Лъэпкъ тхыдэр сурэткIэ
«Нарт эпосым исурэтхэр» зыфиIорэ Iофтхьэбзэ гъэшIэгъон Адыгэ Республикэм искусствэхэмкIэ иколледжэу Тхьабысымэ Умар ыцIэ зыхьырэм щыкIуагъ. КIэлэегъэджэ IэпэIасэу Екатерина Щулькинам сурэтышIхэм яегъэджэн зэхищагъ.
СурэтышI ныбжьыкIэмэ ядесэхэр гъэшIэгъонэу гъэпсыгъагъэх. Нарт эпосым къыхэхыгъэ геройхэр яIофшIэнхэм къащырагъэлъэгъукIыгъ. Сурэтым гупшысэ купкIэу халъхьащтыр къызэрэхахыщтым, нэмыкIхэм Екатерина Щулькинар къатегущыIагъ. Нэужым нартхэм афэгъэхьыгъэ къэбар гъэшIэгъон-
хэр къыIотагъэх. Тыкъэзыуцухьэрэ дунаим еплъыкIэу фыуиIэр сурэтымкIэ къэбгъэлъэгъоным фэшI пэшIорыгъэшъэу зыбгъэхьазырыным, тарихъыр зэбгъэшIэным ямэхьанэ ащ къыриIотыкIыгъ.
Нарт эпосыр къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм ягъэшIэгъэныр, ащ шъхьэкIафэ фашIыныр, яхэгъэгу шIу алъэгъуным фэщэгъэнхэр ары зэхэщакIом пшъэрылъ шъхьаIэу зыфигъэуцужьыгъэр.
— Непэрэ егъэджэным фэдэ десэхэр еджакIохэм бэрэ афызэхэтэщэ. Адыгеим щыпсэурэ цIыфхэм якультурэ нарт эпосым чIыпIэшхо щеубыты. ИжъыкIэ цIыфхэм дунэееплъыкIэу яIагъэр, чIыопсым ыкIуачIэ къызэращыхъущтыгъэр, гугъэ-гупшысэу ашIыщтыгъэхэр нарт эпосым хэхьэрэ хъишъэхэм, пщыналъэхэм, орэдхэм къагъэлъагъо. Хэтрэ цIыф лъэпкъи икультурэ, идунэезэхашIэ зэхъокIыныгъэхэр фэхъухэзэ ищыIэныгъэ гъогу къырэкIо. Ащ къыхэкIыкIэ адыгэ нарт эпосымрэ ижъырэ дунэе мифологиемрэ ахэлъ нэшэнабэр зэтефэ. ТиеджэкIо ныбжьыкIэхэр зыщыпсэурэ шъолъырым итарихъ ашIэн фае. Нартхэр ары адыгэхэм ятарихъ къызщежьэрэр. Лъэпкъ зэфэшъхьафхэм къахэкIыгъэ ныбжьыкIэхэр тизэхахьэ къызэредгъэблэгъагъэхэм мэхьанэшхо иI. Нарт къэбарыжъхэр, пшысэхэр къизыIотыкIырэ сурэтхэр лъэпкъым къыфэнэщтых. Нартхэм афэгъэхьыгъэ сурэтхэр зэрэмакIэм къыхэкIыкIэ ныбжьыкIэмэ тарихъыр ашIэрэп. Лъэпкъ тхыдэр сурэткIэ еджакIомэ алъыдгъэIэсыщт, — къыIуагъ Екатерина Щулькинам.
ЕджакIохэм ясурэтхэм къахэфагъэх Нарт Саусэрыкъо, Сэтэнэе гуащэр, Акуандэ, Адыиф, Ащэмэз, иныжъхэр ыкIи нэмыкIхэри.
Узыгъэгъозэрэ сурэтышIым нахьыбэрэ IукIэхэ зэрашIоигъор зэхахьэм къекIолIэгъэ еджакIохэм хагъэунэфыкIыгъ.
— Ижъырэ лIыхъужъ-эпосэу «Нартхэр» лъэшэу образхэмкIэ баи. Ащ къыхэхыгъэ образхэр сурэт сшIынхэр сикIас. Сэтэнае иобраз лъэшэу къыспэблагъэу сурэт сэшIы. Ащ нарт эпосым чIыпIэ ин дэдэ щеубыты. Ар акъылышIу, къэхъущт-къэшIэщтхэр ешIэх, нарт пстэуми яупчIэжьэгъу, ыIорэм тыгъэри къедэIу. Бэ Сэтэнэе гуащэм афишIагъэр. ШIушIагъэу иIэмэ афэшI «гуащэкIэ» ащ еджэщтыгъэх, — къыIуагъ Полина Дьячковам.
Нарт эпосым пхырыщыгъэх адыгэ философиер, гупшысакIэр, шэн-хабзэхэр. Лъэпкъэу узщыщым итхыдэ къэбгъэлъэгъон фаеу зыхъурэм, искусствэр, ащ изы Iахьэу сурэтшIыныр, шIыкIэ-амалышIоу щыт. «Нартхэр» лъэпкъым игушъхьэкIэн лъапI. Сурэтым ижабзэкIэ къэгъэлъэгъогъэ тхыдэр лIэшIэгъухэм къахэнэщт.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтхэр авторым иех.