Top.Mail.Ru

Дунэе гъэшIэгъон хащэх

Image description

КIэлэцIыкIу журналхэу «Жъогъобыныр», «Родничок Адыгеи» зыфи­Iорэр къызыдэкIыхэрэр мыгъэ илъэс 36-рэ хъугъэ. Журналхэм яре­дактор шъхьаIэр Урысыем IофшIэнымкIэ и ЛIыхъужъэу, Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Черкесым ялъэпкъ тхакIоу МэщбэшIэ Исхьакъ.

Усэхэри, пшысэхэри, рассказ цIыкIухэри, сурэтшIыгъэхэри, джэгукIэ гъэшIэгъонхэри, охътэ-­этюд дахэхэри, хырыхыхьэхэри илъэсым плIэгъогогъо къыдэкIырэ журналхэм къадэхьэ. ЕджэкIо хъупхъэхэм ятхыгъэ цIыкIухэри адэтых, щыIэныгъэм илъэныкъуа­бэкIэ лъэбэкъушIоу кIэлэцIыкIу­хэм ашIыхэрэм, зэнэкъокъухэм текIоныгъэр къащыдэзыхыхэрэм нэIуасэ уафашIы.
«Жъогъобыным» илъэсыбэ хъугъэу иредакторэу Дзыбэ Назрэт бэмышIэу зэдэгущы­Iэгъу дытиIагъ.
«Жъогъобыным» сыд фэдэ пшъэрылъ шъхьаIа иIэр, Назрэт?
— Журналым пшъэрылъ шъхьа­Iэу зыфигъэуцужьырэр бзэм икъызэтегъэнэн, адыгэ пшы­сэхэм, джэгукIэхэм, нэмыкI­хэм кIэлэцIыкIухэр нэIуасэ афэ­шIыгъэнхэр ары. Адыгэ шэн-ха­бзэ­хэр, лъэпкъ нэшанэхэр, зе­кIо­­кIэ-шIыкIэ дахэ ахэтлъхьаным журналыр фэлажьэ.
Тинепэрэ кIэлэцIыкIу­хэм ащыщыбэхэм тхы­лъыр IэкIыб ашIы, Интернетым, компьютер джэгукIэхэм лъэшэу апыщагъэ мэхъух. Сыдэущтэу «Жъогъобыным» кIэлэцIыкIухэр фэщагъэ хъущтха?
— Социальнэ хъытыум къытырэ къэбархэр кIэлэцIыкIухэм нахь ашIогъэшIэгъоных. Урысыбзэр нахь ашIоIэрыфэгъоу адыга­бзэр щагъэзые. Тыбзэ мэкIоды, сыд фэдэрэ лъэпкъыбзи ащ фэдэ къиныгъо хэт, ау тэ тызгъэгумэкIырэр адыгабзэкIэ тхэхэрэри еджэхэрэри нахь макIэ зэрэ­хъухэрэр ары. Тыбзэ зэтегъэуцожьыгъэным иамалхэм тяусэным тыпылъ. Журналыр унэ пэпчъ ихьэмэ, кIэлэцIыкIухэр еджэщтых. ЩыIэныгъэр зы чIыпIэ итэп. Непэ еджакIохэм, хэти зэрэшIомышIэу, титхыгъэхэм яджэу ахэтыр макIэп.
КIэлэцIыкIу адыгэ литературэр кIочIакIэхэм афэныкъуа?
— «Жъогъобыныр» кIэлэцIыкIумэ чылапхъэу ахэтэпхъэ. Пшысэ дахэхэмкIэ тэпIух, дэхагъэм фэтэгъасэх. Адыгэ кIэлэцIыкIу литературэм Iоф дэзы­шIэхэрэр нахьыбэ хъуным лъэшэу тыкIэхъопсы. Адыгабзэм, кIэлэцIыкIу литературэм ыкIи адыгэ культурэм язегъэу­шъомбгъун фытегъэпсыхьэгъэ IофшIэныр непэрэ мафэм ищыкIагъ.


«Жъогъобыным» икъы­дэгъэкIын дэлажьэ­хэрэм ягугъу къытфэшIба.
— Журналым ныдэлъфыбзэм фэгъэхьыгъэ нэкIубгъо джырэ­благъэ щагъэпсыгъ. «Адыгабзэм ишъэфхэр» ащ къыщытэIуатэ, тиныдэлъфыбзэ, ащ итарихъ, инэшанэхэм нэIуасэ уафешIы. Апэрэ гущыIэхэм якъэхъукIэ, бэ­рэ къыкIаIотыкIыжьырэ гущыIэ щэрыохэм афэгъэхьыгъэу, адыга­бзэм тикультурэ зэригъэпсырэр тинэкIубгъо еджэхэрэм къафэтIотэщтых. Уезыгъэгупшысэрэ IофшIэн гъэшIэгъонэу адыгабзэм­рэ адыгэ литературэмрэ нахь куоу озыгъэшIэщтхэр, гущыIакIэ­хэм уащызыгъэгъозэщтхэр ащ къидгъэхьащтых. КIэлэцIыкIухэм­рэ зихэхъогъухэмрэ яшIэныгъэ­хэр ауплъэкIунхэм фэшI зэнэкъо­къухэм, викторинэхэм ахэлэ­жьэн­хэ алъэкIыщт. Арышъ, къэбарыкIэхэм, хъугъэ-шIагъэхэм шъуащыгъозэным, адыгабзэм изэгъэ­шIэнкIэ упчIэу шъуиIэхэм яджэуап­хэр жъугъотынхэм апае «Жъогъобыным» инэкIубгъохэм шъуалъыплъ.
КIэлэцIыкIум иныдэлъфыбзэкIэ «къыдэгущы­Iэрэ» «Жъогъобыным» не­пэрэ еджакIом сыда къыриIощтыр?
— ЕджапIэм зыщыIумыкIэрэ тхыгъэ гъэшIэгъонхэр журналым рагъотэщт. Адыгэ лъэпкъ шэн-хабзэхэм ыкIи лъэпкъым игушъхьэ­кIэн, икультурэ, итарихъ нэIуасэ фэтшIыщтых. Журнал нэкIубгъо пэпчъ зы гъэшIэгъон горэм фэгъэхьыгъ: Адыгеим ичIыопс дахэ, сэнаущыгъэ зыхэлъ еджа­кIохэм, спортым пылъхэм ягъэ­хъагъэхэм.
Убзэ умышIэныр емыкIоу сыдигъуи алъытэ.
— НэмыкIыбзэ умышIэным емыкIу хэлъэп, ау уиныдэлъ­фыбзэ умышIэныр емыкIушху. Пстэуми апэу адыгабзэм чIыпIэу щыIэныгъэм щиубытырэр гъэпы­тэгъэн фае. Ащ мэхьанэу иIэр зэрэкуур кIэлэцIыкIухэзэ зэха­шIэным тыдэлажьэмэ, ишIогъэшхо къэкIощт. «Жъогъобыныр» ащ фэлажьэ.
КIэлэцIыкIухэм апае къыдагъэкIырэ ятIонэрэ журналэу «Родничок Адыгеи» зыфиIорэр урысыбзэкIэ къыхауты. Ар непэ бэмэ аIэкIахьэмэ зэдгъэшIэнэу журналым иредакторэу, ­Адыгэ Республикэм изаслуженнэ жур­налистэу Бэгъушъэ Марет гущыIэгъу тыфэхъугъ.
Сыдэущтэу мы уахътэм кIэлэцIыкIухэр тхы­лъым ыкIи журналым акIэбгъэгушIущтха, тапэкIэ зэрэщытыгъэу, ахэм щыIэныгъэмкIэ мэхьанэшхо зэряIэр агуры­бгъэIощта?
— Уиадыгабзэрэ урысыбзэм­рэ зэфэдэу зэдэбгъэфедэнхэр, пшIэнхэр зымыуасэ щыIэп. Непэрэ мафэм адыгабзэр къызыгурыIоу, ау рыгущыIэнхэ зымы­лъэкIхэрэмкIэ журналыр Iэры­фэгъу. Адыгеим, бзэм, шэн-хабзэхэм, мэфэкIхэм, нэмыкIыбэхэм афэгъэхьыгъэ тхыгъэхэр журналым къыдэхьэ. Журналым итираж мини 6 — 8-м нэсэу къыдэтэгъэкIы, тапэкIэ ипчъагъэм хэдгъэхъоным иамалхэм талъэхъу.
КIэлэцIыкIумкIэ анахь мэхьанэ зиIэ пстэур — иунагъо, иныдэлъфыбзэ, Iахьылныгъэм, гукIэгъу-шIулъэгъум, гъэсэны­гъэм шIэныгъэм зафикъудыиныр кIэлэцIыкIу IыгъыпIэмрэ еджапIэмрэ къащежьэ. Ны­дэлъфы­бзэм тэ, адыгэхэмкIэ, адыгабзэм изэгъэшIэн лъэшэу тынаIэ тетын фае. Хэти ыбзэкIэ къыIон ылъэ­кIыщтым фэдэ нэмыкIыбзэкIэ къыIощтэп. Анахь мэхьэнэ ин зиIэу тижурнал Iудэнэ плъыжькIэ пхырыщыгъэр адыгэ шэн-хабзэхэм язехьакIо хъунхэр ары.
Журналыр темэ ­шъхьаIэу зыдэлажьэрэр?
— Мэфэпчъым хэт мэфэкI мафэхэм, Адыгеим афэгъэхьыгъэхэр журналым къыдэхьэх. Дахэу, щэрыоу, къабзэу, зэгъэ­кIугъэу кIэлэцIыкIум бзэр ыгъэ­федэным пае литературнэ шапхъэхэр IэкIэлъынхэ фае. Ахэр зэкIэ еджакIом шIогъэшIэгъонынхэм, ыIэ къыригъэхьанхэм пае уахътэм диштэрэ екIолIа­кIэхэр къыфэдгъотхэзэ тыкъэтхэ.
Анахь гъэшIэгъонэу сыда журналым Iоф зы­ди­шIэрэр?
— Хэхэсымрэ хэкумрэ нэпкъитIум атедзэгъэ лъэпкъ лъэмыдж яIэу сэлъытэ. Хэхэсымрэ хэкурысымрэ тижурнал зэлъегъэIэсых, зэфещэх. Ащ иIашэр лъэпкъыбзэр, ныдэлъфыбзэр ары. Телеграм нэкIубгъуи, ВКонтакте нэкIубгъуи тиIэхэ хъу­гъэшъ, IэкIыб хэгъэгухэм ащыIэ адыгэ кIэлэцIыкIу гъэшIэгъонхэр къытфатхэх. ГущыIэм пае, Японием «Адыгэ Хасэ» щызэхэ­зыщэгъэ кIалэу Тайга Нозаки, адыгэ къа­шъохэр къэзышIырэм фэгъэ­хьы­гъэу къэттхыгъ. Ащ ыуж Гер­ма­нием щыпсэухэрэ ДышъэкI ­Дишаррэ Ащэмэзрэ Адыгеим шIу­лъэгъоу фыряIэр сурэтхэмкIэ къызэрагъэлъагъорэр къыщытIотагъ. Англием щыпсэурэ къэ­бэртэе кIэлэцIыкIоу Андемир Бар­рет бзищкIэ мэгущыIэ, тижурналхэр еугъоих, яджэ.
Журналхэм яредактор шъхьа­Iэу МэщбэшIэ Исхьакъ гъэхъа­гъэу яIэм къытегущыIагъ.
ЛIэужыкIэм гъэсэныгъэ-пIуныгъэ ин ахэзылъхьэрэ «Жъогъобынымрэ» «Родничок ­Адыгеи» зыфиIорэмрэ непэ щыIэныгъэу тызхэтым игъунджэх. Илъэс 36-м лъэпкъым къыфихьырэ шIур гъунэнчъ. ЛIэужыкIэм шIэныгъэ­рэ акъыл-IушыгъэрэкIэ тыдэгуа­щэ. Тиадыгэ кIэлэцIыкIу литературэ ихьасэ мыпшъыжьэу щы­­лажьэхэрэм ятхыгъэхэр къы­хэтэуты. КIэлэцIыкIухэр пIуныгъэ-гъэсэныгъэ гъогум рытэщэх. Социальнэ хъытыум лIэужыкIэр къыхэтщынышъ, журналым едгъэджэнхэм, бзэр къызэтед­гъэ­нэжьыным, Хэгъэгум шIулъэ­гъуныгъэ фядгъэшIыным ты­фэлажьэ. Унагъо пэпчъ журнал кIэ­ракIэхэр арыхьэмэ, тыбзэ кIодыщтэп. Унагъо пэпчъ бзэр щагъэфедэмэ, кIэлэцIыкIухэр титхыгъэмэ яджэщтых, хи­гъэу­нэфыкIыгъ МэщбэшIэ Исхьакъ.
Мы журналхэр зикIасэхэр ыгъэгушIохэу, кIэракIэу къыдэ­кIых. кIэлэцIыкIум идунэезэхашIэ хэзыгъэхъорэ, зыгъэбаирэ журналхэр мэлажьэх.
Журналхэм къадэхьэрэ тхыгъэхэр компьютеркIэ хэзыхы­хэрэр Цундышк Гощнагъу, ахэр зыгъэкIэракIэхэрэр Галина Овчинниковар ары. ЯIофшIэн щытхъу хэлъэу ахэм агъэцакIэ.
Лъэпшъыкъо Фатим.