Апэрэ кIэчыгъу
Гъэмафэм имэзитIу пыкIыгъ, хъырбыдзэу тишъолъыр къыщагъэкIырэм игъо хъугъэ, IэкIыбым къыращырэм ущымыгугъэу, тичIыгу ыгъэшхэкIыгъэ ыкIи титыгъэ зезыгъэштэгъэ шхыныгъо IэшIур уицыхьэ телъэу зыIуплъхьан плъэкIыщт.
КъызыкIыкIэ дахэ, уеплъэкIышъурэп, аущтэу хъуным пае икъэгъэкIыни уегугъун фае. Зэрэогъум къыхэкIыкIэ республикэм ичIыгулэжьхэм яIофшIэн къины, ау ялэжьыгъэ аужырэ шапхъэхэм адиштэрэ екIолIакIэ къыфагъотымэ, чIыгур къятэжьы. Хьатыгъужъыкъуае щыщ Хьагъур Рэджэб хэкIыпIэ амалышIоу псы гъоткIо кIэгъэхъоныр ыгъэпсыгъ. Зигъо хъугъэ хъырбыдзыр апэрэу къыкIачыгъ, Адыгеим ибэдзэрхэм къатыралъхьагъ.
Шэуджэн районым ичIыгулэжьхэм ячаныгъэкIэ ящытхъу арагъаIо. ТехникэкIэ зэтегъэпсыхьагъэх, аужырэ шапхъэхэм адиштэрэ тракторэу, комбайнэу къащэфыхэрэм япчъагъэ илъэс къэс хэхъо. Хьагъур Хьалимэрэ ыкъоу Рэджэбрэ илъэс 20 хъугъэу чIыгулэжьыным пылъых. Ахэр гъэ къэс лэжьыгъэ бэгъуагъэ къахьыжьыным фэлажьэх. Коцыр Iуахыжьыгъ, ащ ыуж мыгъэ хъырбыдзэу ашIагъэм иапэрэ кIэчыгъо рагъэжьагъ.
— Аужырэ илъэсхэм зэрэогъум фэшI лэжьыгъэу къэтхьыжьырэм бэу къыщэкIэ. Хъырбыдзым ищыкIэгъэ псыр икъоу ыгъотырэп. Лэжьыгъэм ичылэпхъэшIухэу, тичIыопс нахь къекIухэу, илъэс пчъагъэм зэрифэшъуашэу зыкъэзыгъэлъэгъуагъэхэр ары тпхъыхэрэр. Чылапхъэу мыгъэ тшIагъэр чIыгуми, охабзэми къякIух, охътэ кIэкIым зигъо хъурэ лъэпкъых. Тилэжьыгъэ тонн пчъагъэ къытынэу тыщэгугъы,— еIо Хьагъур Рэджэб.
ГъэрекIо елъытыгъэмэ, чIыгулэжьыным пэIухьэгъэ ахъщэр мыгъэ зэхапшIэу нахьыб, ащ зыкъыщэфыжьыным пае лэжьыгъэм уасэ иIэнэу унагъор мэгугъэ.
— Зигъор пшIэмэ, чIыгур къыотэжьыщт, — еIо Рэджэб. — Зигъор игъом зэрэзэшIопхыщтым имызакъоу, лэжьыгъэ чылапхъэу бгъэфедэщтми мэхьанэшхо иI. Тихьасэхэм хъырбыдзыр къащыкIы хъумэ лъэшэу сикIас. Лэжьыгъэм пшахъор нахьыбэу зыхэлъ чIыгур икIас. Джащыгъум чIыгури лъэшэу зэгочырэп. ЧIыгу шIуцIэм лэжьыгъэм ылъапсэ щыбагъорэп.
Фабэу, тыгъэу ыкIи псэу ищыкIагъэм фэдиз лэжьыгъэм ыгъотыным елъытыгъ ащ идэгъугъэ, иIэшIугъэ зэрэхъущтыр. Мэлылъфэгъу мазэм къыщыублагъэу бэдзэогъум нэс узпылъын фэе лэжьыгъэр чIыгулэжьыбэмэ ашIэныр мыфедэу алъытэ.
— Сятэ хъырбыдзым хэшIыкIышхо фыриI. Iофыгъоу пылъыр игъэкIотыгъэу зэригъэшIагъ. Къоджэдэсхэм упчIэжьэгъу ашIы. Къуаджэм удэсмэ, псэукIэ амалэу щыIэмэ уяусэн фае. Шъхьахынагъэр къыптемыкIоу чIыгум пIэ екIумэ, узэрыпсэущтыр къыхэкIыщт,— еIо чIыгулэжь ныбжьыкIэм.
Гъэмафэм апэрэу цIыфхэм яIанэ тетхэр хъырбыдз-нашэмрэ къое гъугъэмрэ. Гъэмэфэ фабэм псы нахьыбэу зыхэт шхыныгъохэр къебгъэбэкIхэмэ нахьышIоу сэлъытэ – пхъэшъхьэ-мышъхьэхэмрэ хэтэрыкIхэмрэ. Хъырбыдзымрэ нашэмрэ анахьэу шIуагъэ зыпылъхэм ащыщых. Мафэм цIыфым псы литри 2-3-у ришъун фаем ызыныкъо нахьыбэр мыхэм рагъэкъу.
Лъэпшъыкъо Фатим.