Адыгэ Республикэм щыпсэухэрэр Урысыем и Почтэ иIэпыIэгъу хэлъэу къупшъхьэ куцIыр зищыкIэгъэ сымаджэхэм аIэкIэгъэхьэгъэным пае Лъэпкъ регистрэм хэхьанхэ алъэкIыщт.

РеспубликэмкIэ нэбгырэ 50 фэдизмэ а амалыр къызфагъэфедагъ. Илъэсищ хъугъэу зэдэлажьэх Урысыем и Почтэрэ къупшъхьэ куцIхэр тыгъэнхэмкIэ Лъэпкъ регистрэу Вася Перевощиковым ыцIэкIэ щытымрэ. А уахътэм къыкIоцI нэбгырэ мин 13-мэ регистрэм хагъэхьанхэм пае «биоматериалкIэ» заджэхэрэр агъэ­хьыгъ. Ахэм ащыщэу нэбгырэ 20-р ары адэбз зиIэ цIыфхэм къякIущт къупшъхьэ куцIымкIэ донор хъугъэхэр.
Урысыем пэIудзыгъэ шIыкIэм тетэу сымаджэхэм ащ тетэу IэпыIэгъу ятыгъэ­ным нахь зыщеушъомбгъу. Регистрэм хахьэ зышIоигъохэр лабораторие лъыхъун­хэу, лъыр атынэу ищыкIэгъэжьэп. Ежь-ежьырэу «биообразецкIэ» заджэхэрэр ыгъэхьазырыным пае ыпкIэ хэмылъэу къызфигъэфедэн ылъэкIыщт пкъыгъохэр почтэм къыфегъэхьых.
Урысыем ишъолъыр 86-мэ ащыпсэу­хэрэм ялъэIу тхылъхэр Лъэпкъ регистрэм къыIэкIагъэхьагъэх. ЗэкIэми анахьыбэ къэзыгъэхьыгъэр Москва щыщхэр (3429-рэ), Московскэ хэку (2253-рэ), Санкт-Петербург (2165), Краснодар краир (1192-рэ), Республикэу Татарстан (640-рэ), Республикэу Башкортостан (625-рэ).
Урысыем и Почтэ ишIуагъэкIэ а Iофтхьабзэм хэлэжьагъэхэм азыныкъо фэдизыр хэку гупчэхэм апэчыжьэ псэупIэ цIыкIухэм адэсых. Почтэм ипроект агъэцэкIэнэу зыфемыжьэхэ лъэхъаным цIыфхэм регистрэм хэхьан амал яIэу щытыгъэп, сыда пIомэ лъыр зыщаIахырэ медицинэ офисхэм апэчыжьэу мэпсэух.
НепэкIэ донор базэу щыIэм илъэсыбэрэ шIуагъэ къытын ылъэкIыщт. ЦIыфэу къэзытыгъэм пылъ къэбарыр ыкIи къыгъэхьыгъэр илъэс 36-рэ фэдиз аIыгъын алъэкIыщт. Ау мыщ дэжьым къыдэлъытэгъэн фае илъэс 18-м ­ыныбжь шIомыкIызэ регистрэм а цIыфыр хэхьагъэу щытын зэрэфаер.
БгъуитIумкIи генотипхэр зызэтефэхэкIэ, сымаджэм къупшъхьэ куцIыр халъхьан алъэкIыщт ыкIи ар къагъэ­нэжьышъущт. МыщкIэ зы щысэ къэтхьын: Саратов щыщ илъэси 6 зыныбжь Дима Палибиным хъулъфыгъэ горэм икъупшъхьэ куцI щыщ ­къыфигъэхьыгъагъ. 2022-рэ илъэсым шъэожъыем ипса­уныгъэ зыпкъ иуцожьэу ригъэжьагъ къагъэхьыгъэр ежь къекIунэу зэрэхъугъэм къыхэкIэу. Пресс-конференциеу зэхащэгъагъэм Димэрэ янэрэ рагъэблэгъагъэх. Шъэожъыем ипсауныгъэ зыпкъ игъэуцожьыгъэнымкIэ зишIогъэшхо къэ­кIогъэ цIыфым апэрэу а конференцием ахэр щыIукIэгъагъэх.
«Хэгъэгум щыпсэухэрэр зэтпхыхэзэ, цIыфхэм тишIуагъэ ядгъэкIыныр ары Почтэм иIофшIэн зыгъэцакIэхэрэм гу­хэлъэу яIэр. Тызэгъусэу зэдэдгъэцэкIэрэ проектым ишIуагъэкIэ цIыфхэр къэд­гъэнэжьынхэ тлъэкIы хъугъэ. «БиообразецкIэ» заджэхэрэр ыпкIэ хэмылъэу почтэмкIэ агъэхьышъуным иамал проектым къеты. Лъэпкъ зэфэшъхьафхэм къахэкIыгъэ цIыфхэм ябиоматериал къагъэхьы, ащ къикIырэр цIыфхэр къэгъэнэжьыгъэнхэм бэдэдэ зэригъэгумэкIырэр ыкIи ащкIэ амалышIухэр щыIэ зэрэхъугъэр ары», — къыIуагъ Урысыем и Почтэ IэкIыб зэлъыIэсыкIэ амалхэмкIэ ипащэу Екатерина Куманинам.
Къупшъхьэ куцIым щыщ зыты зышIоигъохэм ялъэIу тхылъ сайтэу rdkm.ru рагъэхьан алъэкIыщт. Регистрэм хэхьанымкIэ зэзэгъыныгъэ зэрадишIыгъэмкIэ, ипсауныгъэ изытет зыфэдэмкIэ анкетэр, ышъхьэ фэгъэхьыгъэ къэбархэм адэлэжьэнхэм пае Iизын зэраритырэр, афигъэхьынхэм пае ищыкIэгъэщт конвертри къыIэкIагъахьэ. Медицинэм иIофышIэ къыхэмыхьэу шIоигъоныгъэ зиIэм джащ тетэу ежь-ежьырэу ищыкIагъэхэр аIэкIигъэхьэшъущтых.