ХэбзэIахьхэр
Непэ Урысыем физическэ лъапсэкIэ Iоф зышIэхэрэм яфедэхэмкIэ хэбзэIахьэу щызекIорэр зэщизэу зэтеутыгъ зыщыхэхъорэ чIыпIэхэри иIэхэу — процент 13, федэр зы илъэ­сым миллиони 5-м ехъу зыхъу­кIэ – процент 15. Мыщ дэжьым сомэ миллионитфым техъорэр ары процентыр зыхалъытыкIырэр нахь, федэм зэрэпсаоу арэп.
Мы екIолIакIэр джыри агъэфедэщт хэбзэгъэуцугъэм кIуачIэ иIэ зыхъукIи (2025-рэ илъэсым иапэрэ мафэ къыщыублагъэу). Джы хэбзэIахьхэр зэрэзэтеутыгъэм мэкIэ-макIэу хэхъощт, ау зы илъэсым зифедэ сомэ миллиони 2,4-рэ хъурэм хэбзэIахьэу хагъэкIыщтыр къызэтенэщт – процент 13. Къыхэгъэщыгъэн фае, процент 13-р ­къафэнэжьыщт­ хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием епхыгъэу къатырэмкIи, мазэ къаIэкIахьэрэр сомэ мин 200-м ехъугъэми.
Процент 15 зыхаубытыкIыщтхэр зы илъэсым сомэ миллиони 2,4-м къыщыублагъэу сомэ миллиони 5-м нэсырэ федэхэр ары. Процент 18 хаубытыкIыщт сомэ миллиони 5-м къыщыублагъэу миллион 20-м зы илъэсым къыкIоцI нэсырэ федэм. Сомэ миллион 20 – 50-м зы илъэс телъытэу хэбзэIахьэу хаубытыкIыщтыр процент 20. Мыщ дэжьым къыхэгъэщыгъэн фае – процентыр къызхалъытыкIыщтыр шапхъэм шIокIырэр ары нахь, зэрэфедэу къалъытэщтэп. Анахь процент иныр – 22-р – зы илъэсым къахьырэ федэу сомэ миллион 50-м ехъурэр ары зыхагъэкIыщтыр.
Къэралыгъом иправительствэ тапэкIэ уасэ зэрэщыфашIы­гъэмкIэ, мы зэхъокIыныгъэхэр зэхэзышIэщтхэр ащ щыпсэухэу Iоф зышIэхэрэм япроценти 3,2-рэ фэдизыр ары, ар нэбгырэ миллиони 2-м кIэхьэ.
Мы зигугъу къэтшIыгъэ закъо­хэр арэп хэбзэIахьхэмкIэ зэхъокIыныгъэу щыIэщтхэр. Организациехэм федэу къахьырэм хагъэкIырэ хэбзэIахьми къыхэхъощт – процент 20-у щытыгъэмэ, джы 25-рэ хъущт. Ащ ишIуагъэкIэ къихьащт илъэ­сым иапэрэ мафэ къыщыублагъэу къырагъэкIокIырэм пае аIахыщтыгъэр джы ищыкIэгъэ­жьыщтэп. ГущыIэм пае, ращырэмкIэ пошлинэу бизнесым икъегъэкIокIын мылъку хагъэ­хъон фаеу къэзышIыщтыгъэу, ау финансхэмкIэ зэфэхьысыжьэу фэхъущтыр зыдыхэмылъытэгъагъэр.
Шъолъырыбэмэ джырэ уахътэм зыгъэпсэфынымкIэ угъоинхэу ащагъэфедэхэрэр лъэхъаным диштэу ашIых ыкIи зекIонымкIэ хэбзэIахь мэхъужьых. Муниципальнэ псэупIэхэм ежьхэм агъэнафэ ахэр ищыкIагъэхэмэ ыкIи зыфэдизыщтхэмрэ. ХэбзэIахьым тIэкIу-тIэкIоу хэ­хъощт 2025-рэ илъэсым псэупкIэм и 1 процент къыщыублагъэу зы илъэсым 1 процент техъозэ 2029-рэ илъэсым нэс (2029-рэ илъэсым къыщыублагъэу нэужым проценти 5-м шIомыкIэу).
ЗэхъокIыныгъэ пстэуми гупшысэу ахэлъыр – зэфагъэм зыкъегъэIэтыгъэнымрэ хэбзэIахь системэр зэпэщэчыгъэу щытынымрэ.
Iоф зышIэрэ ны-тыхэм илъэс къэс ахъщэ тын афатIупщыщт
2026-рэ илъэсым иапэрэ мафэ къыщыублагъэу илъэс 18-м зыныбжь нэмысыгъэ кIэлэцIыкIуитIу е нахьыбэ зиIэхэм унэгъо тын афатIупщыщт.
Ар ратыным ифитыныгъэ зиIэхэр ны-тыхэу (сабыир зыпIужьыхэу, зынаIэ тетхэу) Iоф зышIэхэу, къэралыгъом хэбзэIахь езытыхэу ыкIи УФ-м ишъолъыр урыпсэунымкIэ анахь ахъщэ макIэу щагъэнэфагъэм фэдизырэ ныкъорэм мынахьыбэу унагъом щыпсэурэ пэпчъ телъытэгъэ федэ къызэрыхьэрэ унагъохэр ары. КIэлэцIыкIухэри, ны-тыхэри Урысыем ицIыфынхэ фае ыкIи ренэу ащ щыпсэунхэу щыт. Ащ нэмыкIэу тыныр къа­Iызыхы зышIоигъом сабый пIупкIэмкIэ чIыфэ телъы хъущ­тэп.

Къэралыгъо Думэм IофшIэнымкIэ, социальнэ политикэмкIэ ыкIи ветеранхэм яIофыгъохэмкIэ и Комитет ипащэу Ярослав Ниловым къызэриIуагъэмкIэ, кIэлэцIыкIу зэрыс унагъохэм НДФЛ-м ипроцент 13-м щыщэу 7-м къафырагъэгъэзэжьыщт. Ащ къызэрэкIигъэтхъыгъэмкIэ, ­илъэс унэгъо тынхэм афэгъэ­хьыгъэ хэбзэгъэуцугъэм къыщыдалъытагъ социальнэ IэпыIэгъум ишэпхъэ анахь шъхьаIэхэр – фэныкъоныгъэмрэ шъхьадж щыкIагъэу иIэр нэгъэсыгъэнымрэ.
«Унагъо горэ тштэн сабыитIу исэу, янэ Iоф ымышIэу, ятэ ышIэу. Тым илъэсым федэу къыхьырэр сомэ миллион, ащ хабзэмкIэ хаубытыкIырэр хэбзэIахьэу сомэ мини 130-рэ. Унагъор хэбзэгъэуцугъакIэр зыфэгъэхьыгъэхэм къахеубытэ, арэу зыхъукIэ, илъэсым хаубытыкIыщтыр сомэ мин 70-рэ. ЗэкIэми апэу къэзыгъэзэжьырэр мы ахъщэр ары, нэужым – инвестиционнэхэр, социальнэхэр ыкIи нэмыкIхэр», — къыIуагъ Ярослав Ниловым.
Къэбарым игъэхьазырынкIэ урысые къэбарлъыгъэIэс амалхэр гъэфедагъэх.