Адыгабзэм игумэкIыгъохэм атегущыIагъэх
Адыгабзэм икъэухъумэнрэ изэгъэшIэнрэкIэ екIолIакIэхэм Iоф адэзышIэрэ Проектнэ офисэу гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу КIэрэщэ Тембот ыцIэ зыхьырэм щызэхэщагъэм зичэзыу зэхэсыгъо иIагъ.
Шъугу къэдгъэкIыжьын, АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ, культурэмкIэ иминистерствэхэм, Адыгэ Хасэм ялIыкIохэр, бзэшIэныгъэлэжьхэр, кIэлэегъаджэхэр, кIэлэпIухэр ыкIи методистхэр ащ хэхьэх. ПстэумкIи— нэбгырэ 14 мэхъу. Ахэм ащыщхэр мыгъэ зэблахъугъэх. Ащ елъытыгъэу Проектнэ офисым къыхэхьэгъакIэхэм нэIуасэ афэшIыгъэнхэмкIэ зэхэсыгъор къызэIуихыгъ институтым ипащэу ЛIыIужъу Адам. Ахэр: Ахъмэт Джульет — АКъУ-м и Лъэпкъ факультет идекан, Гъыщ Сусан— Мыекъуапэ икIэлэцIыкIу IыгъыпIэу «Нэбзый» зыфиIорэм ипащ, Нэхэе Вячеслав — АКъУ-м философиемрэ социологиемрэкIэ икафедрэ ипрофессор, Сихъу СултIан — гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ
республикэ институтым иIофышI, Цэй Зарем — АКъУ-м адыгэхэм ятарихърэ культурэмрэкIэ икафедрэ идоцент. Ащ ыуж Проектнэ офисыр непэ зыдэлэжьэрэ Iофыгъохэмрэ тапэкIэ рахъухьэхэрэмрэ зэхэсыгъом хэлэжьагъэхэр атегущыIагъэх.
Адыгабзэм икъэухъумэнрэ изэгъэшIэнрэкIэ Проектнэ офисым изэхэщэн зигукъэкIыр АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат. Мыгъэ ар зылажьэрэр илъэситф хъугъэ. Ащ изы IахьышIу пандемие лъэхъаным тефи IофшIэныр зэтыриIэжэгъагъэми, къыкIэлъыкIогъэ илъэсхэм гухэлъхэр зэлъыкIагъэхьажьыгъэх. Рахъухьагъэм къыдыхэлъытагъэу Iофтхьэбзи 150-рэ рагъэкIокIыгъ.
«Iоф зыщытшIэрэм къыщегъэжьагъэу, мэзитIу ыкIи мэзитф егъэджэнэу зэхэтщагъэхэм къадыхэлъытагъэу нэбгырэ 1000-м ехъумэ адыгабзэр зэрагъэшIагъ. Ащ дакIоу зэмылIэужыгъо Iофтхьэбзэ бэдэдэ зэхэтэщэ. ЕтIанэ «Адыглэнд» зыфаIорэ лъэпкъыбзэ еджапIэм Проектнэ офисыр илъэс пчъагъэхэм икIэщэкIуагъ. Джы, аужырэ илъэситIум, АКъУ-р ащ фэгъэзагъ. БлэкIыгъэ илъэсым къыщегъэжьагъэу ныбжьыкIэ лъэпкъ лагерэу «Адыгэ хабзэ» зыфиIорэр мэлажьэ. Илъэс 18 – 25-рэ зыныбжьхэу унагъохэм арымысхэр ащ къетэгъэблагъэх, нэIуасэ зэфэтэшIых, адыгэ хабзэм тетэу тхьамафэр зыгъэпсэфыпIэм щагъакIо. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм ыкIи кIэлэеджакIохэм апае методическэ IэпыIэгъухэр, бзэм изэгъэшIэнкIэ аудио, видеотхыгъэхэр, гущыIалъэхэр къыдэдгъэкIыгъэх, егъэджэн-сыхьат гъэшIэгъонхэу цIыф цIэрыIохэр къызэдгъэблагъэхэрэр редгъэкIокIыгъэх, — Проектнэ офисым иIофшIэн тыщигъэгъозагъ гуманитар ушэтынхэмкIэ институтым ипащэ шIэныгъэмкIэ игуадзэу Биданэкъо Марзият.
Ау зэхэсыгъом къызэрэщыхагъэщыгъэмкIэ, Iофэу ашIэрэм ишIуагъэ нахь къэлъэгъощт адыгабзэм изэгъэшIэн унагъохэм къащежьэмэ. УплъэкIунэу зэхащагъэхэм къызэрагъэлъэгъуагъэмкIэ, ны-тыхэм мы лъэныкъом анаIэ нахь тырагъэты хъугъэ. БлэкIыгъэ илъэсхэм ялъытыгъэмэ, джы ахэм ялъфыгъэхэм ныдэлъфыбзэр арагъашIэ, аIуалъхьэ ашIоигъу. Джащ фэдэу нэмыкI лъэпкъхэм ащыщхэу адыгабзэ зышIэ зышIоигъохэми япчъагъэ хэхъуагъ. Проектнэ офисым хэтхэм зэхэсыгъом зэрэщызэдаштагъэмкIэ, мы лъэныкъомкIэ адыгэ къуаджэхэм ащылэжьэрэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм адыгабзэм изэгъэшIэнкIэ яIофшIэн гъэлъэшыгъэн фае.
«Мы илъэсым, Iоныгъом къыщегъэжьагъэу республикэм икъуаджэхэм адэт кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм зэкIэми, МыекъуапэкIэ — 3-м, Инэмрэ Яблоновскэмрэ – зырызым, адыгабзэр куоу ащызэрагъэшIэн фае. Группэхэр тIоу гощыгъэщтых — адыгабзэр зэзыгъашIэхэрэмрэ зэзымыгъашIэхэрэмрэ. Сабыйхэр къызащэхэмрэ защэжьыхэрэмрэ азыфагу адыгабзэкIэ адэгущыIэнхэу ащ къыдыхэлъытагъ. ИлъэсыкIэ еджэгъум къыщегъэжьагъэу ащ техьажьынхэ фае. Ны-тыхэм яшIоигъоныгъэкIэ ащ фэдэ купхэр агъэпсыщтых. Тимылъэпкъэгъухэми яшIоигъоныгъэ къаIон фитых. Фаехэр ары. Зыми иягъэ екIыщтэп. Ащ бэшIагъэ зытехьанхэ фэягъэр», — еIо Биданэкъо Марзият.
Джащ фэдэу пстэуми адыгабзэр ренэу анэ кIэтэу, атхьакIумэ итэу гъэпсыгъэн фаеу зэхэсыгъом щалъытагъ. АщкIэ зы екIолIакIэу зигугъу къашIыгъэхэм ащыщ транспорт уцупIэхэм, унэхэм атетхагъэхэр бзитIукIэ къэтыгъэнхэр. УрысыбзэкIэ общественнэ транспортым е урамым къыщыIогъэ къэбархэр адыгабзэкIи къыкIэIотыкIыжьыгъэныр. Ащ фэшъхьафэу, Проектнэ офисым ишIошIкIэ, республикэм щызэхащэрэ Iофтхьабзэхэм азыныкъо нахь мымакIэу адыгабзэкIэ рекIокIынхэ фае.
Анцокъо Ирин.
Сурэтыр: Проектнэ офисым
ихъарзынэщ.