Top.Mail.Ru

IэрышI IофшIагъ

Image description

ЦIыфым иакъыл фызэшIокIыщтымрэ иамал къыхьыщтымрэ джыри зыми ыгъэунэфыгъэп.

Лъэпкъыр къахэзыгъэщырэ цIыфмэ ягъэхъагъэхэр IотэгъошIу. Кушъэм, Iанэм, тхьацуфым, пхъэнтIэкIум, шъэжъыехэм, щабзэхэм яшIын, гъучIгъэжъэным, унашъхьэ телъхьаным, ары пакIошъ, цокъэ шIыным афэIэзэ цIыф непэ зигугъу къэтшIыщтыр. Ар къуаджэу Хьатыгъужъыкъуае щыпсэурэ Шъэ­олIыхъу Валер.
«ЫIэ дышъэр къыпэзы» зыфаIорэм фэд. IэпэIасэм илъэс 51-рэ ыныбжь, ишъхьэгъусэу Ираидэ игъусэу унэгъо дахэ ешIэ. Ахэм сабыищ зэдапIу: Аза, Айдэмыр ыкIи Амин. Унагъом исхэр цIыф зэIухыгъэх, губзыгъэх. Унагъор ары IэпэIасэм пстэуми анахь шъхьаIэу ылъы­тэрэр.
Унагъор умыгъэлъапIэу, шъхьэгъусэм уасэ фэмышIэу уигухэлъи къыбдэхъущтэп. Сыд фэдэ Iоф сыпылъми сэгъэтIы­лъышъ, унэгъо Iофыр сэгъэцакIэ. ЗэгурыIоныгъэ, рэзэныгъэ зэфыуиIэмэ, уиунэ дэрмэни илъыщт, еIо Валерэ.
Валерэ гъучIуIунри, гъучIгъэжъэнри, пхъэшIэнри ыIэ къе­хьых. Ары пакIошъ, ыIэшъхьи­тIукIэ автомобиль ямышIыкIэ ыугъоигъ. Ащ къыщымыуцоу цокъашIэу зигъэсагъ. Ащ фэдэ IэпэIэсэныгъэ зыхэлъхэр нахьыбэ хъунхэм, ахэм IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэным, Iэпэщысэхэм яшIын жъугъэу цIыфхэм аIэкIэгъэхьэгъэным япхыгъэ Iофыгъуабэ Адыгеим щырагъэкIокIы хъугъэ.
IэкIэ пшIырэм фэдэ щыIэп! СицIыкIугъом силэгъухэр Iэгуаом рыджэгухэ зэхъум, сэ кIыщым зыгорэхэм сяпIэжъэжъэу сы­чIэсыгъ. Джащ тетэу псэолъэшIынми, адыгэ Iэпэщысэхэм яшIыни ахэщагъэ сыхъугъ. СыIэтахъоу щэрэхъищ зыкIэт кушъхьэфачъэ сизакъоу сшIыгъа­гъэ. Ащ симыгъэразэу, мотоциклэ лъэкъуищ сыугъоигъэ. Ины сыхъумэ сэнэхьатэу къыхэсхыщтым бэрэ сегупшысэщтыгъ. ДОСААФ-м дзэ водитель заправщикэу сэнэхьат сигъэгъотыгъагъэ, ау зы мафи ащ сырылэжьагъэп. СIэшъхьитIу къы­хьырэ лэжьапкIэм сиунагъо рызгъэшхагъ, рысIыгъыгъ,къеIуатэ IэпэIасэм.


Iоф зыщишIэрэ кIыщэу Валерэ тызчIищагъэм тетхагъ: «Умыщынэу къычIахь, укъызфэкIуагъэр къаIо, бэ умыIоу чIэкIыжь». Ар дгъэшIэгъон ­икъугъ. Пхъэ сапэр мэкIайхэм Iужъоу ателъ, IэпэIасэр бэрэ мыщ зэрэщылажьэрэм ишыхьатэу. Пхъэ цуакъэхэр дэпкъым кIэшIагъэх, пхъэупсэфэ хъураехэр, гъучI пыупкIафэхэр джэхашъом алырэгъоу телъых, кушъэ лъэкъо ныкъошIхэр мэкIаим егъэкIугъэх.
Синыбджэгъу кIалэм тхылъ къысфихьыгъагъ, машинэу Caterham имодель шапхъэу пылъыр, зэрэзэхэлъыр, зэхэплъхьащтмэ, Iэмэ-псымэу ыкIи пкъыгъоу ищыкIагъэхэр итэу. Бэми макIэми, сомэ мин шъэныкъо фэдиз ащ тезгъэкIодагъ. Синыбджэгъухэу чылэм дэсхэр зэкIэ къыхэлэжьагъэх. ГъучIуIунымрэ гъучIгъэжъэнымрэ джащыгъур ары къызысIэкIэхьагъэр. Сикъаигъагъэ есхьылIи, машинэр сыугъоигъэ. Iоф ныкъуашIэр чIэсыдзыжьыныр сикIасэп. Джыри тIэкIу-шъокIухэр ешIылIэжьыгъэн фае, машинашъхьэри къэсыугупшысыгъ, ау сызфаер автоматикэ дыхэтэу, ежь-ежьырэу изакъоу закъытырихъонэу ары. Джыри гухэлъ сиI, сиамал къызэрихьэу, машинэхэр сшIынхэу, ищыкIэгъэ тIэкIу-шъокIухэр езгъэгъотынэу машинэшIыным,— къеIуатэ IэпэIасэм.
«Валерэ къаигъ, Iофэу зыуж ихьагъэр ымыухэу уцущтэп»,
аIо иныбджэгъумэ. Псыцур лъабжъэкIэ чIым пытэу зэрэтеуцорэм фэдэу, Валери ыгу етыгъэу а тхылъэу къыратыгъэр зэригъэшIагъ, нэужым илъэсныкъокIэ машинэр ыугъоигъ. Джы ыпэ илъыр машинэм пылъын фэе документхэм ягъэ­псын, нахь зэтыригъэпсыхьаныр ары.


ПхъэшIэным лъэпкъ Iэмэ-псымэхэм яшIынкIэ Валерэ ятэшым фэдэ хъугъэ. Ар пхъэшIэ Iазэу чылэм дэсыгъ, «Пхъэм псэ къыпегъакIэ» зыфаIорэм фэдагъ.
ГумэкIыгъо зыпылъыр пхъэм игъэхьазырын. Пкъыгъом фытегъэпсыхьэгъэ пхъэр уиIэмэ, ишIын нахь псынкI. Лыр зыщаупкIэтэрэ пхъэмбгъухэр, тхьацуфхэр ястынхэр сикIас, ахэм бзылъфыгъэхэр лъэшэу ащэгушIукIых. ШIухьафтыным ыгъэгушIохэмэ, къинэу ащ ишIын пылъыгъэр пщэгъупшэжьы. Iанэ хъураем, кушъэм нахь бырсыр къапэкIыми зысшIыхэкIэ гухахъо хэсэгъуатэ, IугушIукIызэ къеIуатэ IэпэIасэм.
ХэткIи Валерэ цIыфыгъэрэ адыгэгъэшхорэ зэрехьэ. Сыд фэдиз игушъэбагъэми, ыIуагъэр умыгъэ­цакIэу къыпшIокIыщтэп. ИIэпэIэсэныгъэ­рэ иIушыгъэрэ ямылъытыгъэу, зышIошIыжьрэп. Непэ кIэко зэпылъ зыдыхэрэр цIыфмэ агъэшIэгъо­жьхэрэп, ау цокъа­шIэм иIэпэIэсагъэ бгъэшIэгъон екъу. — Цуакъэ пшIыныр непэ пыутэп, шъор лъапIэ хъугъэ. Зы цуакъэм хэхьэрэ пкъыгъомэ ауасэ къы­зибдзэжькIэ, пыутыIоу зэрэ­пщагъэр къыбгурэIожьы. Непэ цокъэ закъор арэп лъапIэр, щыIэныгъэ­ри лъа­пIэ хъугъэ. Iофэу пшIэрэр шIу плъэгъоу, уисэнэхьат пшIогъэшIэгъонмэ, ренэу уишIэныгъэ хэбгъэхъоным упы­лъыщт, гуетыныгъэ фыуиIэщт, уипшъэрылъхэр теурыкIуагъэ хэмылъэу бгъэцэкIэщтых, — хигъэунэфыкIыгъ IэпэIасэм.
Валерэ ищыIэныгъэ гъогу къызэрикIугъэм фэраз, джыри зэ ар къыкIужьынэу щытыгъэемэ, дэмыхэу джа гъогум зэрырыкIожьыщтыгъэр къыкIигъэ­тхъыгъ.
ЦокъэшI фабрикэу ыкIи машинэшI заводэу зыкIэхъопсыхэрэр къызэIуихынэу инасып къыхьымэ, ыцIэ дахэкIэ раригъэIощт. Лъэгъо нэфэу къыкIурэмкIэ адыгэ лъэпкъым игугъу чыжьэу щаригъэшIыщт.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтхэр: Iэшъынэ Аслъан.