Хьаджыкъо къушъхьэ тIуакIэр чIыпIэ мэхьанэ зиIэ чIыопс саугъэтэу залъытагъэр мыгъэ илъэс 45-рэ мэхъу. 1979-м ащ а цIэр фагъэшъошэгъагъ. Непэ Хьаджыкъо псыхъо дэчъыпIэр чIыпIэ анахь цIэрыIоу Адыгеим иIэхэм яз.

Республикэм укъихьэмэ зэбгъэлъэ­гъун плъэкIыщтхэм ясатырэ ащ еублэ. Мые­къо­пэ районым еблэгъэрэ зекIо пэпчъ ащ блэкIынэу амал иIэп. Адыгеим ичIыопс нэIуасэ зыфэшIыгъэныр Хьаджыкъо къушъхьэ тIуакIэм къыщежьэ.
Мыр псэупIэу Каменномостскэм щыгъэпсыгъ. БлэкIыгъэм ар псыхъо дэчъы­пIэм ицIэджэгъоу щытыгъ, Хьаджыкъощтыгъ.
Шъхьэгуащэ зыдэчъырэ Хьаджыкъо къушъхьэ тIуакIэм метрэ 600-м нэсэу икIыхьагъ, 7-м кIахьэу ишъомбгъуагъ. Анахь чIыпIэ бгъузэр метрэрэ ныкъорэ, метрэ 35-рэ икууагъ. ЛIэшIэгъу пчъагъэ­хэм къакIоцI псым ылъэсыхьэгъэ нэпкъ­хэм тхыпхъэ гъэшIэгъонхэр къагъэ­псыгъэхэу итеплъэ хьалэмэтыгъэ къыхелъхэ. УфаекIи угу къэмыкIыщт сурэт­хэр мыжъохэм, нэпкъхэм ахишIыхьагъэхэу, ахэм псыхъор арылъадэзэ, нэпкъым дэкъузагъэу, зимышIэжьэу, мэкъэшхо пыIукIызэ зырырегъэхьыхы.

Хьаджыкъо къушъхьэ тIуакIэм екIурэ лъагъор тIоу гощыгъ. Зыр — ышъхьагъырэр, ащ ыпкIэ пылъэу удахьэ. ЯтIонэрэр — ычIэгъырэр, зекIо пстэуми ыпкIэ хэмылъэу зэрагъэлъэгъун алъэ­кIыщт. Псыхъо дэчъыпIэм икъежьапIэ ащ щыплъэгъун амал щыI. Илъэсым къыкIоцI ащ зекIохэр щызэблэкIых. Непэ фэдэм, гъэмэфэ зекIо лъэхъаным, зэгъокIэу плъэгъухэщтэп. ТызыкIуагъэр IофшIэгъу тхьамафэм ыгузэгугъэми, щыжъотыгъ. ЗекIо купышхохэр плъапIэ ехыгъэх. Ахэм ащыщыбэхэм Хьаджыкъо къушъхьэ тIуакIэр апэрэу алъэгъугъ, язырэхэм идэхагъэ ыумэхъыгъэхэу икIэ­рыкIэу къагъэзэжьыгъ.
Максименко Анастасия — зекIо, Ростов хэкум къикIыгъ:
— ЯтIонэрэу Хьаджыкъо къу­шъхьэ тIуакIэм сыкъэкIошъ апэрэм фэд. Идэхагъэ сеплъэ­кIын слъэкIырэп. Анахьэу сигуапэу, лъэшэу зэхасшIэрэр мыщ дэжьым жьым иIэшIугъ. Мы теплъэ дахэр зиIэ чIыопсым ар кIыгъу зыхъукIэ уеумэхъы. Сыхьат хъугъэу псым тыIус. ТыIукIыжьын тлъэкIырэп.
Хьаджыкъо къушъхьэ тIуакIэр лъа­гъом икIэухэп. Ар зызэбгъэлъэгъухэкIэ, гъогууанэр лъыбгъэкIотэн плъэкIыщт. Лъэс­рыкIо гъогум Рыфабгъо псыкъефэх­хэм уафещэ. Ащи чIыопсым ихьалэмэтыгъэу зекIохэм къыщяжэрэр гъунэнчъ.
Анцокъо Ирин.
Сурэтхэр: Артур Лаутеншлегер, Анцокъо Ирин.