Top.Mail.Ru

Мэкъумэщ зекIоныр

Image description
Анцокъо Ирин

Мэкъумэщ зекIоныр зы лъэныкъуакIэу Адыгеим зыщызыу­шъомб­гъурэмэ ащыщ. Республикэм ар непэ игъэкIотыгъэу щэлажьэ пIошъущтэп, ау ащкIэ егъэжьапIэхэр щыIэх, гугъэпIэшIухэр къетых.

Ащ дэлажьэ зышIоигъохэм ищыкIэгъэ IэпыIэгъур ягъэгъотыгъэн фаеу, мэкъумэщ зекIонымкIэ Адыгеим амалышIухэр зэриIэхэр АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат мызэу, мытIоу къыIуагъ. БэмышIэу минист­рэхэм я Кабинет изэхэсыгъуи джыри зэ ащ игугъу къыщи­шIыгъ. Шъолъыр зекIоным непэ хахъо зэришIырэр къыдэплъы­тэмэ, мэкъумэщ зекIоным зебгъэушъомбгъуным мэхьанэ иIэу Лiышъхьэм елъытэ.
Мэкъумэщ зекIоным зыфэзыгъазэ зышIоигъохэм IэпыIэгъу ятыгъэнымкIэ къэралыгъо программэр мэлажьэ. 2022-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу ащ Iоф ешIэ. АР-м мэкъу-мэщымкIэ и Министерствэ къызэриты­рэмкIэ, а уахътэм къыкIоцI ащ иамал къызфагъэфедэнэу нэбгыриплI къыкIэлъэIугъ.
2022-м — нэбгыритIумэ, 23-м — зым ахъщэ IэпыIэгъур агъотыгъ, мыгъи, бэдзэогъу мазэм, зы нэбгырэ ащ фэдэ амал иIэщт. Ахэр Тэхъутэмыкъое, Мыекъопэ ыкIи Теуцожь районхэм ащэпсэух. КъэIогъэн фае лъэIур къызагъэхьыгъэ илъэсым къыкIэлъыкIорэ гъэм грантыр къызэраIукIэрэр. Зэ­рэхъурэмкIэ, мыгъэ зэттыщтыр гъэрекIо къыкIэлъэIугъагъ. Мы илъэсым ахъщэ IэпыIэгъум къы­кIэлъэIугъэр бэ, ау шапхъэхэм зэрадимыштэхэрэм къыхэкIэу зи хэфагъэп, тыщигъэгъо­загъ Iофым изытет АР-м мэ­къумэщымкIэ и Министерствэ иотдел ипащэу Шъэожъ Абрек.
Мэкъумэщ зекIонымкIэ грантыр зэратырэр илъэситфым къыщымыкIэу чIыгулэжьыным пылъыр ары. Ахъщэ IэпыIэгъур сомэ миллиони 10-м нэсы. Про­ектым ыуасэ ипроцент 25-р бысымым иахъщ.
Мы амалыр къызфигъэфедагъ Мыекъопэ районым щыщ унэгъо Iужъум ышъхьэу (кIэлэцIыкIуитф епIу) Иван Ениным. 2002-рэ илъэсым грантыр къыратыным ар кIэлъэIугъагъ. Иван 2012-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу былымхъуным пылъ. Пчэнхэр, шыхэр, мэлхэр — пстэумкIи 500-м кIахьэу ыIыгъ. Ащ фэшъхьафэу бжьэматэхэр ыIы­гъых. Ахэр ыгъэфедэзэ, грантым къыдыхэлъытэгъэ ахъщэмкIэ, сомэ миллиони 8 къыратыгъ, 2-р ежьым хигъэхъуагъ, зекIохэм апае уних егъэуцу. Ахэр ащ къыщыуцущтых, къоджэ щыIакIэм хищэщтых, пчэнхэр, былымхэр агъэшхэщтых, шым тесэу къыщакIухьащт. Ахэм къакIэкIорэ федэр ихъызмэт изегъэушъомбгъун хилъхьащт. Грантым итын ар ишэпхъэ ­шъхьаI — зекIонымкIэ бгъэпсырэ IофшIэныр мэкъумэщ хъыз­мэтшIапIэм изегъэушъомбгъун фэIорышIэн фае. Ахъщэм игъэ­федэн мэзэ 18 пIалъэу пылъыр. Иван Ениным ием ар бжыхьэм екIы. Ащ нэс IофшIэнхэр зэкIигъэхьанхэ фае.
«Зэрэшъулъэгъоу, мары унэ­хэр дгъэуцугъэх. Ахэм джыри ищыкIагъэхэр арашIылIэжьыщтых. Унэ Iупэхэр зэтедгъэ­псыхьащтых. КIэлэцIыкIухэм апае джэгупIэ щыдгъэпсыщт. Щагум изэтегъэпсыхьанкIэ бэ тшIэнэу тыфаеп. ЧIыопсым нахь пэблагъэу къэдгъэнэн тимурад. Ащ былымхэм къыщакIухьащт, зекIохэр зыщыфаехэм ахэм акIэрыхьащтых, ахэтыщтых.
Ау джырэкIэ гумэкIыгъо тиI — чIыпIэм электричествэр етщэлIэн фае шъхьаем, лъапIэу къытфекIы. Сомэ миллиони 8-м къехъу къытаIуагъ. Ар тэркIэ лъапIэ. Тыгъэ электричествэр дгъэфедэщт шъхьаем, ари пыутэп, тIури зэпэIохьажьы. Ары нахь мышIэми, хэкIыпIэ ты­лъыхъун фае, IофшIэныр етхьы­жьагъ, кIэм нэдгъэсыщт,»
еIо Иван Ениным.
Былымхэр Иван зыщиIыгъ чIыпIэри зекIоным фэIорышIэ. ИхъупIэхэм псыхъожъыеу Мы­шъэкъо аречъэкIы, къушъхьэ тхы­цIэу «Унэкъэжъ» къыщежьэ, чIыопсым исаугъэтыбэхэр щыгъэпсыгъэх. ИIофшIэн кIэм нимыгъэсыгъэми, ыдэжь къеблагъэ зышIоигъэхэр непи щыIэх.
Анцокъо Ирин.