Тиадыгэ къоджацIэхэр
(Бэдзэогъум и 9-м къыхэтыутыгъэм ия II-рэ Iахь).
Пщыжъхьабл. Лабэ исэмэгубгъу щыс, Шэуджэн районым хэхьэ. ЛIыцIэу Пщыжъым къуаджэм ыцIэ къытекIыгъ. Мы лIым икъуадж зыфиIорэ мэхьанэр иI. 1871-рэ илъэсым мы чIыпIэм ар къэтIысыгъ.
Пщыкъуйхьабл. Мартэ псыхъо исэмэгу нэпкъ Iус, Теуцожь районым ит. 1850-рэ илъэсым мыщ щытIысыгъ. ЛIыцIэу Пщыкъуир чылэм лъапсэ фэхъугъ.
Пэнэхэс. Пшызэ исэмэгубгъоу щыс, Тэхъутэмыкъое районым ит. 1889-рэ илъэсым мыщ къэтIысыгъ. Панэм хэс чыл зыфиIу. Чылэр къызэтIысым пырэжъые пэнэ куандэхэр мы чIыпIэм бэу итыгъэх.
Теуцожьхьабл. Пшызэ Iушъо исэмэгу нэпкъ Iус, Теуцожь районым хэхьэ. 1842-рэ илъэсым мы чIыпIэм щытIысыгъ. 1940-рэ илъэсым нэс ГъобэкъуаекIэ еджэщтыгъэх (Гъобэкъо-лIыцIэ). Мэкъуогъум и 15-м, 1940-рэ илъэсым адыгэ усэкIо цIэрыIоу Теуцожь Цыгъо ыцIэкIэ Теуцожьхьабл чылэм фаусыгъ (джыри Гъобэкъуаер цIэу фашIыжьыгъ).
Тхьагъапшъ. Хы ШIуцIэ Iушъом Iус шапсыгъэ чылэхэм ащыщ, псыхъоу ПсышIуапэ иджабгъу нэпкъ Iус, ПсышIопэ (Лазаревскэ) районым ит. Чылэм лIакъоу Тхьагъапшъэхэм, нэмыкIэу къэпIон хъумэ, Тхьагъапсэхэм ацIэ ехьы.
Тыгъургъой. Теуцожь районым ит чылагъу, тыгъурыгъур бзыу лъэпкъ, ащ къытекIыгъэу алъытэ чылэм ыцIэ. Къуаджэр мы чIыпIэм 1883-рэ илъэсым къэтIысыгъ.
Тэуйхьабл. Псыхъоу Мартэ иджабгъу нэпкъ Iус, Теуцожь районым ит. Тэуехэр лIакъохэу щытыгъэх. Ахэм ацIэ къуаджэм ехьы, джыри ащыщхэр щэпсэух. Къуаджэр мыщ 1850-рэ илъэсым къэтIысыгъ.
Тэхъутэмыкъуай. Мыр Тэхъутэмыкъое районым игупч. 1860 — 1870-рэ илъэсхэм мыщ къэтIысыгъ. «Енэм чыл» раIощтыгъ. Мэзаем и 13-м, 1936-рэ илъэсым къуаджэм Хьахъуратэм ыцIэкIэ еджагъэх. Чъэпыогъум и 26-м, 1938-рэ илъэсым къуаджэм Тэхъутэмыкъуай фаусыгъ. 1987-м къыщегъэжьагъэу Октябрьский цIэу фашIыгъагъ, шIукIаери ащкIэ еджагъэх. Джы апэрэцIэр — Тэхъутэмыкъуай фаусыжьыгъ, Тэхъутэмыкъуаехэм ячыл зыфиIу.
Улап. Псыхъоу Улэ Лабэ зыщыхэлъэдэжьрэм дэжь чылэр щыс. Ащ къуаджэм ыцIэ къытекIыгъ. Чылэм дэсым инахьыбэр бэслъэнэй лъэпкъ. Къуаджэр Красногвардейскэ районым хахьэ, мыщ къызытIысыгъэр 1867-рэ илъэсыр ары.
Фэдз. Псыхъоу Фэдз исэмэгубгъоу щыс. ЦIыфэу дэсым инахьыбэр къэбэртай. Кощхьэблэ районым хахьэ. Мыщ къызытIысыгъэр 1861-рэ илъэсыр ары.
(Джыри къыкIэлъыкIощт).