьэ зэрэтехьэрэр ягу­хэкIэу, пхъуантэм ищыгъынхэр, унэгъо хьап-щыпхэр фыдау­гъоягъ. Къэтэбэ саемрэ тыжьын бгырыпхэу телъымрэ лIэшIэ­гъуныкъом зэрихьагъ. Анахьэу гъогу гъомылэу хьалыгъу-хьакушэрэ къое гъугъэрэ афыдалъхьагъэм гъогум тхьамэфитIурэ тетыгъэ ныбжьыкIэхэм афырикъугъэу къаIотэжьы. Сянэжъ тыдэ зигъэзагъэми, пхъуантэр къыдекIокIыгъ. Илъэс шъэныкъо тешIагъэу, Пщыжъхьаблэ къагъэзэжьи унэ зыщашIым, апэрэу унакIэм хъишъэ зыпылъ пхъуан­тэр ригъэуцуагъ. Опсэуфэ ар иIагъ, гукъэкIыжьэу ыгъэлъэ­пIагъ. Сянэжъ инэпэеплъэу пхъуантэр къызэтезгъэнагъ. Зэ­­бгырытэкъурэ пхъуантэм те­Iэзэжьыгъ.
Пшъэшъэ ныбжьыкIэ зэрыс адыгэ унагъом пхъум ипхъуантэ жьэу ыгъэхьазырынэу ригъа­жьэщтыгъ. Пшъашъэр унагъо ехьэфэкIэ фахьыжьыщт щы­гъынхэр, пIэ кIэлъын дахэхэр, дышъэ е тыжьын IуданэкIэ хэ­дыкIыгъэ IэплъэкIхэр, унэгъо Iэмэ-псымэхэр ащ фыдиугъуаещтыгъ.
Пхъонтэшхохэм хьалыгъу- хьакушэр, щэлэмэ-хьалыжъохэр адизэу нысэм иIахьылхэм арагъэхьыщтыгъэх. Ащ ипэгъокIэу пхъуантэмэ джэнапхъэхэр къадалъхьажьыщтыгъ.
Тыщым мазэрэ мэзитIурэ нысэр къэтыщтыгъ. Iахьылхэр, гъунэгъухэр къетэщтыгъэх, къа­гъэтысащэти, нэбгырищ игъусэу къащэжьыщтыгъ. Пщы-гуащэхэм, пщыпхъу-пщыкъохэм яшIухьафтынхэр пхъуантэм дэлъэу къафихьыжьыщтыгъ. Былым бэу къыфыщтыгъ. Сэмэркъэоу гуащэм ыIощтыгъэу къэбар ахэлъ: «синысэ пчъаблэм дэмыфэу згъэкIуагъэ, IэкIоцIым икIынэу къэкIожьыгъ».
Нысэм ипхъуантэ къызэтырахыти щыгъынхэр къэзыхьы­жьыгъэмэ ащыщ горэ ащ кIэ­рыуцоти щыгъынхэр къыдихызэ къекIолIагъэмэ аригъэлъэгъущтыгъ. Ащ фэдэу щыгъынхэр изырызыгъоу джы къагъэлъэ­гъожьхэрэп. Мыщ ягъусэу хьалыжъо пхъуантэр, тхъурбай пэлъкъао ыкIи кIэнкIэ хьалыу матэхэр тыщым къырахэу хэ­бзагъэ. Мэл укIыгъэр, бахъсымэр благъэхэм къафащэ­щтыгъ. Ар тыдэ щыпсэурэ адыгэхэми агъэцакIэщтыгъ.
Пхъуантэм дэлъ щыгъынхэр, IапIэхэр къэзыхьыжьыгъэхэр ахьакIэх, шIухьафтынхэр араты, хабзэм тетэу къагъэкIотэжьых.
Ащ фэдэ нысэщэ кIыхьэ-лы­хьэхэр джы щыIэжьхэп, къэхь-­хьыжь игъэкIотыгъэри щагъэты­жьыгъэх. Ау лъэпкъым ихъишъэ къыхэкIыгъэ пхъуантэм джырэ мафэхэми щыгъын рахьыжьы.
ШыIэныгъэр ыпэкIэ лъэкIуа­тэ, зэхъокIыныгъэхэр фэхъу. Шхын пхъуантэхэр цIыфмэ зэрахьэжьхэрэп, ау нысэм ищыгъынхэр пхъонтэ зэтет дахэхэм адэлъхэу къахьыжьых.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтыр: ХьакIэмыз Фатимэ ихъарзынэщ.