ШышъхьэIум иапэрэ мафэ ехъулIэу, къэзыгъэзэжьыхэ­рэр щыIэныгъэм хэгъэгъо­зэжьыгъэнхэмкIэ Гупчэу Адыгеим щыIэр кIэщакIо фэхъуи, зихэку къэзыгъэзэ­жьыгъэ тилъэпкъэгъу бзы­лъфыгъэхэр адыгэ шхыныгъохэр зытет Iэнэ хъураем ригъэблэгъагъэх.

ЗэдэгущыIэгъу шIыкIэм тетэу зэIукIэр кIуагъэ, Адыгеим щыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм ящыIэкIэ-псэукIэ зыфэдэм кIэупчIагъэх, гумэкIыгъоу яIэхэм зыщагъэгъозагъ, ахэр зэ­рэдагъэзыжьыщт шIыкIэхэм атегущыIагъэх.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх АР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет илIыкIоу Мурад ГощлъапI, Адыгеим ибзылъфыгъэхэм я Союз итхьамэтэ гуадзэу Натхъо Разыет, союзым хэтэу Хьаткъо Муслъимэт, нэмыкIхэри.
ГъукIэлI Асхьад къызэриIуагъэмкIэ, хэбзэшIу зэрафэхъугъэу, илъэс къэс мыщ фэдэ зэIукIэ тилъэп­къэгъу бзылъфыгъэхэм афызэхащэ. Iанэм пэсхэу мыхьамелэм зэдыхаIэхэзэ, къэбархэмкIэ зэхъожьых, шъхьадж ыгу илъыр, къадэхъунэу зыфаехэр къыраIотыкIых.
— Бзылъфыгъэр ары унагъор зыIыгъыр, зыпшъэ зэкIэ дэкIырэр. Арышъ, ахэм щыкIагъэу яIэри нахь дэгъоу ашIэ. Ар тиIэубытыпIэу бзылъфыгъэхэр къедгъэблэгъагъэх. Ахэм къаIорэм елъытыгъэу лъэныкъоу тызыдэлэжьэщтхэр, тынаIэ зытедгъэтыщтхэр дгъэнэфэщтых. Гупшысэ дэгъухэр къахьыхэу къы­хэкIы. Ащ елъытыгъэу зэфэхьысыжьхэр тшIыщтых, тIэ зэкIэдзагъэу Iоф зэдэтшIэщт, — къыIуагъ ГъукIэлI Асхьад.
Адыгеим ибзылъфыгъэхэм я Союз илIыкIоу Натхъо Разыет мы зэIукIэм къызэрэрагъэблэгъагъэр гуапэ щыхъугъэу Iофтхьабзэм къе­кIолIагъэхэм закъыфигъэзагъ. Ащ къызэриIотагъэмкIэ, Союзым хахьэу тилъэпкъэгъу бзылъфыгъэхэм адэлэжьэнхэ алъэкIынэу къутамэ агъэ­псыгъ.
— Адыгеим щыпсэурэ тилъэп­къэгъу бзылъфыгъэхэм ягушIуагъуи, ягукъауи адэдгощын, афэмыгъэ­-
хъу­рэмкIэ тадэIэпыIэн тлъэкIынэу мы­хэм Iоф адэзышIэщт куп дгъэнэфагъэ, — еIо Разыет. — Мы купым пэщэныгъэ дызэрехьэ Хьаткъо Муслъимэт. Бзылъфыгъэхэм я Союз икIэщакIоу зэIукIэгъухэр тэшIых, зыгъэгумэкIыхэрэм ялъытыгъэу гущыIэм пае, Социальнэ фондым иIофышIэ къедгъэблагъи, упчIэжьэгъу фэхъугъэх. Джащ фэдэу полицием икъулыкъушIэ фитыныгъэхэм алъэныкъокIэ зэхъокIыныгъэхэм ащигъэгъозагъэх. Ащ нэмыкIэу усакIохэм ащыщхэр къетэгъэблагъэх, нэIуасэ афэтэшIых. Тикультурэ, тилъэпкъ итарихъ ашIэным тыдэлажьэ. Тиамал къызэрихьэу тызэрадэIэпыIэщтым тыпылъ. Гъэ­рекIо мы лъэныкъомкIэ проект дгъэхьазыри, Урысые зэнэкъокъум тыхэлэжьагъ. Ау грантыр къитхыгъэп, тапэкIи ащ тыхэлэжьэщт, мылъкоу къытIэкIахьэрэм елъытыгъэу тилъэпкъэгъухэм яунагъохэм тишIуагъэ ядгъэкIыщт.
Джащ фэдэу Натхъо Разыет къызэриIуагъэмкIэ, тхылъхэр агъэ­псынхэмкIэ, паспортхэр къыда­хынхэмкIэ, IофышIэ IухьанхэмкIэ къиныгъохэм яуалIэхэу тилъэп­къэгъу бзылъфыгъэхэм закъыфагъазэу къыхэкIы. Мыщ фэдэу за­къыфэзыгъазэхэрэр джэуапынчъэу IуагъэкIыжьхэрэп, афэлъэкIыщтымкIэ яшIуагъэ арагъэкIы. Мыщ дэ­жьым Гупчэм ипащэ зыкъыфигъази къыриIуагъ хабзэм амалэу иIэр нахь къырихьылIэу мы Iофыр лъагъэкIуатэмэ нахьышIоу зэреплъырэр. Ащыгъум тилъэпкъэгъоу хэкум къэкIожьыхэрэм зэрищыкIагъэм фэдэу адеIэнхэ зэралъэкIыщтым щэч хэлъэп.
«Хэкужъым къэзыгъэзэжьыхэрэм яхэбзэгъэуцугъ» зыфиIорэ унашъор зэрэщагъэзыягъэм Iофхэр къы­гъэхьылъагъэх, — къыIуагъ Асхьад. — КъэкIожьыгъэм «Вид на жи­тельство» къызыдихыкIэ, Мэфэхьаблэ чIыгу Iахь къыщыратыщтыгъ. Джы ащ фэдэ амал яIэжьэп, унашъор зэрэщагъэзыягъэм гумэкIыгъоу къыздихьыгъэр бэ.
— Адыгеим ибзылъфыгъэхэм я Союз мы Iофтхьабзэм къызэрэхэлажьэрэр зэригуапэр, ахэр IэпыIэгъушIоу зэрэщытхэр хигъэунэфыкIыгъ Мурад ГощлъапIэ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, бзылъфыгъэхэр ары унагъом нахь къин щызылъэгъу­хэрэр. Непэ ахэр зэутэлIэрэ гу­мэкIыгъохэм тегущыIэнхэр анахь шъхьаI.
Iофтхьабзэм къырагъэблэгъа­гъэхэм ахэтыгъ Шам къикIыжьыгъэ тилъэпкъэгъу бзылъфыгъэу илъэс 12 хъугъэу Адыгеим щыпсэурэ Къэн­шъэо Кариман. Янэ, икIалэ ыкIи ипшъашъэ игъусэу ахэм хэкум къагъэзэжьыгъэу Мэфэхьаблэ щэ­псэух. Кариман исэнэхьаткIэ юрист, мыщ къызыкIожьыгъэм къыщыублагъэу Iоф ышIэрэп. ИкIалэ сабыищ иIэу ахэм алъэплъэ. Ипшъашъи унагъо иIэу шъхьафэу щыс.
— Хэти ихэку ыгъотыжьын фае, цIыфым хэку имыIэ хъумэ, хымэ, — еIо Кариман. — Адыгеим ты­къы­зыкIожьыгъэм къыщыублагъэу къэ­зыгъэзэжьыхэрэр щыIэныгъэм хэ­гъэгъозэжьыгъэнхэмкIэ Гупчэм ишIогъэшхо къытегъэкIы, ащ ипащэу ГъукIэлI Асхьад тыфэраз. Тхылъхэр, паспортхэр тфагъэпсыгъэх, тищыкIагъэхэмкIэ къыддэIэпыIэх.
Кариман зыгъэгумэкIырэ закъоу къариIуагъэр зыщыпсэущтыгъэ Шам пенсиер къызэрэщамытырэр къэзыушыхьатырэ тхылъым игъэпсын ары. Тхылъыр къыIэкIэхьаным пае бзылъфыгъэр зыщыпсэугъэ Шам кIон фае, ащ мылъкушхо ищыкIагъ.
Консульствэм лъэныкъуитIури къызфагъэфедэзэ мы Iофыгъом къыхагъэлэжьэнхэ, упчIэжьэгъу ашIынхэ зэрэфаем зэхэсыгъом щытегущыIагъэх. Арэу зыхъукIэ, бзылъфыгъэр Шам мыкIоу, тхы-­
лъыр зыщыпсэурэ чIыпIэм къыфагъэхьын алъэкIынэу кIэлъэIунхэу Кариман агъэгугъагъ.
ЗэIукIэгъум нэмыкI Iофыгъохэми щатегущыIагъэх.
КIАРЭ Фатим.